Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) nedeniyle Şubat 2020’da eğitime ara verilen Lübnan’daki okullar, haftada 4 gün yüz yüze ve 1 gün de uzaktan eğitim verecek şekilde 27 Eylül’de yeniden açılmaya hazırlanıyor.
Ancak ülkedeki siyasi ve ekonomik krizle beraber oluşan yakıt krizinden kaynaklı elektrik kesintileri, yeni eğitim-öğretim yılının okullarına hasret kalan öğrenciler için zorlu geçeceğini gösteriyor.
Lübnan lirasının dolar karşısındaki değer kaybı, halkın alım gücünün ciddi şekilde düşmesi, enflasyonun artması, maaşların dolar bazında düşmesine neden olurken, bu durum okul ve servis ücretlerine de yansıdı.
Resmi verilere göre, Lübnan’da özel okullarda eğitim alan öğrenci sayısı devlet okullarında eğitim görenlerin neredeyse iki katı.
Özel okul ücretini ödeyemeyeceği için 14 yaşındaki oğlunu bu yıl eski okuluna gönderemeyeceğini belirten Lübnanlı anne Janet, AA muhabirine yaptığı açıklamada, “Maddi sorunlar nedeniyle okul masraflarının altından kalkamıyoruz.” dedi.
Eğitim ücretinin ödenmesiyle işin bitmediğini belirten Janet, ulaşım için kullanılan yakıtın bulunamamasının servis ücretlerinin ciddi şekilde artmasına neden olduğunu söyledi.
“13 özel okul kapandı”
Beyrut merkezli Uluslararası Enformasyon Danışmanlık Şirketi’nde eğitim uzmanı olarak çalışan Muhammed eş-Şems, “Lübnan’da yaşanan krizler nedeniyle geçen yıl 6 bin öğretmene iş veren 13 özel okul kapılarını tamamen kapatmak zorunda kaldı.” diye konuştu.
Şems, Lübnan lirası dolar karşısında değer kaybetmeden önce bir öğretmen maaşının yaklaşık 3 milyon Lübnan lirası (yaklaşık 2 bin dolar) olduğunu hatırlatarak, bugün ise bir öğretmenin maaşının 200 dolara kadar düştüğünü belirtti.
Uzman Şems, liranın değer kaybı nedeniyle yurt dışında eğitimine devam etmek isteyen öğrenci sayısında da büyük düşüş yaşandığını ifade etti.
Önceki yıllarda ortalama 12 bin öğrencinin yurt dışındaki üniversitelerde okumak için tercihler yaptığını belirten Şems, bu oranın şu anda 1000 öğrenciyi geçmediğini söyledi.
“Çocuklarımız 3. yılı da kaybedebilir”
Lübnan’daki veliler, salgın nedeniyle 2 yıldır okula gidemeyen öğrencilerin söz konusu sorunlar nedeniyle bu yıl da eğitime devam edememesi endişesini taşıyor.
Lübnan Özel Okulları Veliler Birliği Başkanı Lama et-Tavil, geleceğin nesli olacak çocukların bir yıl daha kaybetme tehlikesi ile karşı karşıya olduğunu dile getirdi.
Özel okulların ülkedeki kriz nedeniyle fiyat artışına gittiğini aktaran Tavil, “Özel okulların çoğu, eğitim fiyatlarının bu yıl için yüzde 25 ila 35 arasında artırılacağını velilere bildirdi. Fiyat artışı ve ödeyememe endişesi, velilerin çocuklarını okuldan çekmesi sonucunu doğurabilir.” ifadelerini kullandı.
Tavil’e göre velilerin yüzde 70’i artan okul fiyatlarını karşılayamayacak, kitap satın alamayacak ve karaborsa temin edilen yakıt nedeniyle servis ücretlerini de karşılayamayacak durumda.
“Servis ücreti 265 dolara çıktı”
Başkent Beyrut’ta yaklaşık 27 yıldır servis şoförlüğü yapan ancak iki yıldır salgın nedeniyle çalışmayan Cemil İlyas da yakıt krizi nedeniyle kontak açmadığını söylüyor.
İlyas, yakıt krizi ve artan fiyatlar nedeniyle bu yıl da çalışamayacağını belirterek, yakıt krizi nedeniyle artan servis ücretlerini velilerin karşılamasının çok zor olduğunu dile getirdi.
Normal şartlarda yakıtın bulunduğu dönemde mesafeye göre servis ücretinin Beyrut’ta ortalama aylık 40 dolar civarında olduğunu aktaran İlyas, “Ancak yakıt krizinin derinleşmesi ve fiyatlardaki orantısız artış, ortalama bir servis ücretini 265 dolara çıkardı.” dedi.
Lübnan’daki ekonomik ve siyasi durum
Farklı din ve mezheplere dayalı siyasi bölünmeler açısından kırılgan bir yapıya sahip Lübnan’da 1975-1990 yıllarındaki iç savaştan bu yana en büyük ekonomik kriz yaşanıyor.
Beyrut Limanı’nda Ağustos 2020’de meydana gelen büyük patlama, Lübnan’daki ekonomik sıkıntıları arttırdı ve yeni bir hükümet krizi doğurdu.
Başbakan Hassan Diyab hükümeti, patlama sonrası gelen tepkiler üzerine 10 Ağustos 2020’de istifa etti ancak siyasi gruplar arasındaki anlaşmazlıklar nedeniyle ülkede bir yıldan uzun süredir yeni hükümet kurulamadı.
Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn, 26 Temmuz’da yeni hükümeti kurma görevini eski Başbakan Mikati’ye verdi.
Lübnan’daki akaryakıt ve elektrik krizi
Lübnan’da devlet, günlük tüketilen 12 milyon litre civarındaki akaryakıtı Merkez Bankası üzerinden sübvanse ediyordu.
Merkez Bankası, 12 Ağustos itibarıyla uygulanmak üzere akaryakıta sağlanacak döviz kredilerinin resmi kur yerine piyasadaki serbest kur üzerinden hesaplanacağını ve böylelikle akaryakıt sübvansiyonunun kaldırılacağını açıklamıştı.
Merkez Bankasının akaryakıta yönelik devlet desteğini kaldırma kararından sonra hükümet, 21 Ağustos’ta yoksul aileler için “yardım karnesi” sağlanıncaya kadar yakıttaki sübvansiyonu azaltarak sürdüreceğini duyurmuştu.
Siyasi ve ekonomik krizlerle boğuşan Lübnan’da iki buçuk ay önce başlayan enerji sıkıntısı nedeniyle günlük 20 saati aşan elektrik kesintileri yaşanıyor.