Arap Yarımadasının güneybatısındaki yaklaşık 30 milyon nüfuslu Yemen’de, yıllardan beri bölgesel boyutları olan silahlı çatışmalar gölgesinde kamu ve özel sektörler istihdam fırsatlarını oluşturamıyor. Yemen resmi makamlarının verilerine göre ülkedeki işsizlik oranı yüzde 60’a yaklaştı.
Yerel para birimi Yemen riyali de ülkedeki savaş ve siyasi kriz sebebiyle her geçen gün değer kaybetmeye devam ediyor.
Savaşın başladığı 2015 yılında 215 riyal olan bir ABD doları, halihazırda 1240 riyale kadar çıkmış durumda. Bu da ülkedeki üretim başta olmak üzere kamu ve özel sektörlerine doğrudan yansımış oluyor.
Yıllardan beri bitmeyen savaşın kurbanı gençler de sınırlı imkanlarla faaliyete geçirdikleri küçük girişimler üzerinden hem savaşın kendilerine yaşattığı olumsuzluklardan uzaklaşmaya hem de hayata tutunarak geçimlerini sağlamaya çalışıyor.
Halk da düşük olan alım gücüne rağmen gençlerin yeni açtığı kafe, lokanta ile giyim mağazaları gibi mekanlara ilgi gösteriyor.
Taiz’de enkazlar arasında açılan giyim mağazası
Husilerin yıllardan beri kuşatma altında tuttuğu Taiz vilayeti sakinlerinden Zikra Numan, Husi milisleri ile hükümet güçleri arasında çıkan şiddetli çatışmalar sebebiyle yıkıma maruz kalan Taiz’in Ticaret Odası Caddesi’nde bir yıl önce dükkan açtı.
Çatışmaların izini taşıyan caddede kadın ve çocuk giysilerini satan mütevazi giyim mağazasının sahibi Numan, AA’ya yaptığı açıklamada, büyük yıkıma maruz kalan caddeyi yeniden canlandırmaya çalıştıklarına işaret etti.
Açtığı dükkanla elde ettiği başarısının sevincini yaşayan Numan, “Bu mütevazi girişimimle savaş sebebiyle yıkıma maruz kalan şehrimizin yeniden imarına katkı sunmak istedim. Benim girişimim çok küçük olabilir ancak zamanla büyüyecektir.” dedi.
Küçük girişimi sayesinde ailesinin maddi olarak yardımcı olmasının yanında bir genç kadını istihdam etme imkanı da bulduğunu dile getiren 3 çocuk annesi Numan, işini büyüterek daha çok genç kadını çalıştırma hayaliyle yaşadığını söyledi.
Bu girişimin hem maddi hem de manevi olarak kendisine iyi geldiğini anlatan Numan, “Allah’a şükürler olsun durumum iyi oldu. Bir yıl içinde hem kendime hem de başkasına faydalı oldum.” ifadelerini kullandı.
Yemenli kadınlara da seslenerek ellerinden gelebilecek her türlü projeden geri durmamaları çağrısı yapan Numan, Taiz’de başlatılacak her girişimin sonuç vereceği yönündeki kanaatini dillendirdi.
“İnsanların nefes almaya ihtiyacı var”
Yemenli genç Muhammed Fariğ ise Taiz’de savaş devam ederken Mazcan Kafe adında modern şekilde tasarlanmış bir projeye imza attı.
Fariğ, şu ifadeleri kullandı:
“Taiz savaştan en çok etkilenen kentlerden biri. Önceden var olan hizmetlerin çoğunun eksikliği hissediliyor. Kafe projesi özellikle savaş döneminde Taiz’de neredeyse bitme noktasına gelen hizmetleri sunmayı amaçlıyor.”
Taiz’de restoran ve dükkanların işlediğini ama bunların geleneksel olduğunu söyleyen Fariğ, insanların nefes alıp rahatlama ihtiyacını gördüğü projeyi bunun için hayata geçirdiğini kaydetti.
Kafede toplantı, seminer ve münazaraların yapılabileceği alanların bulunduğunu aktaran Fariğ bunun yanı sıra hem uluslararası hem yerel mutfaktan sıcak ve soğuk içecekler sunulduğunu anlattı.
Özellikle Taiz olmak üzere tüm Yemen’in işsizlik sorunundan muzdarip olduğuna işaret eden Fariğ, böyle bir zamanda, projeyle 12 kişiye istihdam sağlamayı başardıklarını bunun da birçok ailenin hayatına ekonomik anlamda olumlu katkı yaptığını belirtti.
Kadınlara özel kafe
Savaşa rağmen Yemenli kadınlar çatışmalardan dolayı tarifsiz acılara maruz kalan kadınlara bir nebze olsun rahatlık sağlamak için çalışmalarına devam ediyor.
Aktivist Nesim el-Udeyni Taiz’deki kadınlara özel kahve ve içecek sunan “Bero Kafe” adındaki özel girişimin savaş ve kuşatma nedeniyle Taiz şehrinin doğusunda tamamen terk edilmiş bir alana kurulduğunu söyledi.
Kafenin bölgeye tekrar hayat verip canlılık getirerek birçok ailenin buraya gelerek rahatladığını belirten Udeyni, “İşsizliğin giderek büyüdüğü Taiz’de küçük girişimlerin büyük önemi var. Büyük girişimler savaştan dolayı hep zarar gördü.” diye konuştu.
Gençlere girişimci olmaya ve aileleri zor durumda bırakan işsizliği azaltacak projeler geliştirmeye davet eden Udeyni, uluslararası örgütleri, Taiz ve tüm Yemen’deki küçük girişimleri desteklemeye ve teşvik etmeye çağırdı.
Yemen’deki iç savaş
Yemen’deki Husiler, Eylül 2014’ten bu yana başkent Sana ve bazı bölgelerin denetimini elinde bulunduruyor.
Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçleri ise Mart 2015’ten itibaren Husilere karşı Yemen hükümetine destek veriyor.
Ülkede yıllardır süren çatışmalarda yaklaşık 377 bin kişi yaşamını yitirdi. Dünyanın en fakir ülkeleri arasında yer alan Yemen’de iç savaş nedeniyle büyüyen insani kriz ise korkunç boyutlara ulaştı.