İstanbul Medipol Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimleri Fakültesi İnsan Kaynakları Yönetimi Bölüm Başkanı Doç. Dr. Pelin Vardarlıer, Kovid-19 salgını sebebiyle insan kaynakları süreçlerinde de değişikliklerin olduğunu belirterek işe alım süreçlerinde yapay zeka programlarının da etkili rol oynamaya başladığını söyledi.
Vardarlıer, AA muhabirine Kovid-19 salgının işe alım süreçleri, insan kaynakları ve kurum içi iletişim alanlarında etkilerini değerlendirdi.
Salgın sürecinde işletmelerin müşterilerin ve çalışanlarının zarar görmemesi için uzkatan çalışma gibi pek çok önlemi devreye aldığının altını çizen Vardarlıer, “İnsan kaynakları departmanlarına önemli görevler düşmekte. Bu sürecin etkin bir şekilde ilerlemesi, çalışan performanslarının düşmemesi ve motivasyonlarının yüksek tutulması, insan kaynakları departmanlarının üzerinde durması ve dikkat etmesi gereken konular arasındadır.” şeklinde konuştu.
Performansın yüksek olmasında rol oynayan etkenlerden birinin liderler olduğunu söyleyen Vardarlıer, “Belirsizliğin fazla olduğu bu dönemde güçlü ve dijital liderlerin varlığı işletmelerin gücünü arttırmada itici bir faktördür. İşletmeler bu süreçte dijital liderlerin varlığı ile başarılı olabilir ve yükselişe geçebilir. Pandemi süreci iş yapış şekillerini değiştirdiğinden bu değişikliklere ayak uydurabilecek çalışanlar, işletmelerin genel performanslarını da büyük ölçüde arttırmaktadır. Bu nedenle, çalışanların performansını arttırmak için ödüllendirme politikalarının uygulanması gerekmektedir.” diye konuştu.
Vardarlıer, dijitalleşme ile birlikte performans değerlendirme, işe alım, mülakat yönetimi, öneri yönetimi, eğitim ve gelişim yönetimi, işletme içi iletişim ve çalışan memnuniyeti faaliyetleri daha etkin bir şekilde ve online olarak yönetildiğini, buna bağlı olarak zaman ve maliyet tasarrufu sağlandığını söyledi.
Yapay zeka programları işe alımlarda kullanılıyor
İşe alım süreçlerinde yapay zeka sistemlerinin de etkili rol oynamaya başladığının belirten Vardarlıer, şunları söyledi:
“Yapay zeka ve robotik teknolojilerinin hayatımızda daha çok yer almasıyla birlikte insan kaynakları süreçlerinde işe alım, seçme yerleştirme, oryantasyon ve insan kaynaklarının rutin yaptığı diğer işler yapay zeka destekli dijital sistemlere devredilmeye başlanmıştır. Böylece daha az işgücü ile hızlı ve daha etkin bir şekilde süreçler yönetilmektedir. Bununla birlikte yapay zekânın iş görüşmelerinde de oldukça faydalı kullanımları olduğunu görmek mümkündür. Nitekim iş görüşmelerinde yapılan video kayıtlarının ve bu video kayıtlarında adayın kendisine yöneltilen sorulara verdiği cevaplara dair seslerin incelenmesi sonucunda yapay zekâ programlarının personele dair karar verdiği bilinmektedir.
Bu noktada yapılan video kaydında bireyin jest ve mimiklerinden hareketle davranışlarına dair bir veri seti oluşturulmaktadır. Yapılan bu veri seti oluşturmanın ardından gerçekleşen analizler sonucunda kişinin alınacak olduğu işe uygun olup olmadığı, bu işte başarılı olup olamayacağı, geçmiş başarısı ile gelecekteki başarısı arasında ne gibi bir oran olacağı yönünde belirlemeler yapılarak bireyin işe alımı noktasında kararı verilme sürecinde öneride bulunabilmektedir. Ayrıca başvuru sürecinde önyargıları da ortadan kaldırdığı görülmektedir.”
Salgın süreci ile birlikte uzaktan çalışmanın birçok işletme tarafından kalıcı hale getirildiğinin altını çizen Vardarlıer, bu süreçte ise uyum, dijital dönüşüm, değişim yönetimi gibi kavramlardan daha çok bahsedildiğini anlattı.
