Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) kasım ayında Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) yüzde 2,88 arttığını ve yıllık enflasyonun yüzde 84,39’a gerilediğini açıklamasının ardından TCMB’nin Fiyat Gelişmeleri Raporu da yayımlandı.
- Enflasyon rakamları açıklandı
Rapora göre, kasımda önceki aya kıyasla yıllık tüketici enflasyonuna katkı gıdada 0,87 puan artarken, temel malda 0,98 puan, enerjide 0,93 puan ve hizmette 0,09 puan azaldı. Alkol-tütün-altın grubunun enflasyona etkisi ise belirgin bir değişim göstermedi.
Bu kapsamda tüketici yıllık enflasyonundaki gerilemeyi enerji ve temel mal grupları sürüklerken, aylık bazda gıda grubu fiyat gelişmeleri öne çıktı.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle incelendiğinde, son dönemde B ve C endekslerinde aylık artışlarda gözlenen yavaşlama C endeksinde daha belirgin olmak üzere her iki endekste de devam etti. Böylece B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları, sırasıyla 0,83 ve 1,54 puan azalarak yüzde 76,18 ve 68,91 düzeyinde gerçekleşti.
Kira fiyat artışı kasımda bir önceki aya kıyasla yavaşladı
Hizmet fiyatları kasımda yüzde 2,18 yükseldi ve grup yıllık enflasyonu 0,48 puan artışla yüzde 60,72’ye ulaştı. Bu dönemde yıllık enflasyon kira ve haberleşme hizmetlerinde yükselirken, diğer alt gruplarda düşüş kaydetti.
Mevsimsellikten arındırılmış verilere göre, kira alt grubunda aylık artış kasımda bir önceki aya kıyasla yavaşladı.
Haberleşme alt grubunda fiyatlar telefon görüşmesi ve internet ücretleri belirleyiciliğinde yüzde 2,96 artarken, bu grupta yıllık enflasyon yüzde 29,17’ye yükseldi. Diğer hizmetler alt grubunda ise fiyatların kasımda aylık yüzde 1,41 yükseldiği, bu gelişmede bakım-onarım, eğlence-spor hizmetleri, ev içi hizmetler ve sigorta hizmetlerinin etkisinin hissedildiği görüldü.
Ulaştırma hizmetlerinde kasım ayı fiyatları görece yatay seyrederken, grup yıllık enflasyonu 1,54 puan geriledi. Yemek hizmetlerinin sürüklediği lokanta-otel grubunda ise fiyatlar yüzde 3,18 artmasına karşın yıllık enflasyon baz etkisiyle yüzde 80,30 seviyesine geriledi.
Temel mallarda yıllık enflasyon tüm alt gruplarda düşüş kaydetti
Temel mal grubunda kasımda yıllık enflasyon 3,54 puan düşüşle yüzde 76,11’e geriledi. Bu dönemde yıllık enflasyon tüm alt gruplarda düşüş kaydetti.
Altın hariç dayanıklı mal fiyatları kasımda yüzde 2,46 artarken, bu gelişmeyi beyaz eşya, mobilya ve otomobil kalemleri sürükledi. Dayanıklı mal alt grubunda yıllık enflasyon, baz etkisiyle 2,97 puan azaldı ve yüzde 89,5’e geriledi.
Benzer bir şekilde, diğer temel mallarda kasımda yüzde 2,17 fiyat artışı gözlenirken, yıllık enflasyon 3,74 puan azalışla yüzde 81,64’e geriledi. Bu alt grubun fiyat artışında, kişisel bakım ürünleri ve evle ilgili temizlik malzemeleri öne çıkmaya devam etti.
Giyim ve ayakkabı alt grubunda fiyatların mevsimsel eğiliminin aksine kasımda aylık yüzde 1,54 gerilemesiyle yıllık enflasyon 4,41 puan düşüşle yüzde 36,22’ye indi.
Enerji yıllık enflasyonu kasımda baz etkisiyle geriledi
Enerji yıllık enflasyonu kasımda baz etkisiyle gerilerken, bu grupta aylık artış nispeten ılımlı seyretti. Böylece enerji fiyatları kasımda yüzde 1,28 ile son aylara kıyasla düşük bir oranda arttı. Grup yıllık enflasyonu ise baz etkisiyle 10,06 puan azalarak yüzde 118’e geriledi.
Aylık artışta akaryakıt fiyatlarında gözlenen yüzde 1,19’luk yükselişin etkisi hissedildi.
Bu dönemde uluslararası propan ve bütan fiyatlarındaki gelişmeleri takiben tüp gaz fiyatlarında yüzde 2,73’lük artış gerçekleşti. Kasım ayında şebeke suyu fiyatları ise yüzde 3,33 yükseldi.
Taze meyve ve sebze fiyatlarındaki yükseliş hızlandı
Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon kasımda 3,50 puan yükselerek yüzde 102,55’e çıktı. Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada 5 puan artışla yüzde 97,24, işlenmiş gıdada ise 2,03 puan yükselişle yüzde 107,35 olarak gerçekleşti.
Bu dönemde işlenmemiş gıda grubunda mevsimsellikten arındırılmış veriler taze meyve ve sebze fiyatlarındaki yükselişin hızlandığına işaret etti. Diğer işlenmemiş gıda kaleminde başta süt fiyatları olmak üzere pirinç, patates ve bakliyat fiyatlarındaki artışlar dikkati çekti.
İşlenmiş gıda fiyatlarında görülen yüzde 5,86’lık artışta çiğ süt fiyatlarının yansımalarının izlendiği peynir ve diğer süt ürünleri başta olmak üzere, ekmek-tahıllar, katı-sıvı yağlar, alkolsüz içecekler ile konserve sebze ürünlerinin etkisi öne çıktı.
Alkollü içecekler ve tütün ürünleri grubunda ise kasımda fiyatlar tütün ürünleri kaynaklı önceki aydan sarkan etkilerle yüzde 3,19 yükselirken, yıllık enflasyon 5,61 puan artışla yüzde 83,49’a çıktı.
Üretici fiyatlarında aylık artış oranı kasımda önemli ölçüde yavaşladı
Elektrik, doğal gaz imalatının yanı sıra rafine petrol ürünleri ile ana metal sanayi fiyatlarındaki düşüşler öncülüğünde üretici fiyatlarında aylık artış oranı kasımda önemli ölçüde yavaşladı, bu doğrultuda üretici yıllık enflasyonu geriledi.
Buna göre, yurt içi üretici fiyatları kasımda yüzde 0,74 yükselirken, yıllık enflasyon 21,67 puan azalışla yüzde 136,02’ye indi. Bu gelişmede, döviz kuru ve emtia fiyatlarındaki ılımlı seyrin etkileri hissedildi.
Ana sanayi gruplarına göre bakıldığında, kasımda yıllık enflasyon, enerjide daha belirgin olmak üzere tüm alt gruplarda düşüş kaydetti.
Aylık fiyat gelişmeleri sektörler bazında incelendiğinde, kasımda elektrik, doğal gaz imalatı, rafine edilmiş petrol ürünleri ve ana metal sanayi fiyatlarında düşüş gözlenirken, diğer madencilik ve taş ocakçılığı, deri, kağıt ve inşaat ile bağlantılı olan metalik olmayan mineral ürünleri fiyat artışları ile öne çıktı.