Adalet Bakanlığının internet sitesinde yer alan bilgilendirmede, Yargı Reformu Strateji Belgesi kapsamında hayata geçirilen seri muhakeme ve basit yargılama usulleriyle taraflar arasındaki uyuşmazlıkların mahkemelerde kısa sürede sonuçlandırıldığı bildirildi.
Buna göre, yargı reformunun birinci paketiyle yasalaşan ve 1 Ocak 2020’den 12 Mart 2021’e kadar yaklaşık 15 aydır uygulanan seri muhakeme usulünde bugüne kadar 75 bin 853, basit yargılamada ise 85 bin 175 dosyada karar verildi.
Klasik yargılamada 2 yıl sürebilecek davalar seri muhakeme usulünde ortalama 2 haftada, basit yargılama usulünde ise ortalama 3 ayda tamamlanıyor.
Yargılamaların sadeleştirilmesi ve hızlandırılması hedefi doğrultusunda uygulamaya koyulan seri muhakeme ve basit yargılama usulleri, ispatı kolay olan, önem derecesi düşük olarak değerlendirilen suçlara ilişkin uyuşmazlıkların hızlı, doğru ve etkili bir şekilde çözülerek sonuca ulaşılmasını öngörüyor.
İşlenen suçlara kısa sürede orantılı ve etkili karşılık verilmesi, belirli bir önem derecesinin altındaki sınırlı suçlarda muhakeme sürecinin formalitelerden arındırılması, basitleştirilmesi ve kısaltılmasının amaçlandığı uygulamalar ile dolaylı olarak daha ağır nitelikteki suçların soruşturma ve kovuşturmaların daha ayrıntılı bir şekilde yürütülmesi de sağlanmış oluyor.
Seri muhakeme usulünde, şüphelinin teklifi kabul etmesi halinde Cumhuriyet savcısı, mahkemeye talepname gönderiyor. Mahkemede aynı gün hüküm verilerek süreç tamamlanabiliyor. Karar ise 2 haftada kesinleştirilerek çok kısa sürede infaz sürecine geçilebiliyor.
Aynı gün karara bağlandı
Bakanlık tarafından yapılan bilgilendirmede, aynı gün karara bağlanan bir dosyaya da yer verildi.
Buna göre, 22 Ocak 2020’de trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçundan başlatılan bir soruşturmada, seri muhakeme usulü uygulandı. 13 Şubat 2020’de usulün uygulanması ve azaltılmış ceza teklifini avukatı huzurunda kabul eden şüpheli, aynı gün mahkemeye yönlendirildi. Mahkemece aynı gün içerisinde hüküm kurularak süreç tamamlandı. Hükmün 27 Şubat’ta kesinleşmesi akabinde dosya infaza gönderildi.
Böylece, klasik yargılamada istinaf süreciyle birlikte 2 yıl sürebilecek yargılama, seri muhakeme usulüyle 2 haftada kesinleşti ve cezanın infazına geçildi.
Basit yargılama
Asliye ceza mahkemesinin görev alanına giren adli para cezasına veya üst sınırı iki yıla kadar hapis cezası gerektiren suçlarda uygulanan basit yargılama usulünde, mahkeme tarafından taraflara iddianame tebliğ edilerek beyan ve savunmalarını 15 gün içinde yazılı olarak bildirmeleri isteniyor. Sürenin bitiminde mahkeme, duruşma açmadan dosya üzerinden karar verebiliyor.
Basit yargılamada, iddianamenin kabulünden sonra adli para cezası veya üst sınırı iki yıl veya daha az süreli hapis cezasını gerektiren suçlarda 2 yıl sürebilecek yargılamalar, ortalama üç ay gibi kısa bir sürede tamamlanıyor.
Basit yargılama örneğine yer verilen bilgilendirmede, 17 Kasım 2019’da işlenen kasten yaralama suçuna ilişkin bir dosyada, mahkemece duruşma açılmaksızın, 18 Şubat 2020’de dosya üzerinden karar verildi. İtiraz sürelerinin geçmesinin ardından karar 11 Mart 2020’de kesinleşti.
Böylece klasik yargılamada 2 yıl sürebilecek dava basit yargılama usulüyle yaklaşık 3 ay içinde sonuçlandı.