Star Blanket Cree Nation bölgesindeki eski Lebret Yatılı Kilise Okulunun sahasında bir süre önce başlatılan yere nüfuz eden radar (GPR) araştırmasının birinci aşaması tamamlandı.
Star Blanket’ın Yer Arama Projesi Lideri Sheldon Poitras, basına yaptığı açıklamada, bulunan kalıntıların insan kalıntıları, taş veya tahta parçaları olabileceğini söyledi.
Çalışmalara başladıkları 2 Ekim 2022’de beş veya altı yaşında olan bir çocuğa ait, “125 yaşında” olduğuna inanılan bir çene kemiği parçası bulduklarını belirten Poitras, “Bu işaretsiz bir mezarın fiziksel kanıtıdır.” dedi.
Poitras, arama sırasında yer altı tünelleri ve odaları da keşfettiklerini, minyatür karot matkabı ile kalıntılardan örnekler toplayacaklarını ve teste yollayacaklarını kaydetti.
Test sonunda kalıntıların insan cesedi parçaları olduğu belirlenirse, Lebret Yatılı Kilise Okulu Kanada’da bugüne kadar en fazla kayıt dışı mezarın bulunduğu okul olacak.
Star Blanket Cree Nation Şefi Michael Starr, kalıntıların kayıt dışı mezarlar olduğuna inandığını belirterek, “Bugün kalbimiz ağır, bu hepimiz için çok duygusal bir yolculuk oldu. Bu keşif her şeyi, zihniyetimizi değiştirdi, bir bakıma yaşam biçimimizi değiştirdi.” diye konuştu.
Okul 114 yıl açık kaldı
Lebret Yatılı Kilise Okulu, Saskatchewan’ın başkenti Regina’nın yaklaşık 80 kilometre kuzeydoğusundaki Lebret köyünde bulunuyor.
Okul ilk olarak 1884’te açıldı ve 1895’te genişletildi.
1951’de okul, lise eğitimi veren ilk yatılı okullardan biriydi.
Ulusal Hakikat ve Uzlaşma Komisyonu raporuna göre okulda yüksek ölüm oranı vardı.
Okul, ilk dokuz yıllık faaliyetinin ardından 71’i hayatını kaybeden 174 öğrenciyi taburcu ettiğini öne sürdü ancak buna ilişkin detay kayıtlara ulaşılamadı.
Lebret Yatılı Kilise Okulu, 114 yıl faaliyet gösterdikten sonra 1998 yılında kapandı.
İlk mezarlar, 2021’de ortaya çıkarılmıştı
Kanada’da eski yatılı kilise okulu bahçesindeki kayıt dışı çocuk mezarları, ilk defa 29 Mayıs 2021’de British Columbia eyaletinin Kamloops kentindeki okulun bahçesinde bulunan 215 çocuğa ait ceset kalıntılarıyla gündeme gelmişti.
Saskatchewan eyaletindeki Marieval Yatılı Kilise Okulunun bahçesinde, 24 Haziran 2021’de resmi kayıtlarda bulunmayan 751 çocuk cesedi kalıntısının olduğu mezarlar ortaya çıkmıştı.
British Columbia eyaletindeki eski St. Eugene Misyon Okulunun yakınında ise 30 Haziran 2021’de 182 çocuğa ait ceset kalıntılarının olduğu kayıt dışı mezarlar saptanmıştı.
Aynı eyaletin Güney Körfez Adaları’ndan Penelakut’taki yerli kabile de 12 Temmuz 2021’de yaptıkları duyuruda, Kuper Yatılı Kilise Okuluna ait bölgede 160’tan fazla “belgesiz ve işaretsiz” mezar bulunduğunu açıklamıştı.
British Columbia eyaletinin Williams Lake First Nation bölgesindeki St. Joseph’s Mission Yatılı Kilise Okuluna ait 470 hektarlık alanın 14 hektarını yüzey radarıyla tarayan ekipler, 93 yeni mezar keşfedildiğini duyurmuştu.
Saskatchewan eyaletine bağlı Keeseekose First Nation bölgesinde yürütülen çalışmalarda da Fort Pelly Yatılı Kilise Okulu bölgesinde 42, St. Philip’s Yatılı Kilise Okulu bölgesinde ise 12 isimsiz mezar bulunmuştu.
Kanada’da en son Saskatchewan eyaletindeki Gordon’s Yatılı Kilise Okuluna ait 4 farklı bölgede yapılan aramalar sonucu resmi kayıtlarda olmayan 14 mezar yeri saptanmıştı.
Kanada tarihinin en büyük çocuk istismarı
“Kanada tarihinin en büyük çocuk istismarının yaşandığı yer” olarak kabul edilen yatılı kilise okullarının ilki, 1880’lerin başında açıldı ve sonuncusu da 1998’de kapatıldı.
150 binden fazla yerli çocuğun ailelerinden zorla alınarak yerleştirildiği bu okullarda, çocukların büyük bölümü rahip, rahibe ve diğer öğretmenler tarafından fiziksel, cinsel ve psikolojik şiddetle istismara uğradı.
Ülkede 2010’da kurulan Hakikat ve Uzlaşma Komisyonunun kayıtlarına geçen istismarların yanı sıra bazı çocukların üzerinde tıbbi deneyler yapıldığı belirlendi.
Kanada Federal Hükümeti, binlerce çocuğun açlık, soğuk ve hastalık sonucu hayatını kaybettiği yatılı kilise okullarında yaşananlar için mağdurlardan resmen özür dilemişti.