Başkanlık ettiği parti ve örgütlerde Keşmir halkının plebisit yoluyla kendi kaderini tayin hakkını savunan Seyid Ali Şah Geylani, ömrü boyunca bunun mücadelesini verdi.
- Keşmir’in önde gelen lideri Seyyid Ali Geylani vefat etti
Geylani, hayatı boyunca çeşitli partilerde önemli görevlerde bulundu, Keşmir’in her iki tarafında da (Pakistan ve Hindistan) “kilit” liderlerden biri olarak görüldü.
Yaşamını Keşmirlilerin hakları için mücadeleye adayan Geylani, Pakistan’ın 73’üncü bağımsızlık gününde ülkenin en yüksek sivil devlet nişanı olan İmtiyaz Nişanı ile onurlandırıldı.
1929’da doğdu
Hindistan’ın Cammu Keşmir bölgesinde yaşayan Seyid Ali Şah Geylani, 29 Eylül 1929’da bugün Hindistan sınırları içerisindeki Baramulla’da doğdu.
Geylani, doğduğu bölgeye yakın Sopore’de ilk ve orta eğitimini tamamladı, daha sonra bugün Pakistan sınırları içinde yer alan Lahor’daki Oriental College’ı bitirdi.
1940’larda Lahor’dan Keşmir’e dönen Geylani, bir süre “Khidmat (Hizmet)” isimli Urduca yayın yapan gazetede muhabirlik yaptı.
Geylani ayrıca 80’li yıllarda “Azan” adlı derginin editörlüğünü de üstlendi.
Muhabirlik mesleğinin ardından bir devlet okulunda öğretmenlik yapmaya başlayan Geylani, 1949’da Cemaat-i İslami Cammu ve Keşmir’in Başkanı Mevlana Sadeddin ile tanıştı.
Siyasi kariyerine 1950’lerde başlayan Geylani, 1952’de Cemaat-i İslami Keşmir’in üyesi oldu. 1959’da öğretmenlik mesleğinden istifa ederek partinin faaliyetlerinde gönüllü çalışmaya başlayan Geylani, zamanla parti genel sekreterliği de dahil hareketin çeşitli kademelerinde görev yaptı.
Geylani, ilk kez Ağustos 1962’de hapse girdi ve 13 ay cezaevinde kaldı. Hapisteyken babasını kaybetti. Hayatının 12 yıldan fazla süresini hapiste geçiren Geylani, Hindistan hükümetince seçimlerden önce sık sık tutuklandı.
1989’dan bu yana seçimleri boykot etti
Geylani, Cammu Keşmir’in Sopore bölgesinden 1972, 1977 ve 1987’de üç defa milletvekilli seçildi.
1972’de parlamentonun ilk oturumunda eyaletin resmi dili olan Urduca konuşmasına izin verilmeyen Geylani Meclis’i terk etti.
Gerek vekil seçilen Geylani ve 3 vekilin hapse atılması, gerekse 1987 seçimlerinde hile yapıldığına dair iddialar, bölgedeki gençler arasında Hindistan yönetimine karşı silahlı direnişin başlaması için önemli bir dönüm noktası oldu.
Cammu Keşmir’de silahlı direnişin başlamasının ardından Ağustos 1989’da yasama organındaki görevinden istifa eden Geylani, bugüne kadar yapılan tüm seçimleri boykot etti.
1992’de, Geylani tarafından temsil edilen Cemaat-i İslami Cammu ve Keşmir’in de aralarında bulunduğu yaklaşık 30 siyasi parti ve örgüt tarafından Tüm Hindistan Hürriyet Konferansı (APHC) kuruldu.
Söz konusu birlik, 2003’te Mirvaiz Ömer Faruk’un liderliğinde APHC-M ve Seyid Ali Şah Geylani’nin liderliğinde APHC-G olarak ikiye ayrıldı. Geylani, geçen sene haziranda istifa edene değin APHC-G’nin başkanlığını yürüttü.
Cemaat-i İslami Keşmir’den ayrılarak 7 Ağustos 2004’te Muhammed Eşref Sehrai ile Tahreek-i Hürriyet Cammu Keşmir’i (Cammu Keşmir Özgürlük Hareketi) kuran Geylani, Mart 2018’e kadar parti başkanlığı görevini sürdürdü. Aynı yıl ağustosta yapılan seçimlerde Muhammed Eşref Sehrai parti genel başkanı seçildi.
Geylani’nin öncülüğündeki Tehreek-i Hürriyet Cammu Keşmir (THJK) bölgenin, çağdaş siyasi tarihinde önemli bir siyasi güç olarak belirdi. İslami bir yönetim biçimini amaç edindiğini vurgulayan parti, Keşmir meselesinin Birleşmiş Milletler (BM) kararları doğrultusunda çözülmesi gerektiğini savunuyor.
10 yıllık ev hapsi
90’lı yıllarla birlikte bölgede çok sayıda grev, dükkan kapatma ve çeşitli protesto biçimlerini ifade eden çağrılar yapan Geylani, grev ve protestoların baskı altındaki halkların kendi hakları için savaşmakta kullandıkları tek silahları olduklarını savundu.
Sık sık sağlık sorunları yaşayan Geylani’ye, 2007’de böbrek kanseri teşhisi konuldu ve bir böbreği alındı.
Hint hükümeti tarafından 2010’da ev hapsine alınan Geylani, o tarihten bu yana ev hapsinde bulunuyordu ve sadece sağlık sorunları gerekçesiyle hastaneye gidip gelebiliyordu.
91 yaşında vefat eden lider, yaşamı boyunca aralarında otobiyografisinin de yer aldığı yaklaşık 30 kitap kaleme aldı.