İran’ın Birleşmiş Milletler (BM) Viyana Ofisi Daimi Temsilcisi Büyükelçi Kazım Garib Abadi, 23 Şubat’tan itibaren Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması (NPT) kapsamında uygulanan Ek Protokol’den ayrılacaklarını resmen Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’na (UAEA) bildirdiğini duyurdu.
Büyükelçi Abadi, sosyal medya hesabı Twitter’dan, Tahran’ın nükleer faaliyetlerini hızlandıracak ve UAEA müfettişlerinin bu ülkede yapacağı denetimleri sınırlandıracak NPT’nin Ek Protokol’üne ilişkin açıklamada bulundu.
Abadi, İran’da “nükleer faaliyetleri hızlandıracak yasanın” 23 Şubat’tan itibaren uygulanacağını belirterek, “Yeni sürece zamanında, sorunsuz bir geçiş sağlamak için bugün UAEA bilgilendirildi.” ifadesini kullandı.
Mecliste hükümetin itirazlarına rağmen çıkarılan nükleer yasa
Muhafazakarların çoğunlukta olduğu İran Meclisi, nükleer bilimci Muhsin Fahrizade’nin 27 Kasım 2020’de öldürülmesinden kısa süre sonra nükleer faaliyetleri hızlandırmayı hedefleyen “Yaptırımların Kaldırılması ve İran Ulusunun Çıkarlarının Korunması için Stratejik Eylem Planı” yasasını çıkarmıştı.
Hükümet, dış politikada ülkeyi zora sokacağı gerekçesiyle itiraz ettiği yasayı, Anayasayı Koruyucular Konseyinde (AKK) nihai onayı almasının ardından uygulamak zorunda kalmıştı.
Yasa, İran Atom Enerjisi Kurumunun uranyumu en az yüzde 20 zenginleştirmeye başlamasını ve düşük düzeyli zenginleştirilmiş uranyum stoklarını artırmasını zorunlu kılıyor.
Yasa ayrıca, nükleer anlaşmanın taraflarının 21 Şubat’ta kadar Tahran’ın bankacılık ilişkilerini ve petrol ihracatını normale döndürecek adımlar atmaması halinde, İran’ın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması (NPT) kapsamında 2016’dan bu yana gönüllü olarak uyguladığı Ek Protokol’den ayrılmasını zorunlu kılıyor.
Tahran yönetimi, Ek Protokol uyarınca, UAEA müfettişlerinin nükleer tesislerini istedikleri anda aniden denetlemelerine izin vermişti. İran’ın Ek Protokol’den ayrılması, Ajans müfettişlerinin denetimlerinin sınırlandırılacağı anlamına geliyor.