Lübnan’da yolsuzluktan soruşturulan, bu kapsamda evi basılarak arama yapılan, hatta AB Adli İş Birliğini Geliştirme Birimi’nin (Eurojust) yakın takibinde olan Merkez Bankası Başkanı Riyad Selame, kardeşi Raca ve yardımcısı Marianne Hoayek hakkında yılan hikayesine dönen 18 aylık soruşturmanın sonucu basına yansıdı.
Lübnan yargısından üst düzey kaynaklar, Beyrut Başsavcısı Raca Hamuş’un bu üçlüyü kara para aklama, zimmete para geçirme, yasadışı zenginleşme, belgede sahtecilik ve vergi yasalarını ihlalle suçladığını söyledi.
Böylece Avrupalı yargıçların gözetimindeki soruşturmalara paralel olarak Lübnan’da 2021’de başlatılan soruşturmada Selame’ye yöneltilen bu türden ilk suçlamalar duyurulmuş oldu.
Lübnan’daki soruşturmada Selame ile erkek kardeşinin 2002-15 yılları arasında Lübnan Merkez Bankası’ndan 300 milyon dolardan fazla parayı zimmete geçirip geçirmediği mercek altına alındı.
En az 5 Avrupa ülkesindeki adli makamlar da Selame kardeşleri aynı iddialarla soruşturuyor.
Mart 2022’de Eurojust Fransa, Almanya, Lüksemburg, Monako ve Belçika’da 2002-21 yılları arasında yaklaşık 330 milyon dolar ve 5 milyon euroyu zimmete geçirdiği şüphesiyle Lübnan Merkez Bankası Başkanı dahil 5 kişiye ait 120 milyon euro değerinde mülklere ve banka hesaplarına el konulduğunu açıklamıştı. 2021’de İsviçre Savcılığı, Selame kardeşlerin içinde yer aldığı 330 milyon dolarlık kara para aklama ve zimmete para geçirme vakasıyla ilgili soruşturma kapsamında Lübnan’dan hukuki yardım talep etmişti. Lübnan’daki soruşturma da İsviçre’nin talebi sonucu açılmıştı.
5 Avrupa ülkesinin Selameler hakkında dava süreci başlatmasını Fransa, Almanya ve Lüksemburg’dan bir adli heyetin Lübnan’ı ziyaret edip Merkez Bankası Başkanı dahil onlarca kişiyi yolsuzluk şüphesiyle sorgulaması takip etti. Bu ziyaretten bir ay sonra da Beyrut Başsavcısı Raca Hamuş’un suçlaması geldi.
Bu ayın ortasında ABD Hazine Bakanlığı’nın Selame hakkında yaptırım kararı aldığına dair iddialar ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından yalanlandı.
ABD merkezli haber ajansı Associated Press’e (AP) konuşan Lübnanlı bir yetkiliye göre Beyrut Başsavcısı’nın suçlamaları duyurmasından hemen önce Almanya’nın Beyrut Büyükelçiliği’nden bir heyet, Lübnan Başsavcısı Gassan Uvaydat ile görüşmek üzere Beyrut’taki Adalet Sarayı’na gitti, ancak Uvaydat çalışma programını gerekçe göstererek Alman heyetle görüşmeyi reddetti. Lübnanlı yetkili, Beyrut Başsavcısı’nın duyurusunun Avrupa adli heyetinin planlanan Lübnan’a takip ziyaretini geciktirebileceğini söyledi.
Aktivistler, avukatlar ve muhalifler 72 yaşındaki Selame’nin Nisan 1993’ten beri oturduğu Merkez Bankası Başkanlığı koltuğunda biriktirdiği kişisel serveti yıllardır sorguluyor.
Sırtını yolsuzluğu ayyuka çıkmış siyasi liderlere dayayan Merkez Bankası Başkanı ise servetini bu göreve atanmadan önce yaklaşık 20 yıl boyunca Merril Lynch için yatırım bankacısı olarak çalışırken kazandığında ısrarcı.
Yatırım bankacı olarak son maaşının yılda 2 milyon dolar olduğu, 23 milyon dolarlık bir servete sahip olmasına ilaveten Merkez Bankası Başkanı olmadan önce edindiği ml varlığıyla servetini artırmak için akıllıca yatırımlar yaptığını savunan Selame, Beyrut Başsavcısı tarafından suçlandığı haberleriyle ilgili sorulara şu yanıtı gönderdi:
“Daha önce de belirttiğim gibi, bu suçlamalarla ilgili masumum. Bugün atılan adım, iddianame düzenlemesi değildir. Suçlamalar, Lübnan’ın mali çöküşü için beni günah keçisi yapma çabasının bir parçası.”
“Yasalara ve yargı sistemine saygılıyım, prosedüre uyacağım ve bildiğiniz gibi mahkeme tarafından suçluluğu kanıtlanana kadar herkes masumdur.”
Sonuçta hakkındaki suçlamalar çok güç ve geç geldi. Bu görev süresi temmuzda sona erecek olan Selame, uzatma istemeyeceğini söylemişti.
2019’dan beri kökleri on yıllardır süren yolsuzluk ve kötü yönetime dayanan modern tarihinin en kötü ekonomik ve mali krizinden geçen Lübnan’da 6 milyonluk nüfusun 4’te 3’ü yoksulluk içinde yaşıyor. 30 yıllık Merkez Bankası Başkanı da hem yolsuzlukla suçlanırken hem de Dünya Bankası tarafından ‘modern tarihin küresel olarak en kötüsü’ olarak tanımlanan mali krizin baş faillerinden biri olarak gösteriliyor. Selame’nin ulusal borcu artıran ve Lübnan para biriminin dolar karşısında yüzde 90’dan fazla değer kaybetmesine neden olan politikalarının krizde payı olduğu belirtiliyor.
Uzun zamandır devam eden Riyad Selame hakkındaki yolsuzluk soruşturması görevden kaçan ve değiştirilen savcılar da gördü. Lübnan’da genelde yargıç ve savcılar atanmalarını politikacılara borçlu.
Nitekim geçen yıl kara para aklama ve yasadışı zenginleşme suçlamalarıyla gözaltına alınan Raca Selame, iki ay sonra Lübnan tarihinin en yükseği olan yaklaşık 3.5 milyon euroluk kefaletle serbest bırakıldı.