Hamas’la sağlanan ateşkes ve esir takası anlaşmasının 42 günlük birinci aşamasının sona ermesinin ardından 2 Mart’tan itibaren Gazze Şeridi’ne insani yardımların girişini durduran İsrail, 9 Mart Pazar günü de Gazze Şeridi’ne elektrik tedarikini kesme kararı aldı.
İsrail’in elektrik akımını durdurmasının yanı sıra jeneratörler için gerekli yakıtın girişini de engellemesi, yerinden edilen yaklaşık 2 milyon Gazzelinin yaşadığı insani felaketi daha da kötüleştirdi.
Ekim 2023’ten bu yana elektriklerin kesik olduğu Gazze’de ateşkesin ardından bir miktar yakıt girişine izin verilmesiyle kriz kısmen hafifletilmiş olsa da sınır kapılarının yeniden kapanmasıyla yeniden karanlık günlere dönüldü. Enerji kesintisi kararı, temiz içme suyu krizini de beraberinde getirdi.
Su arıtma tesisinin faaliyetleri durma noktasında
Gazze Şeridi’nin orta kesimlerindeki Deyr el-Belah kentindeki merkezi deniz suyu arıtma tesisi, İsrail’in elektrik kesintisi kararının ardından devre dışı kalarak kapasitesinin büyük kısmını kaybetti.
Tesis, daha önce İsrail’den elektrik alan tek kurumken, bölgeye “elektrik tedarikinin kesilmesiyle” faaliyeti durma noktasına geldi.
Su krizinin giderek arttığı bölgede halk içme suyu bulmakta büyük bir sıkıntı çekerken, söz konusu kriz, salgın hastalıklara da davetiye çıkarıyor.
Gazze’deki Sahil Belediyeleri Su İdaresi Genel Müdür Yardımcısı Ömer Şetat, AA muhabirine yaptığı açıklamada, İsrail’in Gazze Şeridi’ne elektrik tedarikini kesmesinin, deniz suyu arıtma tesisinin faaliyetlerini durma noktasına getirdiğini söyledi.
Tesiste elektriğin kesilmesi nedeniyle günlük üretimin 3 bin metreküpün altına düştüğü bilgisini veren Şetat, jeneratörlerin de yakıt eksikliği nedeniyle kısa süre içinde çalışmaz hale geleceğini aktardı.
Şetat, “Deniz suyu arıtma tesisi, günde yaklaşık 18 bin metreküp su arıtıyor ve Gazze Şeridi’nin orta ve güney bölgelerine hizmet veriyordu. Şimdi ise günde yalnızca 3 bin metreküp su arıtabiliyoruz.” dedi.
Aç ve susuz bırakma siyaseti
Hamas Sözcüsü Hazım Kasım da İsrail’in Gazze’ye geçişleri kapatması ve elektrik kesintisi kararıyla halkın yaşamını doğrudan tehdit ettiğini belirterek, “İsrail bu uygulamalarıyla, Filistinlilere yönelik aç ve susuz bırakma savaşını sürdürüyor.” dedi.
Hamas’ın saldırılara son verilmesi yönündeki taahhüdünü yineleyen ve ateşkese bağlı kalacağını vurgulayan Kasım, uluslararası denetim altında, ateşkesin ikinci aşamasına geçmeye hazır olduklarını dile getirdi.
Kasım, “Savaşın başından itibaren zaten Gazze Şeridi’nde elektrik yok. İşgal güçleri, uluslararası ve insan hakları hukukunu açık bir şekilde ihlal ederek, bölgede hayatın her bir katmanını hedef alıyor.” ifadesini kullandı.
Kasım ayrıca ateşkesin ikinci aşamasına geçmek için başta Mısır, Katar ve ABD temsilcisi olmak üzere arabulucularla temasların sürdüğünü kaydetti.
Gazze’de temiz içme suyu krizi
İsrail güçlerinin 7 Ekim’de başlattığı saldırılar sırasında Gazze’nin doğu ve güney bölgelerine girmesiyle Deyr el-Belah’taki 19 su kuyusundan 8’inin faaliyeti tamamen durdu.
Gazze Şeridi’nin orta kesimindeki Deyr el-Belah Belediye Başkanı Nizar Ayyaş, kentteki su arıtma tesisinde elektriğin kesilmesinin, orta kesim ve güneydeki tatlı su oranını yüzde 70 oranında azalttığını ve su krizini “benzeri görülmemiş” bir şekilde derinleştirdiğini belirtmişti.
Ayyaş, 100 bin kişiye içme suyu sağlayan belediyenin vatandaşların suya erişmesi için jeneratörleri çalıştıracağını kaydetmişti.
Gazze’deki hükümetin Medya Ofisine göre, İsrail’in Gazze Şeridi’ne 7 Ekim 2023’te başlattığı saldırılarda sağlık kurumları ile isale ve kanalizasyon hatları ağır hasar aldı, 330 bin metre su şebekesi ile 655 bin metre kanalizasyon hattı saldırılarda kullanılamaz hale geldi.
Gazze’deki su kaynaklarının yüzde 35’i işlevsiz hale geldi, 717 kuyu kullanılamaz durumda.
Gazze’de elektrik krizi
Bölgede elektrik santrallerinin devre dışı kalmasıyla hastaneler alternatif jeneratörlerle çalışmaya başladı. Ancak sınır kapılarının kapatılması, jeneratörlerin çalışması için gereken yakıtın girişini engelledi.
Gazze Şeridi’nde elektrik özellikle arıtma tesisleri, fırınlar ve hastaneler için hayati önem taşıyor.
Deniz suyu arıtma tesislerinin faaliyet gösterememesi bölgedeki sivil halkın temiz suya erişimini tehlikeye atıyor.
7 Ekim 2023 öncesi Gazze’deki enerji tablosu
Günde 24 saat enerji sağlamak için yaklaşık 500 megavata ihtiyaç duyulan Gazze Şeridi’nde, İsrail soykırımından önce mevcut elektrik kapasitesinin 212 megavat olduğu tahmin ediliyordu.
Günlük enerji açığı 288 megavat olan Gazze’de, Filistin Kalkınma ve Yatırım Şirketi (Padico) 21 Eylül 2023’te güneş enerjisinden yaklaşık 50 megavat elektrik sağlaması planlanan “Enerji Umudu” projesini başlatmıştı.
Fakat 7 Ekim’de başlayan saldırılar projeyi akamete uğrattı.