İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, nükleer müzakerelerde sürdürülebilir bir anlaşmaya varılması için İran’a karşı “temelsiz” suçlamalardan vazgeçilmesi ve yaptırımların kaldırılması gerektiğini söyledi.
İran Cumhurbaşkanlığından yapılan yazılı açıklamaya göre, Reisi, Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani ile telefonda görüştü.
Görüşmede, son turu Doha’da yapılan İran ile nükleer müzakereler ile Katar’ın ev sahipliğinde düzenlenecek 2022 FIFA Dünya Kupası organizasyonuyla ilgili iki ülkenin iş birliği imkanları ele alındı.
Müzakerelerde Batılı tarafların İran’ın nükleer programına yönelik iddialarına işaret eden Reisi, bu iddiaları temelsiz olarak niteleyerek, “Görüşmelerle eş zamanlı olarak İran’a yönelik sürekli tekrarlanan suçlamalar ve iddialar, karşı tarafın müzakere sürecini siyasi olarak hedef aldığını ve ciddi bir müzakerenin gereklerine uymadığını gösteriyor.” dedi.
Reisi, ülkesine yönelik yaptırımların hukuk dışı ve tek taraflı olduğunu ifade ederek, “Sürdürülebilir bir anlaşma, yaptırımların kaldırılmasını ve temelsiz iddiaların koşulsuz olarak terk edilmesini gerektirir.” değerlendirmesinde bulundu.
Görüşme sırasında Katar’ın ev sahipliğinde düzenlenecek 2022 FIFA Dünya Kupası’na da değinen Reisi, ülkesinin bu organizasyonda Katar’a kültürel ve ekonomik anlamda yardımcı olmaya hazır olduğunu dile getirdi.
Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani de İran’ın ülkesine verdiği destekten dolayı Reisi’ye teşekkür ederek, “Doha, Tahran’ın haklarını koruma ve diyalog yollarını ilerletme yolundaki tutumunu ve özellikle ikili ilişkileri ve iş birliğini güçlendirme iradesini desteklemektedir.” dedi.
Al Sani, Reisi’nin Dünya Kupası organizasyonu konusundaki iş birliği ve destek talebini de memnuniyetle karşıladığını belirtti.
İran ile nükleer anlaşma ve müzakere süreci
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 5 daimi üyesi (İngiltere, ABD, Çin, Fransa, Rusya) ve Almanya arasında 2015’te yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran’ın nükleer faaliyetlerinin denetim altına alındığı Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) olarak adlandırılan nükleer anlaşma imzalanmıştı.
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın 2018’de ülkesini tek taraflı olarak anlaşmadan çekmesinin ardından Washington İran’a yönelik yaptırımları yeniden uygulamıştı. Bunun üzerine Tahran yönetimi de 2019 itibarıyla nükleer anlaşmadaki taahhütlerini aşamalı olarak askıya almıştı.
KOEP’in yeniden yürürlüğe konulması için Nisan 2021’de Avusturya’nın başkenti Viyana’da başlayan görüşmeler, İran ile ABD arasında çözüme kavuşamayan meseleler nedeniyle 11 Mart’ta askıya alınmıştı.
Bu süreçte Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) İran’da 3 noktada uranyum parçaları bulunduğuna dair bir rapor yayımlamıştı. Nükleer anlaşmanın Avrupalı tarafları İngiltere, Fransa ve Almanya ile ABD, UAEA Yönetim Kuruluna “İran’ın nükleer programıyla ilgili endişelerinin” yer aldığı bir karar taslağı sunmuş ve karar 8 Haziran’da kabul edilmişti.
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’in 25 Haziran’daki Tahran ziyaretinde, ABD ile İran arasında AB aracılığıyla yapılan dolaylı görüşmelerin Doha’da sürdürülmesine karar verilmişti. 29 Haziran’da yapılan görüşmelerde de ilerleme sağlanamadığı açıklanmıştı.