Her 4 yılda bir düzenlenen Olimpiyat Oyunları, din, dil, ırk ayrımı gözetilmeksizin dünyanın her yerinden binlerce sporcuyu bir araya getirmeyi hedefliyor.
İlk olarak MÖ 776’da Yunanistan’ın Antik Olimpia bölgesinde yapılan şenliklerle başlayan Olimpiyat Oyunları, 1896’da Atina’da düzenlenen ilk modern olimpiyat oyunlarının ardından bugünkü haline dönüştü.
Fransa’nın ev sahipliğinde bu yıl düzenlenen Olimpiyat Oyunları, Gazze’ye saldırılarını sürdüren İsrail’in “oyunlardan men edilmesi” çağrılarına ve protestolara sahne oldu.
Paris’te 26 Temmuz’da açılışı yapılan ve 11 Ağustos’a kadar sürecek 33. Yaz Olimpiyat Oyunlarında, “men edilmesi” yönündeki çağrılara rağmen İsrail’in katılımı engellenmezken; iki ülke müsabakalardan men edildi.
Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC), Rusya-Ukrayna Savaşı’nı gerekçe göstererek Rusya ve Belarus’un olimpiyatlara katılmasına izin vermedi.
Rus ve Belaruslu sporcular, söz konusu kararın ardından Olimpiyatlara “tarafsız sporcu” statüsüyle katıldı.
Bu yılki Olimpiyat Oyunlarında, 15 Rus ve 18 Belaruslu sporcu ülkelerinin bayrağı, amblemi ve marşı olmadan yarışıyor. Her iki ülkenin hükümetlerinden hiçbir yetkili, oyunlar kapsamında Paris’e davet edilmedi.
Rus ve Belaruslu sporcular, diğer ülkelerin sporcularının aksine 26 Temmuz’da Sen Nehri’nde yapılan Olimpiyat Oyunlarının açılış töreninde de yer almadı.
Yakın geçmişte Olimpiyatlardan men edilenler, oyunlardan çekilenler
Güney Afrika, İngiliz kolonisi olduğu dönemde 1904 Olimpiyat Oyunlarına katılarak, bu etkinliğe katılan tarihteki ilk Afrika ülkesi oldu fakat IOC, “apartheid rejimiyle uyguladığı ırkçılık” sebebiyle Güney Afrika’yı 1964 Olimpiyatlarından men etme kararı aldı.
Ülke, 1964’ten 1992’ye kadar Olimpiyat Oyunlarına katılamadı.
IOC, 1968 Olimpiyatlarına “Kuzey Kore” adıyla katılmasını istemesi üzerine ülke; resmi adı “Kuzey Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti” ile yarışmak isteyerek Olimpiyatlardan çekildi.
Zimbabve, ırk ayrımcılığı uyguladığı gerekçesi ve maruz kaldığı uluslararası baskı ile protestolar sonucunda 1972 Münih Olimpiyatlarından men edildi.
Afganistan, ülkedeki Taliban yönetiminin kadın haklarını ihlal ettiği gerekçesiyle Avustralya’nın Melbourne şehrindeki 2000 Olimpiyatlarına alınmadı.
IOC, 1999’da Taliban’ın kadınların spor müsabakalarında yarışmasını engellediği gerekçesiyle Afganistan’ın Olimpiyatlara katılımını 2003’e kadar askıya aldı.
Kuveyt’teki spor mevzuatının değiştirilmesi ve bu durumun Olimpiyatları etkilemesi üzerine IOC’nin aldığı kararın ardından Kuveyt, 2016 Olimpiyatlarından men edildi.
Kuveytli olimpiyat sporcuları, Brezilya’nın Rio de Janerio kentinde yapılan Olimpiyatlara kendi bayraklarını taşıyamayarak tarafsız sporcu statüsünde katıldı.
Dünya Dopingle Mücadele Ajansı (WADA) tarafından 2015’te alınan karar doğrultusunda Rusya, 4 yıl boyunca düzenlenecek tüm spor etkinliklerinden men edildi. Buna gerekçe olarak ülkedeki sporcuların yarışlara dopingli çıkması gösterildi.
Bu ceza, 2019’un Aralık ayında 4 yıl daha uzatıldı, ardından yeni bir kararla ceza süresi kısaltılarak 2022’ye kadar süreceği açıklanmıştı.
Rusya’nın uluslararası spor organizasyonlarında yer almamasına yönelik ceza, 2022 Tokyo Olimpiyatları ve Katar’da yapılan 2022 Dünya Kupası’nı da kapsadı.
Rus sporcuların müsabakalardaki başarılarına ülkelerinin bayrağı ve milli marşları eşlik edemedi.
Olimpiyatlar öncesinde yapılan “İsrail men edilsin” çağrıları
Fransa, 100 yılın ardından ev sahipliği yaptığı 2024 Olimpiyat Oyunları’na “İsrail men edilsin” çağrılarıyla hazırlandı.
Aralarında Fransa’dan ve çeşitli ülkelerden sporcu ve siyasetçilerin bulunduğu çok sayıda kişi, Gazze’ye saldırılarını sürdüren İsrail’in Olimpiyatlarda yer almamasını istedi.
Rusya ve Belarus’a uygulanan yaptırımın İsrail için de geçerli olması talebiyle hem Fransa’da hem de dünyanın farklı yerlerinde gösteriler düzenlendi.
İsrailli sporcuların Paris’teki Olimpiyat Oyunlarına tarafsız statüde katılmasından yana olanlar arasında aşırı solcu Boyun Eğmeyen Fransa (LFI) partisi milletvekilleri Mathilde Panot ve Thomas Portes’in yanı sıra eski Fransız basketbolcu Emilie Gomis gibi pek çok isim yer aldı.
Panot, 23 Temmuz’da yaptığı açıklamada, “Fransa’nın sesini zayıflatacak çifte standart istemiyoruz. Bir yandan tarafsız bir bayrak altında olan Rus sporcular (Olimpiyatların) açılış törenine katılamazken, diğer yandan İsrailli sporcular tarafsız bayrak altında değil ve açılış törenine katılabiliyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Öte yandan, kararından dönmeyen Fransız hükümeti, birçok kez “İsrail’in ülkede hoş karşılanacağını” ifade ederek, Olimpiyatlar boyunca İsrailli sporcuların güvenliğini sağlayacak önlemler aldıklarını bildirdi.
İsrail de kendi sporcuların güvenliği için Paris’e güvenlik güçleri takviyesi yaptığını açıkladı.
İsrail’in 88 sporcusu, 11 Ağustos’ta sona erecek Olimpiyat Oyunlarında yarışıyor.