İspanya Meclis genel kurulunda yapılan oturumda muhalefetteki sağ görüşlü partiler ile sol koalisyon hükümetinin küçük ortağı Unidas Podemos, Başbakan Pedro Sanchez’i ve Dışişleri Bakanı Jose Manuel Albares’i eleştirdi.
Ana muhalefetteki Halk Partisi (PP), Madrid Büyükelçisi’ni istişare amaçlı merkeze çağıran Cezayir’den hemen tepki alan İspanya’nın Batı Sahra politikasındaki değişikliğin, “İspanya’yı Fas karşısında zayıflattığını ve ileride ekonomik sonuçlarının da olabileceğini” savundu.
Hükümet ortağı olmasına rağmen diplomaside yapılan değişiklikten haberdar edilmediğini savunan Unidas Podemos partisinin milletvekilleri de mecliste Batı Sahra bayrağı açarak, bu bölge halkının geleceğine özgür bir şekilde referandumda karar vermesinin önünün açılmasını istedi.
Benzer görüşleri dile getiren, Bask bölgesinde faaliyet gösteren EH Bildu partisi de Dışişleri Bakanı Albares’e “Bu değişiklik hangi amaçla yapıldı ve neden şimdi?” sorularını yöneltti.
“İspanya, 47 yıldır Batı Sahra’da seyirciydi şimdi aktör.” diyen Dışişleri Bakanı Albares ise Birleşmiş Milletler kararlarındaki uluslararası zemine sadık kaldıklarını, Fas ile vardıkları anlaşmanın “İspanya’nın bir şey kazanması ya da kaybetmesi meselesi olmadığını” ve yeni bir politika uygulamadıklarını belirtti.
Fas ile ilişkileri düzelttikten sonra bu ülke ile sınır komşusu olan İspanyol toprağı Ceuta ve Melilla kentlerine bugün giden Başbakan Pedro Sanchez ise muhalefetten gelen soruları yanıtsız bıraktı.
Sanchez 14 Mart’ta Fas Kralı 6. Muhammed’e gönderdiği mektupla, Fas’ın Batı Sahra için özerklik önerisini desteklediğini belirtmiş ve iki ülke arasında yaklaşık 10 ay süren diplomatik krizi bu girişimle sona erdirmişti.
İspanya’da muhalefet, Sanchez’in söz konusu mektubunun Fas Kraliyet Sarayı tarafından açıklanmasını ve meclisteki siyasi partilerle istişare edilmeden dış politikada “180 derece değişiklik yapılmasını” eleştiriyor.
İspanya-Fas ilişkileri
Batı Sahra’daki Polisario Cephesi lideri İbrahim Gali’nin yakalandığı Kovid-19 hastalığından tedavi görmesi için İspanyol hükümetinin girişimiyle 22 Nisan’da gizlice Logrono kentine getirilmesiyle başlayan Fas-İspanya krizinden dolayı geri çekilen Fas’ın Madrid Büyükelçisi Karima Benyaich, Sanchez’in mektubunun ardından 20 Mart’ta görev yerine geri dönmüştü.
İspanya’nın doğal gaz alımında bağımlı olduğu bir ülke olan Cezayir ise İspanyol hükümetinin Batı Sahra ile ilgili politikasını değiştirdiğini gösteren Sanchez’in mektubunun ardından tepki olarak Madrid Büyükelçisi Said Moussi’yi istişare için merkeze çağırmıştı.
Batı Sahra sorunu
İspanya’nın eski sömürgesi Batı Sahra’dan 1976 yılında çıkmasıyla Fas bu bölgeyi topraklarına katmış ve ardından Cezayir’in destek verdiği bağımsızlık yanlısı Polisario Cephesi ile Rabat yönetimi arasında günümüze kadar devam eden sorunlar başlamıştı.
Fas, bölgenin kendi egemenliğinde kalması gerektiğini savunarak Batı Sahra’da “genişletilmiş özerklik” olmasını teklif ediyor. Polisario Cephesi ise Batı Sahra’nın bağımsız devlet olduğunu ileri sürüyor ve kendi kaderini tayin için referandum çağrısında bulunuyor.
Sorunun çözümü konusunda bir süredir yeni gelişme yaşanmazken, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, Mayıs 2019’da istifa eden Horst Köhler’in yerine 6 Ekim’de Batı Sahra Özel Temsilciliğine Staffan de Mistura’yı atadığını duyurmuştu.
Ayrıca Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Fas’ın Batı Sahra bölgesinde bulunan BM barış gücü MINURSO’nun görev süresini 31 Ekim 2022’ye kadar bir yıl daha uzatma kararı vermişti.