Suudi Arabistan liderliğindeki 12 üyeli Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ile Rusya önderliğindeki OPEC dışı petrol üreticisi 10 ülkenin enerji ve petrol bakanları, piyasa koşullarını değerlendirmek ve üretim politikalarını gözden geçirmek üzere 2 Haziran’da video konferans yoluyla bir araya gelecek.
Piyasalar, toplantıdan, üye ülkelerin gönüllü olarak uyguladığı ve haziran sonunda süresi dolacak günlük 2,2 milyon varillik üretim kesintisinin süresinin yıl sonuna kadar uzatıp uzatmayacağı sorusunun cevabını bekliyor.
OPEC+ grubunun mevcut durumda günlük 5,86 milyon varil arz kesintisi yaptığı hesaplanıyor. Küresel talebin yaklaşık yüzde 5,7’sine denk gelen bu miktar, 2022 sonundan bu yana üye ülkeler tarafından farklı zamanlarda açıklanan üretim kesintilerinin toplamından oluşuyor. Gönüllü olarak uygulanan günlük 2,2 milyon varilin dışındaki kesintiler yıl sonuna kadar devam edecek.
Suudi Arabistan ve Rusya’nın başı çektiği üretici ülkeler, her ne kadar üretim seviyelerine ilişkin kararları piyasaları sağlıklı bir dengede tutmak için aldıklarını söyleseler de arz kesintileri ülkelerin petrol fiyatlarını istenilen seviyede tutma ve böylece gelirlerini koruma amacını da taşıyor.
Söz konusu üretim kesintilerinin yanı sıra jeopolitik gerilimin yol açtığı arz endişeleriyle yıl boyunca artan petrol fiyatları, son dönemde piyasalarda talep endişelerinin yeniden ağır basmasıyla düşüş eğilimine girdi. Uluslararası referans olarak kabul edilen Brent türü ham petrolün varil fiyatı 80 dolar seviyelerine kadar geriledi.
Grubun böyle bir dönemde gerçekleştireceği toplantıdan çıkacak kararda, dünyanın en büyük petrol üreticisi ABD’deki güçlü arz ile dünyanın en büyük petrol ithalatçısı Çin’deki zayıf talep görünümü gibi petrol fiyatlarının yönünde belirleyici olan konuların da etkili olması bekleniyor.
Uluslararası Enerji Ajansının son petrol piyasası raporuna göre, küresel petrol talebinin bu yıl 1,1 milyon varil artışla günlük ortalama 103,2 milyon varile ulaşması bekleniyor.
OPEC’in aylık petrol piyasası raporuna göre de küresel petrol talebinin bu yıl 2,2 milyon varil artışla günlük ortalama 104,5 milyon varil olacağı hesaplanıyor.
“Üretim kapasitesine ilişkin tartışmalar yeniden alevlenebilir”
Londra merkezli ADM Investor Services International Baş Ekonomisti ve Küresel Stratejisti Marc Ostwald, AA muhabirine, toplantıdan çıkacak olası kararlara ilişkin değerlendirmede bulundu.
“Günlük 2,2 milyon varillik resmi kesintinin yıl sonuna kadar uzatılmasını bekliyoruz.” diyen Ostwald, asıl meselenin diğer üretim kesintilerinin akıbeti olduğunu belirtti. Ostwald, “Örneğin, Suudi Arabistan ile Rusya’nın gönüllü kesintileri, ayrıca resmi üretim kesintisi hedeflerini ya da gönüllü kesintileri karşılamayan ülkeler için ‘telafi’ kesintileri var.” ifadesini kullandı.
Rusya’nın sadece ham petrol üretimini değil rafine ürünleri de bu hesaplamaya dahil etmesi, diğerlerinin ise üretim yerine ihracat kesintilerini raporlaması nedeniyle grubun toplam üretim kesinti miktarının karmaşık hale geldiğini belirten Ostwald, şunları kaydetti:
“Başka bir deyişle, gerçekte ne kadar üretim kesintisi yapıldığını söylemek oldukça zor. Çoğu yorumcu petrol fiyatlarındaki gerileme için beklenenden daha zayıf petrol talebi ve OPEC dışı üretimdeki artışlara işaret ediyor. Ancak grubun söylediğinden çok daha fazlasını üretiyor olması da söz konusu olabilir. Bu karmaşıklık göz önünde bulundurulduğunda, dünya geneline tutarlı bir mesaj iletilecekse, üye ülkelerce başka bir önlem alınması hem olası değil hem de çok zor.”
Ostwald, her bir üye ülkenin üretim kesintisi miktarının hesaplanmasında önemli rol oynayan taban üretim seviyelerine ilişkin süregelen fikir ayrılıklarını da anımsatarak, “Belirtilen üretim kesintisi hedeflerine daha sıkı bir şekilde bağlı kalınması, muhtemelen üye ülkeler arasındaki üretim kapasitesine ilişkin tartışmaları yeniden alevlendirecektir.” diye konuştu. Bunun, ülkelerin gelecek yıla ilişkin üretim politikasını belirleyeceği için “çetrefilli” bir konu olduğuna işaret eden Ostwald, çeşitli ülkeler arasında çok az görüş birliği olması nedeniyle bu konunun daha sonra görüşülmek üzere bu toplantıda “geçiştirilebileceğini” kaydetti.