İspanya’nın Batı Sahra politikasında Fas’ın çözüm önerisinden yana dış politikasında değişiklik yapmasıyla birlikte 13 Mart’tan bu yana normalleşme sürecine giren İspanya-Fas ilişkilerinde yeni adım atıldı.
Ceuta ve Melilla kentlerindeki kara sınırları, 795 gün sonra yeniden açıldı.
Tarihte ilk kez bu kadar uzun süre kapalı kalan Melilla’daki Beni-Enzar sınır geçidinde gece yarısındaki açılışa bölgesel yönetimin üst düzey yetkilileri de katıldı.
İspanya ve Fas dışişleri bakanları, bir hafta önce Kazablanka’da yaptıkları toplantıda, ikili ilişkilerdeki normalleşme süreci kapsamındaki yol haritasının bir taşı olarak Ceuta ve Melilla sınırlarının açılacağını duyurmuştu.
Sınırların açılmasıyla çok sayıda Faslı ve İspanyol’un karşı tarafa geçtiği bildirildi.
İspanya-Fas ilişkileri
İki ülke arasındaki kriz, İspanya’nın Batı Sahra’da Polisario Cephesi’nin Genel Sekreteri İbrahim Gali’yi 22 Nisan 2021’de Kovid-19 tedavisi görmesi için ülkeye getirmesi ve Fas’ın buna tepki vererek hemen Büyükelçisi’ni geri çekmesiyle başlamıştı.
Fas yönetiminin 17-19 Mayıs 2021’de Ceuta’da sınır kontrolünü bırakması sonucu 8 bin 500’den fazla düzensiz göçmenin yüzerek sahilden İspanya tarafına geçmesi de iki ülke arasındaki gerginliği artırmış, İspanya sınıra ordu göndermişti.
Yaklaşık 10 ay boyunca üst düzey temasların durduğu İspanya ve Fas ilişkileri, İspanya Başbakanı Pedro Sanchez’in Fas Kralı 6. Muhammed’e 13 Mart’ta gönderdiği mektupta, Batı Sahra sorununda Fas’ın ortaya attığı özerklik planını desteklediğini açıklamasıyla yeni bir sürece girmişti.
Sanchez’in ramazanda Fas’a giderek, Kral 6. Muhammed ile iftar programına katılmasıyla normalleşme süreci başlamıştı.
Son olarak İspanya Başbakanı Sanchez, Savunma Bakanı Margarita Robles ve İçişleri Bakanı Fernando Grande Marlaska’nın cep telefonlarının, İsrail yapımı “Pegasus” casus yazılım programınca 2021 Mart ve Haziran aylarında (Fas ile krizin olduğu dönemde) izinsiz giriş yapılarak dinlenmesi olaylarının arkasında Fas’ın olduğu iddiaları ortaya atılsa da İspanyol hükümeti, Fas’ı suçlayacak söylemlerden kaçınmıştı.