İran devlet televizyonuna göre, başkent Tahran’da düzenlenen Bakanlar Kurulu toplantısı sonrasında konuşan Cumhurbaşkanı Ruhani, gündeme ilişkin meseleleri değerlendirdi.
ABD yönetimine yaptırımları kaldırıp nükleer anlaşmaya dönme çağrısını yineleyen Ruhani, “‘Hukuka ve uluslararası yükümlülüklerinize geri dönün, çekinmeyin’ diye Beyaz Saray’a defalarca çağrıda bulunduk. Siz yükümlülüklerinizi yerine getirirseniz biz de (nükleer anlaşmayla ilgili) askıya aldığımız tüm taahhütlerimize geri döneriz.” dedi.
İran’ın ABD’nin yaptırımlarına rağmen nükleer anlaşmayı ihlal etmediğini yalnızca anlaşma kapsamındaki taahhütlerini askıya aldığını ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın (UAEA) 15 raporunda bu durumun teyit edildiğini dile getiren Ruhani, nükleer anlaşmanın uygulanması ile bölgesel istikrarın birbiriyle bağlantılı olduğuna işaret etti.
Ruhani, şöyle devam etti:
“Siz anlaşmaya uyarsanız biz de son gününe kadar bu anlaşmaya bağlı kalacağız. O zaman daha iyi durum oluşacak. Bölgede daha iyi şartların oluştuğunu ve bu şartların bölgedeki tüm ulusların çıkarına olduğunu göreceksiniz.”
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya (5+1) arasında 2015’te Tahran’ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve denetim altına alındığı bir anlaşma imzalanmıştı.
Donald Trump’ın başkanlığı döneminde Washington, 8 Mayıs 2018’de anlaşmadan tek taraflı çekilerek, İran’a yeniden yaptırım uygulamaya başlamıştı. Yaptırımlara karşılık 8 Mayıs 2019’da kademeli olarak anlaşmadaki taahhütlerini durdurmaya başlayan İran, 5 Ocak 2020’de anlaşmadaki taahhütlerini tamamen durdurmuş ve yüksek düzeyde uranyum zenginleştirme işlemi dahil bir dizi adım atmıştı.
Trump’ın başkanlık süresince İran ve ABD ile bölgedeki bazı müttefikleri arasındaki gerginlik zaman zaman doğrudan çatışma boyutuna taşınmıştı. Bu süreç boyunca İran’ın bölgede desteklediği milis gruplar Yemen’de Suudi Arabistan ve Irak’ta ABD güçlerini hedef alan saldırılar düzenlemişti.
ABD’de göreve gelen Biden yönetimi ise Trump’ın aksine İran ile diplomasiyi tercih edeceğini ve Tahran’ın anlaşmadaki taahhütlerini yerine getirmesi halinde anlaşmaya geri döneceklerini duyurmuştu. İran ise anlaşmadan çekilen taraf olarak öncelikle ABD’nin anlaşmaya dönmesini ve yaptırımlarını kaldırmasını istiyor.