Restoran işletmecileri, pandemi döneminde gelir kaybı yaşadıkları için çareyi sektör değiştirmede bulan ustalar ve diğer nitelikli işçilerin geri dönmemesi nedeniyle kalifiye eleman bulma noktasında sıkıntı yaşıyor.
Tüm dünyayı etkisi altına alan Kovid-19 salgını, iş hayatında kısa ve uzun vadeli etkilere neden olurken birçok sektör pandemi nedeniyle yaşanan tam kapanmadan olumsuz etkilendi.
Salgının etkilediği alanlar arasında restoranlar da yer alıyor. Uzun yıllar sektörde çalışan kalifiye elemanlar, gelir sağlamak için farklı sektörlere yöneldi. Kimi ustalar kuryelik, tesisatçılık ile inşaat ustalığı gibi meslekler ve tekstil gibi farklı sektörlerde çalışmaya başladı. Bu da sektörde nitelikli eleman bulma sorununu ortaya çıkardı.
Konuyla ilgili AA muhabirine açıklamada bulunan Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği Genel Başkanı Ramazan Bingöl, pandemiyle beraber çok uzun zaman lokantalar, restoranlar ve kafelerin kapalı kaldığını hatırlattı.
Bu dönemde e-ticaret, lojistik ve kuryelik gibi sektörlerde patlama yaşandığını belirten Bingöl, “Bu firmalar yüksek komisyon da aldıkları için gelirleri yüksek oldu. Dolayısıyla bu tarafta kapanan bir yerde işsiz kalan insanlar, o alanlarda müthiş bir ihtiyaç hasıl olduğu için oralarda çalışmaya başladı.” diye konuştu.
“Bu kişiler ‘Acaba lokantalar, kafeler yeniden kapanır mı?’ kaygısı taşıyor”
Bingöl, normalleşmeyle birlikte restoranlarda yeniden hizmet başladığında giden çalışanların büyük bir bölümünün geri gelmediğini anlatarak, şöyle devam etti:
“Bizim sektörümüzden giden kişiler orada yüksek maaş alıyor, oraya alışmış. Bu kişiler ‘Acaba lokantalar, kafeler yeniden kapanır mı?’ kaygısı taşıyor. Gittikleri yerde de ‘işim garanti’ diye düşünüyorlar. Kuryelik, lojistik, getir-götür işlerinde bir şeye gerek yok. Adam gidip aynı gün kuryelik yapabiliyor. Ama bizde kebapçısı, lahmacuncusu, yemek pişirecek, garsonu, şefi, müdürü uzun yıllar bir eğitim alıp, çok uzun yıllar sonucunda oraya varıyor. Biz hemen adam alıp yetiştiremediğimiz için şu anda sektörümüzde tarihte görülmemiş bir kaos yaşıyor. Pandemiyle birlikte çevremizde iş değiştirenler var. Sektörümüzde kuryelik, tır şoförlüğü, tezgahtarlık gibi işlere gidenler çok oldu. Gittikleri yerden ‘işim garanti’ diye dönmediler. Mesleğe dönenler istisna. Bu biraz da pandeminin gidişatına bağlı. Lokanta, restoranlar kapanmayacak denirse ve maaşlar çok yüksek olursa dönen olur. Ama şu anda yok.”
“Meslek yüksekokullarındaki gençlere arazideki işi öğretmemiz lazım”
Yaşadıkları sorunun çözümünün çok basit olduğunu savunan Bingöl, “Meslek yüksekokullarındaki gençlere arazideki işi öğretmemiz lazım. Üniversitedeki gastronomi bölümlerinde de eğitim 4 yılsa gelecek burada 1 yıl çalışacak. Biz iş garantisi de veriyoruz. Okulunu bitir, işin hazır. Ancak o zaman nitelikli eleman yetiştirilir. Böyle giderse de çok ciddi sayıda lokanta, restoran, kafe batışa doğru gidebilir.” ifadelerini kullandı.
Başakşehir’de restoran işletmecisi Remiz Kömür ise iş yerinde 1 kişinin ayrılıp tekstil sektörüne geçtiğini ancak diğer restoranlarda bu sayının çok fazla olduğunu söyledi.
Kömür, pandemi kısıtlamalarının geri gelmesi halinde sektörün, çalışanlarının yüzde 50’sini kaybedebileceğinin altını çizerek, “Çünkü bu güven meselesi. Çalışan bir kapanma, bir açılmaya bakıyor. Kalifiye eleman bulma konusunda herkes zorluk yaşıyor. Birkaç ay çalışıp ücret beğenmeyenler çok. Her sektörde kalifiye eleman bulmak zor, herkes arıyor.” dedi.
“Daha önce en son yapacağım iş, şimdi ilk yaptığı iş oldu
Sektörden ayrılıp moto kuryelik yapan Süleyman Bilen de pandemi öncesinde restoranda aşçı olarak çalıştığını belirtti.
Pandemiyle birlikte çalıştığı iş yerinin 3 ay kapalı kaldığını dile getiren Bilen, şunları kaydetti:
“20 yıldır farklı yerlerde aşçılık yaptım. İş yerimin kapalı olması beni yeni bir iş arayışına soktu. Bir arkadaşımın tavsiyesiyle moto kuryelik yapmaya başladım. 8 aydır moto kurye olarak çalışıyorum. Daha önce en son yapacağım iş, şimdi ilk yaptığım iş oldu. Günde 12 saat çalışıyorum. Pandemi durumuna göre eski işime dönebilirim ama şu anda mutluyum.”