Lahor kentinde motosikletle seyahat halindeyken uçurtma ipinin boğazını kesmesi sonucu 23 yaşındaki Asadullah’ın hayatını kaybetmesi, bu konudaki yasakları da yeniden gündeme getirdi.
Genellikle Hindistan’ın kuzeyinde ve Pakistan’ın Pencap eyaletinde düzenlenen Basant Festivali, baharın gelişini simgelemesinin yanında uçurtma festivali olarak da biliniyor.
Lahor’da 2007’de yapılan festivalde havaya ateş açılması ve uçurtmaların metal iplerinin boğazlarını kesmesi sonucu 11 çocuk yaşamını yitirdi, en az 100 kişi yaralandı. Bu hadisenin ardından Pencap’ta uçurtma üretimi, ticareti ve uçurulması yasaklandı.
Yasağa ve çok sayıda kişinin ölümüne rağmen uçurtma uçurulması kontrol altına alınamadı.
Pencap eyaleti, 2019’da festivale ilişkin yasağı kaldırsa da sonraki yıllarda yasak devam etti.
Keskin ipler
Gerek festivalde düzenlenen yarışmalarda gerek kendi aralarında gerçekleştirdikleri oyunlarda uçurtmalarını güçlendirmek isteyenler, çeşitli yollara başvuruyor.
Bu kapsamda rakiplerinin uçurtmalarını koparabilmek ve onları yarıştan elemek için kullandıkları ipleri cam parçaları, jilet ve buna benzer maddelerle kaplayan kişiler, bunun yanı sıra metal ve keskin ipler kullanıyor.
Bu ipleri kullanarak yarışmalara hazırlananlar, çok sayıda kişinin de hayatını kaybetmesine veya yaralanmasına neden oluyor.
Yetkililer, yarışmalarda kesici iplerin kullanılmasının yasaklandığını duyursa da uçurtmaseverler bunları kullanmaya devam ediyor.
Pencap’ta her ne kadar uçurtma uçurulması yasaklanmış olsa da çok sayıda kişi kültürlerinin bir parçası olarak gördükleri festivali ve uçurtma uçurmayı, yasaklara rağmen sürdürüyor.
Birçok kişi, polisten kaçabilmek için geceleri uçurtma uçuruyor. Bu ise iplerin fark edilmesini önlerken, ölüm ve yaralanmaların da artmasına neden oluyor.
Hayvanlara ve elektrik tellerine zarar veriyor
Öte yandan, uçurtmaların kopmasıyla ağaçlara veya binalara dolanan bu keskin ipler, çok sayıda kuşun da telef olmasına veya yaralanmasına neden oluyor.
Keskin ipler zaman zaman elektrik tellerine de zarar veriyor.
Lahor’da 10 binin üzerinde gözaltı
Pencap’ta geçen sene uçurtma uçuranlara yönelik 1000’in üzerinde yasal işlem başlatıldı, 200 binin üzerinde uçurtmaya el konuldu.
Polis, yılın bu zamanına kadar Lahor’da 10 binin üzerinde kişiyi uçurtma uçurdukları ve imal ettikleri gerekçesiyle gözaltına aldı.
Polis yetkililerine göre, 2020’de Lahor’da, çoğu çocuk 25 kişi uçurtmaların keskin ipleri nedeniyle yaşamını yitirirdi, yaklaşık 50 kişi de bu sebeple yaralandı.
Cezalar yetersiz
Artan şehirleşme ve özellikle motosiklet sayısı, uçurtma uçurulmasını daha da riskli hale getirdi.
Festival boyunca keskin iplere takılarak yaralanan veya ölenlerin yanı sıra trafik kazaları ve uçurtmaları yakalamaya çalışırken çıkan izdihamlar da can kayıplarını tetikliyor. Ayrıca uçurtmaların uçurulma noktaları konusunda katılımcılar arasında kavgalar da yaşanıyor.
Polis, yıl başında Pencap hükümetine uçurtma uçuranlara yönelik cezaların artırılmasına dair bir talepte bulundu ancak bu talep reddedildi.
Söz konusu sebeple tutuklanan kişiler, ertesi gün cüzi miktarda para cezalarıyla serbest bırakılıyor.
Toplumun uçurtmayı bir oyun ve kültürlerinin bir parçası olarak görmesi, bu etkinliğin yasaklanmasını ve kontrol altına alınmasını zorlaştırıyor.
Polis yetkilileri ise toplumun, yasağın arkasında durması gerektiğini kaydediyor.