Kalay, Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ’nin (BOTAŞ) yapısı ve özel sektörün gaz ithalatına yönelik düzenlemeler içeren yasayı AA muhabirine değerlendirdi.
Doğal gaz alanındaki eski kanunun Rusya-Ukrayna Savaşı kaynaklı enerji krizi ve yeni gereksinimler noktasında BOTAŞ’ı kısıtladığını belirten Kalay, yeni düzenlemeyle bu alanda bir esneklik oluşacağını söyledi.
Kalay, eski kanunda yer alan uygulanamaz ve sınırlayıcı hükümlerin devreden çıkarıldığına işaret ederek, “Yeni kanun, BOTAŞ’a önümüzdeki iki, üç yıllık dönemde sonra erecek uzun dönem boru gazı kontratlarında yeni pazarlık ve sözleşmeler yapma, yeni kontratlara imza atma esnekliği getirdi. Bu, önümüzdeki dönemin planlanması, programlanması açısından doğal gaz ithalatına dair ciddi avantaj getiriyor. Umarım, düzenleme sayesinde ortaya çıkan fırsatları kaçırmadan bu ideal koşulları yakalarız.” dedi.
Yeni süreçte gaz piyasasında BOTAŞ ve özel sektör oyuncularının aynı imkanlara sahip olabileceğini belirten Kalay, piyasanın geleceği ve derinlik kazanması açısından kanunun birtakım politikalarla desteklenmesi gerektiğini ifade etti.
Kalay, özel sektörün arz güvenliği açısından sıkıntı duyulan hassas konularda BOTAŞ ile ortak hareket edebileceğini dile getirerek, yeni düzenlemenin piyasanın derinleşmesi için bir kilometre taşı olarak değerlendirilmesi gerektiğini söyledi.
“EPİAŞ’ta işlem hacminin artacağına inanıyoruz”
Kalay, Meclis’ten geçen yeni kanunun Türkiye’nin gaz ticareti merkezi hedefini desteklediğini vurgulayarak, “Ticaret merkezi olma kavramının içini doldurabilmek için olmazsa olmaz kavramlar var. Burada birçok tedarik unsuru ve tüketici olmalı, ülkede toplanan gaz tüketilenden daha fazla olmalı. Gazın gazla rekabet ediyor olması, referans fiyatın oluşabilmesi ve piyasaya giriş çıkışların, devirlerin liberal ve açık bir şekilde gerçekleşiyor olması çok önemli.” değerlendirmesinde bulundu.
Bu çerçevede BOTAŞ’ın iletim hattı ve sistemini kullanacak katılımcıların rekabet kurallarına uygun şekilde ticaret yapmasının da Türkiye için önemli olduğunun altını çizen Kalay, şunları kaydetti:
“Enerji Piyasaları İşletme AŞ (EPİAŞ) aktif bir aktör ve çok gelişmiş bir altyapıya sahip. Vadeli doğal gaz piyasası hayatımıza girdi fakat birtakım arz güvenliği sorunları ve dünyadaki çalkalanmalardan dolayı bu piyasada arzu ettiğimiz derinlik ve işlem hacmini sağlayamadık. Bundan sonraki gaz ticaret merkezi olma hedefiyle özellikle EPİAŞ’ta işlem hacminin artacağına, piyasanın gerçekten bir olgunluğa erişebileceğine ve yakın coğrafyamız için güvenilir referans bir kaynak oluşacağına inanıyoruz.”
“Gazı daha ideal fiyatlarla alabilme imkanına sahip olacağız”
Kalay, Türkiye’nin gaz referans fiyatının belirlendiği bir merkez olma hedefi kapsamında mevcut altyapısı, (sıvılaştırılmış doğal gaz) LNG ticareti ve gazlaştırma kabiliyetiyle operasyonel anlamda bölge için ne kadar güçlü bir alternatif olduğunu ortaya koyduğunu belirtti.
Mevcut stratejik ve jeopolitik gelişmeler çerçevesinde birçok ülkenin özellikle gazı tedarik edecek ve bunu tüketici ülkelere sunabilecek alternatif bir bölge arayışında olduğunu dile getiren Kalay, “Biz, Balkanlar, Doğu Avrupa için ve daha ilerleyen dönemde piyasa koşullarının gerekliliğini yerine getirdiğimiz anda Orta Avrupa ve Batı Avrupa için de önemli bir kaynak olacağız. Gazın transferinden değil aynı zamanda gazın ticaretinden de daha fazla pay alabilme, kendi kullandığımız gazı daha rekabetçi koşullarda, daha ideal fiyatlarla alabilme imkanına sahip olacağız.” ifadelerini kullandı.
Kalay, Rusya-Ukrayna Savaşı sonrası ‘ulaşılamayan gaz en pahalı gazdır’ söyleminin önemli olduğunu belirterek, “Haliyle bir ticaret merkezi olma hedefiniz ve bu doğrultuda oluşturduğunuz altyapınızda size ciddi esneklik sağlayıp bu tür olağanüstü dönemlerde daha dirençli olmanızı ve kendinize alternatif yaratabilmenizi sağlıyor. Bu yüzden özellikle alternatif yaratma ve Avrupa ile gaz ticaretini Türkiye’deki merkez üzerinden yapmak konusunda da ufkumuzun açık olduğunu düşünüyorum.” dedi.
BOTAŞ’ın yeniden yapılandırılmasıyla oluşacak yeni düzende, Avrupalı alıcıların Türkiye’den gaz alımına pozitif yaklaşacağına işaret eden Kalay, “Birbiriyle iç içe geçmiş bir ağ ve iletim sisteminden bahsediyoruz. İmzalanacak anlaşmalarla gazın buradan başka bir Avrupa ülkesine gitmesini engelleyecek hiçbir durum yok. Gaz ticareti merkezi hedefi ve yeni düzenlemeyle Balkanlar, Bulgaristan, yakın coğrafyamız ve Doğu Avrupa için ciddi anlamda bir alternatif yaratabilme kabiliyetine sahip olabiliriz.” diye konuştu.