4’üncü Başbakanlık dönemi devam eden Rutte, görevinde 11 yıl 9 ay 19 gün ile toplamda 4 bin 311’inci günü doldurdu.
Ülkede 1982-94 döneminde Başbakanlık yapan Ruud Lubbers’in 4 bin 310 günlük rekorunu, bugün itibarıyla geçen 55 yaşındaki Rutte, bu durumun kendisi için “farklı bir anlam” ifade etmediğini söyledi.
7 çocuklu ailenin en küçüğü
14 Şubat 1967’de başkent Lahey’de doğan Rutte, 7 çocuklu ailenin en küçük üyesi olarak dikkat çekiyor.
Gençliğinde piyanist olmayı hayal eden Rutte, üniversite yılları ve sonrasında, başında olduğu Özgürlük ve Demokrasi için Halk Partisinin (VVD) gençlik kollarına başkanlık etti.
Rutte, Leiden Üniversitesi Tarih Bölümünden mezun olduktan sonra 1992’de Unilever şirketine girdi. 2002’ye kadar burada çalışan Rutte, şirkette 10 yıl boyunca insan kaynakları alanında farklı görevler üstlendi.
Evli olmayan ve çocuğu bulunmayan Rutte, özel hayatından ve medeni durumundan memnun olduğunu belirtmişti.
İlk kabineyi 2010’da kurdu
Rutte, 2002-2004 döneminde Çalışma ve Sosyal İşler Devlet Bakanlığı, 2004-2006 döneminde Eğitim Kültür ve Bilimden Sorumlu Devlet Bakanlığı görevlerini yürüttü.
2006’da Jan Peter Balkenende’den parti başkanlığı görevini devralan Rutte, 2010’a kadar bu görevi sürdürdü.
Haziran 2010 seçimlerinin ardından VVD ve Hristiyan Demokratlar Birliğinden (CDA) oluşan koalisyona liderlik yapan Rutte’nin Başbakanlık görevi 14 Ekim 2010’da başlamış oldu.
Azınlık hükümetine dışardan destek veren Özgürlük Partisinin (PVV) bu desteğini çekmesi sebebiyle 23 Nisan 2012’de düşen birinci Rutte hükümeti, 2012’deki seçimlere kadar sadece 18 ay görevde kalabildi.
Rutte, 12 Eylül 2012’deki seçimlerin ardından VVD ve İşçi Partisinden (PvdA) oluşan kabineye Başbakanlık yaptı. 26 Ekim 2017’ye kadar görevde kalan ikinci Rutte hükümeti, “İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana en uzun süre görev yapan hükümet” olarak biliniyor.
Rutte’nin partisi 2017’deki seçimlerde oy kaybı yaşasa da VVD, Hristiyan Demokratlar Birliği (CDA), Demokrat 66 (D66) ve Hristiyan Birlik Partisinden (CU) oluşan dört partili koalisyon hükümetinin başına geçmeyi başardı.
Çocuk bakım yardımı skandalı sebebiyle 15 Ocak 2021’de istifa etmek zorunda kalan üçüncü Rutte hükümeti, yeni hükümet kurulana kadar 299 gün boyunca “geçici hükümet” sıfatıyla görev yaptı.
15-17 Mart 2021’de düzenlenen genel seçimde 3’üncü Rutte hükümetini oluşturan partilerle 4’üncü Rutte hükümeti, 10 Ocak 2022’de kurulmuş oldu.
Rutte’yi zorlayan olaylar
Rutte, iktidarı boyunca finans, avro, mülteci, Brexit krizleri ve Kovid-19 gibi birçok önemli krizle mücadele etti.
Dünya ekonomilerinin 2008’de sarsıldığı finans krizinde, VVD’nin parti liderliğini sürdüren Rutte’nin 2010’da göreve gelen ilk kabinesi, avro krizinin sarsıntıları neticesinde zor günler yaşadı ve düştü.
Rutte’yi zorlayan gelişmelerden biri de ülkenin kuzeyindeki Groningen’de doğal gaz çıkarma faaliyetleri sebebiyle depremler yaşanması ve bazı binaların hasar görmesi oldu.
Öte yandan 2015’te yaşanan mülteci krizi de diğer AB liderleri gibi Rutte’yi de zorladı. Birçok AB ülkesi için gerçek bir krize dönen mülteci kapısını tamamen kapatmayan Rutte, sınırlı sayıda Suriyeli sığınmacının Hollanda’ya gelmesini sağladı.
Hollanda’nın önemli ticari partneri olan İngiltere’nin Brexit ile AB’den çıkması Rutte için ekonomik bir kayba dönüştü.
Rutte’yi en fazla zorlayan olay ise çocuk bakım yardımı skandalı oldu. 2020’de parlamento araştırma grubunca çifte vatandaşlığı bulunanlara yönelik etnik kökene dayalı ayrımcılık yapıldığı tespit edildi.
Buna göre, 2017-2018 döneminde Vergi Dairesi yetkililerinin, çocuk bakım yardımı alan ailelere yönelik incelemelerde, çifte vatandaşlık sahibi olanlara yoğunlaşan algoritmalar kullandıkları anlaşıldı.
Vergi Dairesince yapılan yanlış hesaplamalar nedeniyle “evrakta sahtecilik” gibi gerekçelerle çocuk bakım yardımları kesilen ve geçmişe dönük yüklü miktarda ödeme talep edilen ailelerin yaşadıkları maddi yıkımın ardından bakımlarını ihmal ettikleri iddiasıyla çocukları ellerinden alındı.
Rutte hükümeti, son olarak azot emisyonunu azaltmaya yönelik kararlarını protesto eden çiftçilerin hazirandan bu yana yol kapatma, saman ve tezek yakma, gıda dağıtım noktalarının önünü tıkama gibi eylemleriyle mücadele ediyor.
“Teflon Mark”
Siyasi kriz ve çalkantılardan kurtulması dolayısıyla “Teflon Mark” olarak nitelendirilen Rutte, çocuk bakım yardımı skandalı ve Groningen’deki doğal gaz arama faaliyetleri sebebiyle yaşanan deprem olaylarının ardından Başbakanlığını sürdürmeyi başardı.
Rutte’ye kriz anlarında sorumluluk almaması sebebiyle eleştirilen siyasetçiler, “Sorunlar ve Rutte arasında her zaman sorumluluğu alan başka biri var” yorumunu yapıyor.
Ülkede devam eden çiftçi protestolarına rağmen tatilde bulunan Rutte, İşçi Partisi vekili Attje Kuiken tarafından sorumluluğu bakanlara bıraktığı şeklinde tenkit edilmişti.
“Kendini iyi pazarlıyor”
Kabinesinde görev yapan politikacılar Rutte’yi “sakin”, “çabuk sinirlenmeyen”, “dersine iyi çalışan” ve “kendini iyi pazarlayan” bir kişilik olarak tarif ediyor.
2021 seçimlerinde “hala yeni fikirlerim ve enerjim var” ifadesini kullanan Rutte’nin, partisi içinde de ciddi bir rakibi bulunmuyor.
Mart 2025’te düzenlenmesi öngörülen bir sonraki genel seçimlere de VVD’nin lideri olarak girmesi beklenen Rutte’nin devam eden çiftçi protestolarından yara almadan çıkmayı başarması durumunda, 5. dönem başbakanlık yapabileceği ifade ediliyor.
Rutte, “Macaristan Başbakan’ı Viktor Orban’dan sonra Avrupa Birliği’nde (AB) en uzun süre Başbakanlık koltuğunda oturan lider” özelliğini koruyor.