Başkent Dakar’ın Cambrenne banliyösünde yaşayan 52 yaşındaki Adam Fall, çevre kirliliği ve iklim değişikliği konusunda farkındalık oluşturmak için söyleşiler düzenliyor, çeşitli etkinlikler yapıyor.
“Senegal Propre” (Temiz Senegal) isimli derneğin de başkanı olan Fall, ordudaki görevinden ayrılarak, 2006’dan bu yana plastik atık kullanımıyla savaşıyor.
Fall, yüzlerce plastik poşetten oluşan, yere kadar uzanan kostümü, göğsünde taşıdığı “Plastik poşete hayır” yazılı uyarı notuyla Dakar sokaklarında plastik poşet kullanımının zararlarını anlatıyor.
Özellikle semt pazarları ve kalabalık toplanma yerlerine giden Fall, plastik poşet taşıyanların ellerinden poşetlerini alarak, yerine kağıt torba veriyor.
Fall, vatandaşların elinden aldığı plastik poşetleri üzerinde bulunan yüzlerce poşetten birine bağlıyor.
Plastik Adam Fall AA muhabiri ile başkentin en kalabalık noktalarından Colobane pazarında ve Soumbedioune plajında dolaştı, ülkedeki plastik kullanımına ilişkin soruları yanıtladı.
“Okyanusa plastik atıyoruz, sonra da yiyoruz”
Fall, dünyanın plastik atıkların yaratacağı tehlikeleri ciddiye almadığını, özellikle Senegal’de 2020’den bu yana tek kullanımlık plastik ürünlerin kullanımı yasaklansa da halkın bu konuda pek de bilinçli olmadığını söyledi.
Plastik atıkların her geçen gün Senegal’i işgal ettiğini kaydeden Fall, “2005’ten bu yana çevre konularıyla ilgileniyorum. Bir gün dedim ki neden sokağa çıkıp halka bu atıkların aslında ne kadar tehlikeli olabileceğini anlatmıyorum. Böylece insanlar plastik poşet kullanımını ve hatta üretimini dahi bırakabilir. Bu niyetle yola çıktım.” dedi.
Fall, halkı bu konuda bilinçlendirmenin kolay olmadığını ve süreklilik istediğini vurgulayarak, bazılarının kendisini can kulağıyla dinlediğini bazılarının ise plastik atıkların ne kadar tehlikeli olduğuna hala inanmadığını belirtti.
“Kullandığımız plastik poşetler aslında bir zehir, yavaş yavaş öldürüyor. Halka bunu anlatmaya çalışıyorum. Okyanusa plastik atıyoruz, balık onu yiyor sonra da biz balığı yiyoruz. Keza küçükbaş hayvanlar da öyle. Onlar da bizim plastik atıklarımızı yiyorlar, biz de onları.” diyen Fall, farkında olmadan insanların plastik yediğini dile getirdi.
“Dakar bölgesinde günlük 5 milyon plastik poşet kullanılıyor”
Fall, plastik poşet kullanımının yasağa rağmen hala çok yaygın olduğuna dikkati çekerek, yerine kullanılacak alternatif geliştirilmeden plastik poşetle mücadelenin zor olduğuna dikkati çekti.
Plastik adam Fall, “Sadece Dakar bölgesinde günlük 5 milyon plastik poşet kullanılıyor, tüm Senegal’i siz hesaplayın. Her yıl 200 bin tondan fazla plastik atık çıkarıyoruz ama 6 bini geri dönüşüme gidiyor. Geri kalan kanalizasyonlarda, okyanuslarımızda ve sokaklarımızda.” ifadesini kullandı.
Fall, yaptığı işten rahatsız olan hatta kendisinin tehdit edenler bile olduğunu kaydederek, şöyle konuştu:
“Plastiğe açtığım savaştan tabii rahatsız olanlar da çok. Nihayetinde Senegal’de bu işin endüstrisi var. Hem Senegal’de plastik poşet üretiliyor hem de ithal ediliyor. Bir aşamadan sonra anladım ki artık hayatım tehlikede. Çünkü bu sektörde olan, plastik poşet satan herkes benden nefret ediyordu. Beni onların ekmekleriyle oynamakla suçladılar. Ama bunların hiçbiri beni doğruları söylemekten alıkoymadı. Plastik bu ülkeye, bu dünyaya çok zarar verdi. Bunu artık idrak etmemiz gerekiyor. Plastik poşet yerine kağıt ya da bez torba kullanabiliriz. Bu kadar kirli bir çevrede yaşayan insanların sağlıklı olma ihtimali giderek düşüyor.”
5 trilyon parça plastik okyanuslarda
“Plos One” isimli dergide yayımlanan 6 yıl süren “Dünya Okyanuslarındaki Plastik Kirliliği” başlıklı araştırmaya göre, ağırlığı 268 bin tonu bulan 5 trilyon plastik parça dünya okyanuslarında yüzüyor.
Plajlara atılan atıkların yüzde 73’ünü sigara izmariti, pet şişe, gıda ambalajı gibi plastikler oluşturuyor.
Uzmanlar, önlem alınmazsa, 2050’ye kadar tüm deniz kuşlarının düzenli şekilde plastik yiyeceği konusunda uyarıyor.
“Senegal Sıfır Atık” derneğinin verilerine göre Senegal, dünya okyanuslarını en çok kirleten 21’inci ülke konumunda yer alıyor.
Ülkede kişi başı yıllık çıkarılan atık miktarı 190 kilogramı buluyor. Bu atıkların büyük kısmı ya yakılıyor, ya da çevreye bırakılıyor.
Senegal’de tek kullanımlık plastik ürünler 2020’de yasaklansa da yerel dil Wolofçada “mbouss” olarak bilinen plastik poşet kullanımının önüne geçmek oldukça güç görünüyor.