Vardarlıer, sözlerine şöyle devam etti:
“Çeşitli insan kaynakları uygulamaları da tek bir platformda toplanmaya ve çalışanların ihtiyaçlarına göre şekillendirilmeye başladı. Geleneksel çalışma hayatına baktığımızda çalışanlar tek bir çatı altında işlerini yürütmekteydi. Uzaktan çalışma ile işler, zaman ve mekandan bağımsız olarak yürütülmekte. Bu durum ise çalışanları psikolojik ve motivasyonel olarak etkileyebilmekte. Çalışanların duygu paylaşımında bulunamaması ise büyük bir eksiklik olarak karşımıza çıkmakta. Bu nedenle bu süreçte, çalışanlar psikolojik ve duygusal anlamda destek beklemekte. İyi planlanmış mentörlük, koçluk gibi programlarla kişi odaklı çözümler üretmek mümkün. Çalışanlara stres yönetimi konusunda destek verilmesi, iş-özel yaşam dengelerinin sağlanması, hatta ailelerinin de pedagojik anlamda desteklemesi gibi çözüm yolları bulunmakta. Son yıllarda insan kaynakları departmanlarının fazlaca üzerinde durduğu bir konu var, ‘Mutluluk Yönetimi’. Mutluluk yönetimi departmanlarının varlığı ve işlevi ile daha kişi odaklı hareket etmek mümkün.”
“Mülakat esnasında kamera yerine bilgisayara bakmak karşı taraf açısından ciddi algılanmamaya neden olabilir”
Online mülakat yapacak adaylara da tavsiyelerde bulunan Vardarlıer, şu önerileri sıraladı:
“Adayların mülakat saatinden en az 1 saat önce bilgisayarına hangi platformda mülakat gerçekleştirilecekse (Microsoft Teams, Zoom, Skype gibi) gerekli programları yüklemiş olması, bu programları iyi kullanabiliyor olması ve kamerasının çalışır durumda olup olmadığını kontrol etmesi gerekir. Görüşme esnasında herhangi bir problemle karşılaşmamak için önceden prova yapılabilir. İş görüşmesinin gerçekleştirileceği odanın fiziksel şartları da son derece önemli. Adayların arka plandan gelebilecek seslere karşı önlem almasında fayda var. Televizyon, çocuk veya evcil hayvan sesleri görüşmeyi engelleyeceği için bu tür seslerin gelmeyeceği yerlerde görüşmeye katılmak gerekir. Karanlık ve rahatsız edici aydınlatmaların olduğu yerlerde mülakata katılmak karşı tarafı rahatsız edebilir. Telefon ve diğer elektronik cihazlardan gelebilecek bildirim seslerinin kapalı olmasına özen gösterilmeli.
Çevrimiçi mülakatlar her ne kadar ev ya da adayların konfor alanları dahilinde yapılıyor olsa da profesyonel kıyafetlerin tercih edilmesi ilk izlenim açısından önemli bir faktördür. Mülakat esnasında kamera yerine bilgisayara bakmak karşı taraf açısından ciddi algılanmamaya neden olabilir. Bu nedenle konuşurken kameraya bakmak daha profesyonel bir algı oluşturmaya yardımcı olur. Son olarak, özgeçmişin adayın kolaylıkla ulaşabileceği bir yerde bulunmasında fayda var. Bu sayede, özgeçmişte yazan bilgilerin unutulma ihtimaline karşı önlem alınmış olur.
İstanbul Medipol Üniversitesi Bilimsel araştırma projesi kapsamında geliştirdiğim oyunlaştırma dinamiklerinin kullanıldığı bir sistem olan Sanal Mülakat ile adayların mülakat süreçlerinde daha başarılı olması mümkün. Sanal Mülakat, kullanıcıların web uygulaması üzerinden iş görüşmesi deneyimi yaşamasına olanak sağlayan bir simülasyon sistemidir. İş görüşmesinde gelebilecek sorulara hazırlıklı olmak, mülakat öncesinde ve sırasında yapılması ve yapılmaması gerekenler gibi adaylara destek olabilecek her türlü bilgi ‘Sanal Mülakat’ ile bu platformda yer almaktadır.”