Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ile OPEC dışı bazı ülkelerden oluşan OPEC+ grubu, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının etkisindeki küresel petrol piyasasını rekor üretim kesintileriyle dengelemeye çalışırken, uzmanlar, yarınki toplantıda grubun arz-talep dengesini yönetme kabiliyetinin bir kez daha sınanacağını belirtiyor.
Suudi Arabistan liderliğindeki 13 üyeli OPEC ve Rusya önderliğindeki OPEC dışı petrol üreticisi 10 ülke, yarın video konferans yöntemiyle bir araya gelerek nisan ayından itibaren uygulayacakları üretim kesintisi miktarını belirleyecek.
Kovid-19 salgınının petrol talebini olumsuz etkilemesiyle geçen yıl nisan ayında en düşük seviyelerini gören petrol fiyatları, OPEC+ grubunun uyguladığı üretim kesintisinden aldığı destekle yılın başından bu yana yukarı yönlü ivmelenerek son 13 ayın en yüksek seviyelerine, diğer bir deyişle salgın öncesi seviyelerine ulaştı.
Aşı uygulamalarının yaygınlaşması, kısıtlamaların hafifletilmesi ve salgının ekonomik etkilerine yönelik hayata geçirilmesi planlanan destek paketleriyle petrol talebi toparlanma sürecine girerken, fiyatların üreticiler için karlı hale gelmesi, toplantıdan kesintilerin hafifletileceği yönünde karar çıkması ihtimalini güçlendirdi.
Fiyatların salgın öncesi seviyeleri görmesi bazı OPEC+ ülkelerinin daha fazla üretim için iştahını artırsa da grubun lideri konumundaki Suudi Arabistan’ın Enerji Bakanı Abdulaziz bin Selman 17 Şubat’ta Uluslararası Enerji Forumu’ndaki konuşmasında, salgına karşı zafer ilan etmek için erken olduğunu ve üye ülkelerin yükselen fiyatlar konusunda rehavete kapılmamaları gerektiğini ifade etmişti.
Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak ise piyasaların arz-talep açısından dengede olduğuna işaret ederek, bir sonraki OPEC+ toplantısında üretim kesintilerinin hafifletilmesini isteyebileceklerinin sinyalini verdi.
Talep tarafındaki endişeler kısmi toparlanmayla azalırken, arz tarafındaki üretici ülkelerin pazar dengesinde oynayacağı rol konusundaki endişeler sürüyor.
Suudi Arabistan ve Rusya’nın uyumu takip edilecek
Politik Risk ve Petrol Analisti Jose Chalhoub, AA muhabirine yaptığı açıklamada, söz konusu toplantıya ilişkin kesin olarak bilinen tek şeyin “Suudilerin, talepteki toparlanmanın oldukça yavaş olduğu bu ortamda artan petrol fiyatlarına karşı ihtiyatlı olma çağrısı” olduğunu söyledi.
Chalhoub, petrol piyasasındaki son verilere dikkati çekerek, “Küresel stoklardaki düşüş eğilimini ve arz-talep açısından pazar dengesini göz önünde bulundurursak, OPEC+ grubunun mevcut kesintileri hafifletme kararı alması kesinlikle mümkün.” diye konuştu.
Toplantıda, zorlu geçen bir yılın ardından Suudi Arabistan’ın hala OPEC+ grubunu bir arada tutup tutamayacağı konusunun test edileceğini belirten Chalhoub, şunları kaydetti:
“Bu toplantı OPEC+ için bir dayanıklılık testi olmanın yanı sıra grubun piyasalara uzun vadeli bakışı ve arz fazlasını kontrol yeteneği hakkında da bir fikir verecek. Suudi Arabistan ve Rusya’nın geçen yılki gibi fiyat savaşına girmeden arz-talep dengesini gözetecek bir uyum içinde olup olamayacağını da göreceğiz. Toplantı aynı zamanda Washington’un Riyad ve Tahran ile ilişkilerinde tansiyonun yükselmesi, Yemen’deki İran destekli Husilerin Suudi Arabistan topraklarına düzenlediği saldırıların sıklaşması ve İsrail’in Umman Körfezi’nde ülkesine ait bir geminin geçişi sırasında meydana gelen patlamanın arkasında İran’ın olabileceğini ileri sürmesiyle bölgede gerilimin tırmandığı bir zamana denk geldi. Bu gerilimler, petrol fiyatlarına yukarı yönlü baskı uygulayabilir ve OPEC+ grubunun petrol piyasalarına ve fiyatlarına bir miktar istikrar getirme çabalarına da gölge düşürebilir.”
OPEC+ grubundan “mikro yönetim” yaklaşımı bekleniyor
Bağımsız petrol analisti Neil Atkinson da bu yıl OPEC+ grubundan bir mikro yönetim yaklaşımı beklediğini dile getirerek, “Petrol fiyatları şu anda üreticileri tatmin eden bir seviyede olsa da OPEC+ ülkeleri piyasaya sürülen variller konusunda ihtiyatlı davranmalı çünkü petrol talebinin Kovid-19 salgınının izlerini ne kadar hızlı sileceğine dair belirsizlik hala devam ediyor.” dedi.
Daha önce Uluslararası Enerji Ajansı Petrol Birimi Başkanı olarak görev yapan Atkinson, ABD ile İran arasındaki gerginliğin petrol piyasalarına etkisine dikkati çekerek şu değerlendirmede bulundu:
“ABD’nin İran’daki petrol yaptırımlarını kaldırmaya karar vermesi durumunda OPEC+ ülkeleri bu yıl başka bir arz sorunuyla karşılaşabilir. Bunun olup olmayacağını bilmiyoruz ancak ABD politikasını değiştirirse, günlük 2 milyon varil seviyesinde petrolün kısa bir sürede piyasaya sunulabileceği düşünülüyor. Bunun OPEC+ pazar yönetimi için ne kadar büyük bir zorluk olacağı ise küresel petrol talebinin ne kadar toparlanabileceğine bağlı.”