Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve AB Konseyi Başkanı Charles Michel’in Ankara’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmeleri sırasında yaşanan protokol olayının ardından AB’nin basına yaptığı bilgilendirmede yanlış yönlendirmeler olduğu ortaya çıktı.
AB Konseyi yetkilileri, perşembe günü Brüksel’de akredite basınla bir bilgi notu paylaştı.
AA, AB yetkililerinin sunduğu notta yer alan ifadelerle ilgili Türk makamlarının bilgisine başvurdu.
Türk makamlarının verdiği detaylı bilgiler, konunun farklı boyutlarına ışık tuttu.
AB tarafı, hazırlık toplantısına Konsey’in protokol servisinin katıldığını, Komisyon’un protokol servisinin katılmadığını sadece Von der Leyen’in güvenliğinden sorumlu bir görevlinin hazır bulunduğunu belirterek, AB Türkiye Delegasyonu’nun da bir güvenlik görevlisi dışında ön görüşmelere katılmadığını öne sürmüştü.
Türk yetkililer de Komisyon ve Ankara’daki AB Delegasyonu’ndan siyasi ve protokoller düzeyinde memur katılımı olmadığına dikkati çekerek, AB tarafının bu eksikliği itiraf ettiğine işaret etti.
Toplantı ve yemek odalarına erişim
AB tarafı, mekanda kısa bir ziyaret gerçekleştirildiğini ancak taleplerine rağmen Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ofisine çok yakın olduğu gerekçesiyle toplantı ve yemek salonlarına girişe izin verilmediğini belirtmişti.
Türk makamları, bu yakınmaya ilişkin makam odasının protokol kuralları icabı ön heyet üyelerine gösterilmeyeceğini ancak baş başa görüşmede Konsey Başkanı Michel’in Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sağında, Komisyon Başkanı Leyen’in de Michel’in sağında oturacağının AB ön heyet yetkililerine ifade edildiğini aktardı.
Diğer taraftan AB yetkilileri, AB liderlerinin oturmalarını istedikleri formatı ve oturacakları sandalyelerin özellikleri konusunda herhangi bir talepte bulunmadı.
Konsey’in protokol görevlisi, Türk tarafının anlattığı tertibata mutabık olduğunu belirtti. Ardından ziyaret mekanının gezilmesine devam edildi.
AB yetkilileri, sandalye tercihi bildirmedi
AB’nin basını bilgilendirmesinde, “Yüz yüze görüşmenin yapılacağı oda ziyaret edilmiş olsaydı, ev sahiplerimize nezaket gereği AB Komisyonu Başkanı için kanepeyi kaldırıp, yerine iki tane tekli koltuk yerleştirmelerini önerirdik.” ifadesi kullanılmıştı.
Türk yetkilileri de AB liderleri için aynı nitelikli iki sandalye bulundurulmasının talep edilmesine bir engel çıkartılmadığını, böylesi bir talep için makam odasının görülmesine gerek olmadığına dikkati çekti.
Yetkililer, şu ifadeleri kullandı:
“Yapılacak ziyaretin başarılı bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için misafir ülke ön heyet yetkililerinin, söz konusu ziyarete ilişkin tüm taleplerinin, ev sahibi ülke yetkililerine tereddüte yer bırakmayacak şekilde en açık haliyle ifade etmeleri elzemdir. Misafir liderin yiyecek alerjisi konusunda ev sahibi makamlara bilgi verilmesi ne kadar önemli ise koltuk veya oturma düzeniyle alakalı hassasiyetlerin de ev sahibi ülke makamlarının dikkatine getirilmesi, misafir ülke protokol yetkililerinin sorumluluğundadır.
Misafir ülkeye ait protokol uygulama ve düzenlemelerin ev sahibi ülke tarafından bilindiğinin varsayılmaması gerekmektedir. Ev sahibi ülke protokolünün, misafir ülke protokolünün talebi olmadan, kendi standart uygulama ve düzenlemeleri dışında herhangi bir uygulama veya düzenlemede bulunması karşı tarafa saygısızlık olarak nitelendirilebilecektir.”
