Geçen haftanın ikinci yarısından bu yana Rusya ile ABD ve NATO arasında Ukrayna nedeniyle artan gerilim risk iştahının düşük seyretmesine neden olurken, karşılıklı açıklamaların hız kazandığı görülüyor.
ABD Başkanı Joe Biden, dün Avrupalı liderlerle yaptığı görüşmede, NATO’nun doğu kanadının desteklenmesi ve Rusya’ya ekonomik yaptırım seçeneklerini ele aldı. Öte yandan ABD’nin, Ukrayna krizinde NATO Mukabele Gücü’nün aktif hale getirilmesi durumunda destek sağlamak üzere 8 bin 500 askeri teyakkuza geçirdiği bildirildi.
Avrupa Birliği (AB), Rusya’ya karşı ABD ile güçlü birlik ve Ukrayna’ya destek mesajı verirken, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, ittifakın güneydoğusunda varlıklarını artırmayı değerlendirdiklerini belirterek, “Sadece Baltık bölgesi ve Polonya’da değil aynı zamanda ittifakın güneydoğusunda da muharebe grupları bulundurmayı değerlendiriyoruz.” dedi.
Ukrayna’dan, “Ülkenin doğusunda durum kontrol altında, paniğe gerek yok.” açıklaması gelirken, Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov ABD ve NATO’nun “yalan bilgiler” ile Rusya ve Ukrayna arasındaki gerginliği artırdığını söyledi.
Jeopolitik tarafta gerilimi artıran açıklamaların yanı sıra, enflasyonist baskıların yükseldiği bir ortamda yarın gerçekleştirilecek Fed toplantısında faiz patikasına ilişkin beklentilerden daha şahin bir sinyal verilip verilmeyeceği de yatırımcıların odağında bulunuyor. Fed’in halihazırda bu yıl içinde 4 kez faiz artırımına gideceği fiyatlanırken, ilk adımı martta atacağına kesin gözüyle bakılıyor.
Bu gelişmeler pay piyasalarında satışların derinleşmesini ve oynaklığın yükselmesini beraberinde getirirken, “korku göstergesi” olarak nitelendirilen VIX endeksi 38,94 ile Ekim 2020’den bu yana en yüksek seviyeyi gördü.
Dün New York borsasında güne düşüşle başlanmasının ardından Dow Jones endeksi 1.000 puanın üzerinde değer kaybetti, S&P 500 ile Nasdaq endekslerinde ise yüzde 4’e yakın kayıp yaşandı. Oynaklığın oldukça yüksek seyrettiği endeksler, kapanışa yakın gelen alımlarla artıya geçerken, Dow Jones endeksi yüzde 0,29, S&P 500 endeksi yüzde 0,36 ve Nasdaq endeksi yüzde 0,63 artışla günü tamamladı. Söz konusu oynaklıkta, bilançolar ve makroekonomik verilerin karışık sinyaller vermesi de etkili oldu. Ülkede imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) ocakta 55’e gerileyerek 15 ayın, hizmet sektörü PMI da 50,9’a inerek 18 ayın en düşük seviyesini gördü. ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi dün yüzde 1,71 sınırına kadar gerileyerek 10 günün en düşük seviyesini görmesinin ardından bugün yüzde 1,76 seviyesinde bulunuyor. Dün 96,1’le iki haftanın en yüksek seviyesini gören dolar endeksi, bugün 95,9 seviyelerinde hareket ediyor.
Avrupa borsalarında da jeopolitik riskler ve enflasyon kaygılarının yanı sıra enerji fiyatlarındaki gelişmelerle pay piyasalarında son 1,5 yılın en sert kayıpları yaşandı. Rusya ile yaşanan gerilimin mevcut enerji tedariki sorunlarını artıracağı endişeleriyle Avrupa’da doğalgaz vadelileri geçen hafta bulunduğu 70 avro seviyelerinden yükselişe geçerek 90 avronun üzerini gördü.
Bölgede açıklanan imalat sanayi PMI verilerinin de karışık bir tablo ortaya koymasının ardından İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 2,63, Almanya’da DAX 30 endeksi yüzde 3,80, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 3,97 ve İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 4,02 geriledi. Avro/dolar paritesi dün yüzde 0,2 azalışla 1,1321’den kapanmasının ardından bugün yatay seyrediyor.
Asya tarafında bugün açıklanan verilere göre, Güney Kore ekonomisi geçen yılın dördüncü çeyreğinde yıllık yüzde 4,1 ile beklentilerin üzerinde büyüdü. Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınında artan vaka sayılarının gündemin odağında kalmaya devam ettiği Asya’da, Japonya’nın 16 eyalette uyguladığı kısmi olağanüstü hali (OHAL) 34 eyalete genişletmeyi planladığı bildirildi. Japonya Merkez Bankası Başkanı Haruhiko Kuroda ise para politikasını aşırı gevşek tutmayı taahhüt etti ve merkez bankasının ücretler yükselmeye başlamadan önce enflasyonun artma riskinin farkında olduğunu söyledi.
Bu gelişmelerle risk iştahının düşük kalmaya devam ettiği Asya borsalarında yeni günün düşüşle başladığı görülürken, kapanışa yakın Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 2,3, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 1,7 ve Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 2,7 değer kaybetti.
Yurt içinde, dün jeopolitik gelişmelerin etkisiyle öğleden sonra Borsa İstanbul’da satışlar arttı ve saat 17.47’de endekse bağlı devre kesici sisteminin çalışması ile seans tamamlanmış oldu. Böylece BIST 100 endeksi, günü yüzde 5,02 değer kaybıyla 1.910,29 puandan tamamladı. Dolar/TL ise dün yüzde 0,4 artışla 13,5093’ten kapanmasının ardından bugün bankalararası piyasanın açılışında 13,4605’ten işlem görüyor.
Analistler, Rusya ve Ukrayna gerilimine ilişkin haber akışının piyasaların odağında kalmaya devam ettiğini belirterek, Fed’in yarınki faiz kararı öncesinde piyasalardaki oynaklığın sürebileceğini söyledi.
Bugün yurt içinde reel kesim güven endeksi ve imalat sanayi kapasite kullanım oranının, yurt dışında ise Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) “Küresel Ekonomik Görünüm Raporu”, Almanya’da Ifo iş dünyası güven endeksi ve ABD’de tüketici güven endeksinin takip edileceğini aktaran analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 1.880 seviyesinin destek, 2.010 puanın direnç konumunda bulunduğunu bildirdi..
Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:
10.00 Türkiye, ocak ayı reel kesim güven endeksi
10.00 Türkiye, ocak ayı kapasite kullanımı
10.00 Türkiye, ocak ayı sektörel güven endeksleri
12.00 Almanya, ocak ayı IFO İş Ortamı Güven Endeksi
18.00 ABD, ocak ayı CB Tüketici Güven Endeksi
18.00 ABD, ocak ayı Richmond Fed Sanayi Endeksi