Uluslararası Enerji Ajansının (IEA) Elektrik Piyasası Yıl Ortası Güncellemesi raporuna göre, dünya genelinde enerji sistemlerinde artan elektrifikasyon talepte hızlı artışa yol açıyor.
Bu artışta, ekonomik büyüme, aşırı sıcak havalar, elektrikli araçlar ve ısı pompaları gibi teknolojilerin yaygınlaşan kullanımı da etkili oluyor.
Küresel elektrik talebinde geçen yıl yüzde 2,5 artış gerçekleşmişti. Bu yıl ve 2025’te ise talebin yaklaşık yüzde 4 artması bekleniyor. Bu oran, küresel mali kriz ve Kovid-19 salgınının ardından görülen istisnai toparlanma dönemleri hariç tutulduğunda, 2007’den beri görülen en yüksek yıllık büyüme olarak öne çıkıyor.
Dünyanın bazı büyük ekonomilerinde elektrik tüketiminde güçlü artışlar görülüyor. Bu kapsamda Hindistan’daki talebin, güçlü ekonomik faaliyet ve sıcak hava dalgalarının etkisiyle bu yıl yüzde 8 büyüyeceği tahmin ediliyor. Çin’deki talep artışının ise yüzde 6’yı aşması bekleniyor.
ABD’de ekonomik büyüme ve artan soğutma talebinin yanı sıra genişleyen veri merkezleri sektörünün talebi artırması nedeniyle büyümenin yüzde 3’ü bulacağı öngörülüyor.
Buna karşın, Avrupa Birliği’nde elektrik talebinde daha mütevazı bir toparlanma gerçekleşmesi ve enerji krizinin etkisiyle 2 yıl üst üste yaşanan daralmanın ardından yüzde 1,7’lik bir artış bekleniyor.
Talepteki büyümenin yarısı güneş enerjisinden karşılanacak
Dünyanın elektrik talebi büyürken, yenilenebilir enerji kaynaklarının bu talebi karşılamadaki rolü de artacak.
Dünya genelinde yenilenebilir enerjiden üretilen elektrik miktarının ilk kez kömürden üretimi geçeceği tahmin ediliyor.
Güneş enerjisinde bu yıl ve 2025’te hızlı büyümenin devam edeceği ve küresel elektrik talebindeki artışın yarısının güneşten karşılanacağı öngörülüyor.
Küresel elektrik sektörü kaynaklı karbon emisyonlarında ise bu yıl küçük bir artış olacağı ve 2025’te de artışın yatay seyredeceği değerlendiriliyor.
Veri merkezlerinin elektrik talebi büyüyor
Son dönemde küresel elektrik talebini körükleyen faktörler arasında yapay zeka kaynaklı teknolojiler ve veri merkezleri dikkati çekiyor.
Rapora göre, veri merkezlerinin elektrik tüketimi şu anda kısıtlı ancak büyüyor. Kripto teknolojileri hariç veri merkezlerinin elektrik talebi 2022’de küresel elektrik tüketiminin yaklaşık yüzde 1’ini oluşturdu. Bu oranın 2026 itibarıyla yüzde 1,5 ile 3 arasında seyredeceği tahmin ediliyor.
Elektrikli araçlardaki hızlı büyümeye rağmen 2022’de elektrikli araçlar talebin yüzde 0,5’ini oluşturmuştu. Elektrikli araç kaynaklı tüketimin 2026’da toplam talebin yüzde 2’sine yaklaşacağı hesaplanıyor.
Elektrik yoğun bir sektör olan alüminyum üretimi ise halihazırda küresel elektrik talebinin yüzde 4’ünü oluşturuyor.
IEA Enerji Piyasaları ve Güvenliği Direktörü Keisuke Sadamori, rapora ilişkin değerlendirmesinde, “Bu yıl ve 2025’te küresel elektrik talebindeki artış son 20 yılın en hızlı büyümelerinden biri olacak.” ifadesini kullandı.
Temiz enerjinin elektrik arzındaki payının artmaya devam etmesinin cesaret verici olduğunu belirten Sadamori, şunları kaydetti:
“Ancak uluslararası enerji ve iklim hedeflerine ulaşmak için bu büyümenin çok daha hızlı bir şekilde gerçekleşmesi gerekiyor. Aynı zamanda tüketicilere güvenli elektrik arzı sağlamak için şebekeleri genişletmek, güçlendirmek ve artan soğutma talebinin elektrik sistemleri üzerindeki etkilerini azaltmak için daha yüksek enerji verimliliği standartları uygulamak çok önemli.”