Yemek odası düzeninde AB yetkilileri arasında tartışma çıktı
AB’nin basın mensuplarına verdiği notta, AB protokol görevlilerine, liderlerin kullanacağı yemek odasına girmelerine yemekten birkaç dakika önce izin verildiği ve VIP’ler için 3 kişilik sandalye bulunduğu iddia edilmişti.
Türk makamları da bu konuda AB tarafının yanlış yönlendirildiğine dikkati çekti.
Buna göre, misafir heyet yetkilileri, baş başa görüşme başlar başlamaz çalışma yemeği salonuna davet edildi ve buradaki düzen hakkında bizzat bilgi almaları sağlandı. Baş başa görüşmenin yaklaşık 1,5 saat sürdüğü göz önüne alındığında, söz konusu bilgilendirmeye katılan AB Konseyi Protokol Görevlisi Kirsi Punkkinen ve AB Komisyonu Özel Kalem Görevlisi Fernando Andresen Guimaraes’in olası bir yanlışlığı düzeltmek için yeterli zamanları vardı.
Çalışma yemeği salonunda, AB görevlisi Guimaraes’in yemek oturma düzeninin yanlış olduğunu ifade etmesi üzerine kendilerine, AB tarafının masada çift merkezli oturmaları önerildi.
Guimaraes, bundan memnun olacaklarını söylerken, Konsey’in protokol sorumlusu Punkkinen buna karşı çıktı. Punkkinen, böyle bir düzeni kabul etmelerinin mümkün olmayacağını ifade edip, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın karşısında Konsey Başkanı Michel’in oturacağını, Komisyon Başkanı von der Leyen’in ise Michel’in sağındaki sandalyede oturması gerektiğini belirtti.
Bunun üzerine iki AB görevlisi arasında kısa süreli bir tartışma yaşandı.
Türk tarafı, kendilerine makamdaki memnuniyetsizliğin burada da yaşanmaması amacıyla gerekli tedbirlerin derhal alınabileceğini söyledi.
AB protokol görevlisi, Türk tarafından özür diledi
Konsey Protokol Yetkilisi Punkkinen, sorunun kendi içlerindeki anlaşmazlıklardan kaynaklandığını, Türk tarafıyla bir ilgisinin olmadığını izah edip özür diledi.
Türk yetkililer, AB tarafının isteklerini dikkate almak için gerekli nezaketi gösterdiklerini şu şekilde anlattı:
“Neticede, oturma düzeni aynı kalacaksa, Komisyon Başkanı von der Leyen’in Sayın Cumhurbaşkanımız ve Konsey Başkanı Michel ile aynı niteliklere haiz bir sandalyede oturmasının sağlanacağı taraflara bizzat Türk protokol yetkililerince önerildi. Bunun uygun bulunmasını müteakip, Başkan von der Leyen’in sandalyesi değiştirilmiş ancak Konsey protokolünün itirazı sebebiyle sandalyenin yerinin değiştirilmesi mümkün olmamıştır.”
AB protokol görevlilerinin iç çekişmesi bir akşam önce başladı
Türk makamlarının verdiği bilgilere göre, Konsey ve Komisyon arasındaki sürtüşme alametleri aslında Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’ni ziyaretten bir akşam önce başladı.
Külliye’ye hareket etmeden önce otelde iyice belirginleşen iç sürtüşmede, Konsey Protokol Görevlisi Punkkinen, 2+3 formatındaki yemeğe, Türkiye’deki AB Büyükelçisi’nin yanı sıra kendilerinden 2 kişinin girmesi ve böylelikle Komisyon’un dışarıda kalması konusunda ısrar etti.
Türk protokolünün, AB yetkilileri arasındaki sürtüşmenin sona ermesi için müdahalede bulunmasıyla AB Türkiye Delegasyonu Başkanı Büyükelçi Nikolaus Meyer Landrut konuya geç de olsa müdahil oldu.
Komisyon’dan Konsey’e rest
Büyükelçi Landrut, Konsey görevlilerinden birinin Komisyon görevlisi olarak değiştirilmesini istedi. Konsey Protokol Görevlisi Punkkinen ise Büyükelçi’nin talebini reddetti.
