Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih, 30 Aralık 2021’de kararname yayınlayarak, Meclis’in 9 Ocak tarihinde toplanmasını istemişti.
Salih’in kararnamesi sonrası Şii, Sünni ve Kürt gruplar arasında hükümetin kurulması için görüşme trafiği hızlandı. Yarın ilk oturumda Başkan ile iki yardımcısının seçilmesi bekleniyor.
En büyük iki Kürt partisi Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ve Kürdistan Yurtseverler Birliği’nden (KYB) ortak bir heyet Bağdat’a gelerek, seçimin birincisi Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr’a bağlı Sadr Grubu (73 sandalye) ile görüştü.
Kürt heyet, daha sonra İran’a yakın Şii siyasi grupların yer aldığı Koordinasyon Çerçevesi adlı çatı kuruluş üyeleriyle de bir araya geldi.
Cumhurbaşkanı adayını akşama doğru netleştirecekler
KDP ve KYB’den oluşan ortak Kürt heyeti, Bağdat’ta Sünni taraflarla da görüşmeyi ihmal etmedi.
Irak’ta 2003 sonrası oluşturulan siyasi denklem gereği Cumhurbaşkanlığı koltuğu da Kürtlerin payına düşüyor.
Bunun için iki Kürt partisi KDP ve KYB arasında bir uzlaşı sağlanması gerekiyor. KDP Sözcüsü Mahmut Muhammed, yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanlığı adayının belirlenmesi konusundaki kararı akşam saatlerine doğru netleştireceklerini söyledi.
Sünniler Meclis Başkanı konusunda henüz uzlaşamadı
Sünnileri temsil eden Takaddum Partisi ve Azim Koalisyonu meclis için ittifak kurdu ancak bu iki parti Meclis Başkanı’nın kim olacağı konusunda henüz uzlaşıya varmış değil.
Söz konusu ittifak içerisinde büyük bir grup eski Meclis Başkanı Muhammed Halbusi’nin yeniden Meclis Başkanlığı koltuğuna oturmasını isterken, bir diğer grup da eski Meclis Başkanlarından Mahmut Meşhadani’den yana tavır sergiliyor.
Şiilerin koalisyon çıkmazı
Irak’taki Şii siyasi gruplar arasında ise anlaşmazlıklar sürüyor. Önceki dönemlerde farklı Şii grupları bir arada toplayan “Şii Evi” adlı çatı kuruluştan yeni dönemde eser yok.
Seçimin galibi Sadr’ın, Nuri el-Maliki’nin liderliğindeki Kanun Devleti Kaolisyonu’nun hükümette yer almasını istemediği ifade edilirken, iki Şii lider arasında uzun yıllardır devam eden küskünlük halinin de giderilemediği biliniyor.
Maliki ve Sadr’ı barıştırmak için Sadr’ın kapısını çalan İran’a yakın Şii liderlerin bu çabalarının sonuçsuz kaldığı kaydediliyor.
Bundan dolayı da Meclis’te bir Şii konsensüsünün oluşmasının zor olacağı tahmin ediliyor.
Seçimden Sadr grubu birinci çıkmıştı
Irak’ta 10 Ekim’de yapılan seçimleri Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr’a bağlı grup kazandı. Nihai olmayan sonuçlara göre Sadr Grubu 325 sandalyeli Meclis’e 73 vekil göndermişti. Eski Başbakanlardan Nuri el-Maliki’nin Kanun Devleti Koalisyonu da oylarını artırarak 37 sandalye elde etmişti.
İran’a yakın Haşdi Şabi gruplarının yer aldığı Fetih Koalisyonu ise seçimlerde kan kaybetti ve sadece 17 milletvekili çıkarabilmişti. Oyları düşen eski Başbakanlardan Haydar İbadi ve Şii siyasi ve dini lider Ammar Hekim’in oluşturduğu Ulusal Devlet Gücü Koalisyonu da 4 sandalyede kalmıştı.
Eski Meclis Başkanı Muhammed Halbusi’nin Takaddum (İlerleyiş) Partisi ise Sünni bölgelerdeki oyların çoğunu alarak Meclis’e 38 milletvekili göndermiş, Sünni siyasetçi Hamis Hançer’in Azim Koalisyonu da 20 sandalye kazanmıştı.
Mesud Barzani liderliğindeki Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) kazandığı 33 sandalye ile Meclis’te en çok milletvekiline sahip Kürt partisi olurken, Kürdistan Yurtseverler Birliği’nden (KYB) 17, Yeni Nesil Hareketi’nden 9 isim Meclis’e girebilmişti.
Türkmenler ise Kerkük ve Musul’da farklı koalisyonlardan toplam 7 milletvekili çıkarmıştı.