Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Afganistan’ın yeniden inşası için harcamaların büyük bir kısmını bu ülkede uzun süre bulunan ABD ve NATO ülkelerinin üstlenmesi gerektiğini bildirdi.
Putin, Tacikistan’ın başkenti Duşanbe’de düzenlenen Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (KGAÖ) ve Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) ortak toplantısına çevrim içi katılarak Afganistan konusunda değerlendirmelerde bulundu.
Amerikalıların NATO müttefikleriyle kaçmasalar bile aceleyle ülkeyi terk ettiklerini söyleyen Putin, Afganistan topraklarından bundan sonra gelen tehditlere yanıt verme konusunda KGAÖ ve ŞİÖ üyesi ülkelerin benzer yaklaşımları paylaştığını belirtti.
Putin, “Hepsi arkalarında terörizm, uyuşturucu kaçakçılığı, organize suçlar ve ne yazık ki dini aşırıcılıkla ilgili problemlerle dolu Pandora’nın kutusunu bıraktılar.” dedi.
Batı’nın Afganistan’dan ayrılırken modern silahlarla dolu bir cephanelik bıraktığını ifade eden Putin, “Silahlara gelince, belki de bu Batı koalisyonunun Afganistan’daki 20 yıllık mevcudiyetinden sonra Taliban’ın eline geçen tek şeydi. Bu, hiç iyi bir şey değil.” ifadelerini kullandı.
Putin, Afganistan’ın kendisini bu süreçten sonra tam bir ekonomik ve sosyal yıkıntı içinde bulduğunu, pek çok Afgan’ın vatanını terk ettiğini ve milyonlarca olmasa bile bu göçün komşu ülkelere riskler getirdiğini anlattı.
Afganistan’a barış ve istikrarın sağlanması için yardım etmenin ortak çıkarları olduğuna dikkati çeken Putin, siyasi süreçte tüm tarafların yer aldığı Afganlar arası diyaloğun oluşturulmasının önemini vurguladı.
“Taliban’ın geçici hükümeti kapsayıcı değil”
Taliban hareketinin fiiliyatta ülkenin sahibi haline geldiğini ve Afganistan’ın geleceği için sorumluluk alan hükümet kurduğunu söyleyen Putin, “Bu geçici hükümet, bizzat Taliban’ın dediği gibi temsili ve kapsayıcı olarak adlandırılamaz. Biz burada diğer etnik grupların temsilcilerini görmüyoruz. Fakat elbette onunla çalışmak da gerekli gibi görünüyor.” diye konuştu.
Putin, “Taliban yönetimini tanıma” konusunda KGAÖ ve ŞİÖ üyesi ülkelerinin pozisyonunu koordine etmesi gerektiğini ve Afganistan konusunda genişletilmiş üçlü mekanizma aracılığıyla bunun yapılmasının uygun olacağını bildirdi.
Taliban’ın ülkede yıkılan altyapının yeniden inşasını yapma imkanı olmadığını anladığını hatırlatan Putin, bu nedenle Rusya’nın Birleşmiş Milletler (BM) himayesinde Afganistan hakkında temsili bir uluslararası bağış konferansı düzenleme fikrini desteklediğini belirtti.
ABD, Afganistan’ın yeniden inşası için harcamaları üstlenmeli
Afganistan’ın rezervlerini kademeli olarak serbest bırakmak ve Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu programlarını eski haline getirmek için ABD ve diğer Batılı ülkelerle birlikte çalışmak gerektiğini kaydeden Putin, “Özellikle ABD ve NATO ülkelerinin, Afganistan’ın çatışma sonrası yeniden inşası ile ilgili harcamaların büyük kısmını üstlenmeleri gerektiğini düşünüyoruz. Çünkü bu ülkeler, Afganistan’daki uzun süren varlıklarının ciddi sonuçlarından doğrudan sorumlu olan ülkeler olduğu çok açıktır.” diye konuştu.