Bunun üzerine Komisyon Özel Kalem Görevlisi Guimaraes, katılımın bu şekilde kalması halinde Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen’in otelden çıkmayacağını belirtti.
Türk yetkililer, Komisyon’un yemekte temsilini sağladı
Çalışma yemeği salonunda, Komisyon Özel Kalem Görevlisi Guimaraes’in, yemekte Komisyon’un temsil edilmediğini ve kendisinin de Komisyonu temsilen bu yemeğe katılması gerektiğini ifade etmesiyle sorun devam etti.
Bunun üzerine Türk protokolü, yemek katılım listesinin AB Büyükelçiliği tarafından önceden iletildiğini, liste üzerinde re’sen değişiklik yapma yetkisinin bulunmadığını ve bu konuda muhataplarının AB Büyükelçiliği olduğunu ifade etti.
Guimaraes’e, katılım sayısının eşit tutulması prensibi çerçevesinde bir kişinin yemekten çıkması halinde kendisinin yemeğe katılması için gerekli işlemlerin derhal başlatılacağı söylendi. Ancak bu sefer, diyaloğa şahit olan Konsey Protokol Görevlisi Punkkinen itiraz etti.
Punkkinen, yemek katılım listesinin değiştirilmesinin mümkün olmadığını ve bu şekilde kalacağını ifade etti.
Türk tarafı, Punkkinen’in kesin bir dille reddetmesine rağmen Guimaraes’in yemeğe katılmasını uygun buldu. Böylece AB Konsey tarafının itirazına rağmen AB Komisyonu yemekte temsil edilebildi.
AB yetkilileri arasında baş gösteren sorunlar, Türk protokolünün inisiyatif almasıyla çözüme kavuşmuş oldu.
Sorun çıkaran AB görevlileri, Türk protokolüne çözüm için defaten teşekkür etti
Aralarında anlaşmazlık yaşayan Punkkinen ve Guimaraes, Türk protokol yetkililerine, program devam ederken yerinde ve re’sen sağlanan değişikliklerin kendilerini memnun ettiğini söyledi.
Sorunların hızlıca çözülmesinden duydukları mutluluğu ifade eden iki AB görevlisi, çalışma yemeğinden sonra asansörde Türk protokolüne ziyaretin kendileri açısından iyi geçtiğini, Türk yetkililerinin uğraşlarından ve yaptıklarından dolayı çok memnun olduklarını ve müteşekkir kaldıklarını defaten söyledi.
Başkan Michel, von der Leyen’i beklemeyince Erdoğan müdahale etti
AB’nin basın notunda, Konsey Başkanı Michel’in Erdoğan’la çekilen fotoğrafa Komisyon Başkanı von der Leyen’in katılmasını önerdiği iddia edilmişti.
Türk makamları ise iki başkanın Külliye’ye kendilerine tahsis edilen aynı nitelikteki iki ayrı araçla geldiğini anımsatarak, şu ayrıntılara dikkati çekti:
“Külliye girişindeki karşılamada araçtan önce Konsey Başkanı Michel indi ve hızlı adımlarla hemen arkasından Komisyon Başkanı’nı beklemeden Cumhurbaşkanımızın yanına geldi. Michel, Sayın Cumhurbaşkanımızla fotoğraf çektirdikten sonra Sayın Cumhurbaşkanımız kendisine Başkan Von der Leyen’i beklemek gerektiğini hatırlattı. Michel de ‘Bekleyelim o halde’ şeklinde karşılık verdi.”
– Erdoğan, fotoğraf tercihini konuklara bırakırken; Konsey, von der Leyen’i keserek yayımladı
Cumhurbaşkanı Erdoğan, baş başa görüşme öncesinde fotoğraf çekimi konusunda nezaketen konuklarına tercihlerini sordu.
Sonuç olarak fotoğrafın üçlü çekilmesine karar verildi.
Buna karşın AB Konseyi’nin basın bürosu, Twitter hesabından paylaştığı fotoğraf karesini, üçüncü kişi olan Komisyon Başkanı von der Leyen’in göründüğü kısmı keserek yayımladı.