Avusturya’nın başkenti Viyana’da yaklaşık 3 aydır süren ve “Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP)” olarak adlandırılan İran nükleer anlaşmasının tam olarak uygulanması ve ABD’nin anlaşmaya dönüşünün ele alındığı görüşmelerde, İran ile ABD arasında dolaylı müzakereler yürütülüyor.
İran’ın petrol ihracatını önemli ölçüde azaltarak ülkenin ekonomisini ciddi şekilde baltalayan yaptırımların kaldırılması yönünde yapılan görüşmelerde 7’nci turun yakın zamanda başlaması bekleniyor.
Görüşmeler kapsamında İran’ın enerji sektörüne yönelik bir dizi yaptırım 10 Haziran’da kaldırılmış olsa da petrol ihracatına yönelik yaptırımlar hala yürürlükte.
Washington, anlaşmaya dönülerek bazı yaptırımların kaldırılması durumunda bile Tahran yönetimine uygulanan yüzlerce yaptırımın yürürlükte kalacağı konusunda uyarıda bulunurken, İran’da 18 Haziran’da yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanan ve ABD’ye yönelik sert eleştirileriyle bilinen muhafazakar İbrahim Reisi, yaptırımların tamamıyla kaldırılması ve bunun Tahran tarafından teyit edilmesi gerektiği yönünde görüş bildirdi.
Öte yandan, OPEC+ grubunun ağustos ayı itibarıyla uygulanacak üretim politikasına ilişkin bugün gerçekleştireceği toplantıda, yaptırımlar öncesi OPEC tarafından belirlenen resmi üretim kotası günlük 3,84 milyon varilken yaptırımlar sonrası ancak 2,5 milyon varil üretim seviyesine ulaşabilen İran’ın durumunun da gündeme gelmesi bekleniyor.
İngiltere Merkezli Danışmanlık Şirketi Crystol Energy’nin Üst Yöneticisi Carole Nakhle, AA muhabirine yaptığı açıklamada, OPEC+ grubunun İran’ın piyasaya dönüşünü memnuniyetle karşılayacağını dile getirerek, “Böyle bir gelişme grubun piyasa hakimiyetini kuvvetlendirecektir. Sonuçta göremediğiniz şeyi yönetemezsiniz.” dedi.
Nakhle, İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı İshak Cihangiri’nin nisanda İran’ın ABD yaptırımları kaldırıldığında günlük petrol ihracatını 2,5 milyon varile çıkarabileceğini söylediğini belirterek şunları söyledi:
“Daha önceki tecrübelerimize dayanarak konuşmak gerekirse, İran bu üretim seviyesine birkaç ay içinde ulaşabilir ancak İran petrolünün piyasaya dönüşü piyasada istenmeyen dalgalanmalara sebep olursa, Suudiler bunu telafi etmek için devreye girebilir. Suudi Arabistan’ın diğer OPEC üyelerine destek olması bilinen bir uygulama.”
İran’ın yüzer petrol depolama kapasitesi rekor seviyede
Viyana Enerji Araştırma Grubu Kurucusu Fereydoun Barkeshli, piyasanın daha çok petrol kuyulardan yeni çıkarılan üretimi izlediğini ancak İran’ın yüzer petrol depolama kapasitesinin de rekor seviyelere ulaştığını ifade etti.
Barkeshli, İran’ın yasallığı sorgulanabilir yollarla şu anda günlük 600 bin varil ile 700 bin varil arasında ihracat yaptığına işaret ederek, “İran Ulusal Petrol Şirketi 3 ay gibi kısa bir sürede günlük yaklaşık 3 milyon varil üretime çok rahat ulaşabilir.” diye konuştu.
Ülkenin şu anda farklı depolama tesislerinde 100 milyon varilin üzerinde yüzer petrol kapasitesiyle rekor seviyede depolanmış petrol hacmine sahip olduğunu vurgulayan Barkeshli, İran-Irak savaşı döneminde bile bu kapasitenin 35 milyon varil civarında olduğunu söyledi.
Barkeshli, İran’ın piyasaya geri dönmeyi başarması halinde Suudi Arabistan, Irak ve Rusya gibi bazı üyelerin İran’ı kayıp varillerini telafi etmek için desteklemesi gerektiğini belirterek, “Gözler, İran’ın ham petrol üretim payının yüzde 80’ini alan Suudi Arabistan, Irak ve Rusya’da.” ifadesini kullandı.