Anayasa’ya göre, Meclis çalışmalarına özürsüz veya izinsiz bir ay içinde toplam 5 birleşim günü katılmayan milletvekilinin milletvekilliğinin düşmesine, durumun Başkanlık Divanınca tespit edilmesi üzerine TBMM Genel Kurulunca karar verilebiliyor.
TBMM İçtüzüğüne göre, Genel Kurulda veya komisyonlarda yapılan yoklama veya açık oylamalarda özürsüz veya izinsiz olarak bulunmayan milletvekili, söz konusu birleşimde yok sayılıyor.
Milletvekillerine, çalışmalara katılmadıkları günleri gösteren özel bildirim yapılıyor. İlgili milletvekilleri bu bildirime 7 gün içinde itiraz edebiliyor. Bu itirazlar Başkanlık Divanınca incelenerek nihai durum devamsızlık cetveli ile tespit ediliyor.
Devamsızlık cetveli ile devamsızlığının sabit olduğu belirlenen milletvekillerine uygulanacak yaptırımlar, Anayasa ve TBMM İçtüzüğü’nde yer alıyor. TBMM üyeliğinin düşürülmesi, bu yaptırımlar arasında bulunuyor.
Anayasa’ya göre, Meclis çalışmalarına özürsüz veya izinsiz bir ay içinde toplam 5 birleşim günü katılmayan milletvekilinin milletvekilliğinin düşmesine, durumun Meclis Başkanlık Divanınca tespit edilmesi üzerine Genel Kurul tarafından karar verilebiliyor.
Buna göre devamsızlıkları, devamsızlık cetvelinin yayınlanması ile kesinleşen milletvekillerinin dosyaları Anayasa ve Adalet Karma Komisyonuna sevk ediliyor. Karma Komisyon, yasama dokunulmazlığının kaldırılmasındaki hükümlere göre durumu inceliyor ve raporunu hazırlıyor. Bu raporu görüşen Genel Kurul, devamsızlık nedeniyle milletvekilliğinin düşmesi gerektiğine üye tamsayısının salt çoğunluğu olan 301 oyla karar verirse milletvekilinin üyeliği düşüyor.
HDP’li Güzel’in devamsızlığı
Genel Kurulda, yasama dokunulmazlığı 1 Mart’ta kaldırılan HDP Diyarbakır Milletvekili Semra Güzel hakkında Ankara Cumhuriyet Başsavcılığınca 24 Mart’ta yakalama kararı çıkarıldı. Güzel, Edirne’ye giderken yakalanarak gözaltına alındı ve 2 Eylül’de tutuklandı.
1 Nisan-30 Haziran dönemindeki Genel Kurul ve komisyon devamsızlıklarını gösteren kişiye özel devamsızlık cetvelleri milletvekillerine gönderildi. Meclisin tatile girmesi dolayısıyla İçtüzükte öngörülen 7 günlük itiraz süresi, tüm milletvekilleri için 7 Ekim’de sona erdi.
İtiraz süresinin sona ermesinin ardından 13 Ekim’de toplanan Başkanlık Divanında itirazlar değerlendirildi ve HDP’li Güzel’in, 5’i haziranda olmak üzere Genel Kurulun 6 birleşimine özürsüz ve mazeretsiz katılmadığı tespit edildi.
Bunun üzerine Güzel’in devamsızlığını içeren Başkanlık Tezkeresi, 17 Ekim’de Anayasa ve Adalet Karma Komisyonuna sevk edildi. Karma Komisyon, 20 Ekim’de toplandı ve dosya hakkında inceleme yapmak için Hazırlık Komisyonu kurdu.
Hazırlık Komisyonu, Güzel’in devamsızlığına ilişkin Meclis Başkanlık Divanından gelen raporun doğruluğunu tespit ederek, bu yönde hazırladığı raporunu Karma Komisyona sundu.
Karma Komisyon, Güzel’in “devamsızlık” nedeniyle milletvekilliğinin düşürülmesine ilişkin Hazırlık Komisyonu raporunu kabul etti ve Genel Kurula sevk etti.
Karma Komisyon raporunu görüşen Genel Kurulda, bugün Güzel’in milletvekilliğinin devamsızlık nedeniyle düşürülmesine ilişkin oylama yapılacak.
26. Dönem’de HDP Van Milletvekili Tuğba Hezer Öztürk, HDP Şırnak Milletvekili Faysal Sarıyıldız ile HDP Ağrı Milletvekili Leyla Zana’nın milletvekilliği, devamsızlık nedeniyle düşürülmüştü.