Japon Kyodo ajansı, gizliliği kaldırılan belgelere dayanarak 1970’li yıllarında Sovyetler Birliği’nin Tokyo’nun hak talep ettiği Kuril Adaları’nın iki tanesini Japonya’ya devretmeye hazır olduğunu duyurdu.
Japon ajansın iddiasına göre Moskova, Japon-Çin ilişkilerinin iyiye gittiği ortamda Tokyo ile barış anlaşması imzalamak istiyordu ve bu amaç uğruna Habomai ve Şikotan adalarını devretmeye hazırdı, ancak daha büyük olan Kunaşir ve İturup ile ilgili hak iddialarını kabul etmeyi katiyetle reddediyordu.
Habere göre Habomai ve Şikotan adalarının devrini öngören barış anlaşmasının taslağı, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Politbürosu’nun 3 Ağustos 1972 tarihli toplantısında hazırlandı. SSCB adalara karşılık olarak Japonya’dan ve orada konuşlanmış Amerikan birliklerinden saldırmazlık garantileri talep ediyordu. Buna ek olarak, Moskova ve Tokyo’nun birbirlerini silahlarla tehdit etmeleri ve diğer ülkelere topraklarını askeri operasyonlar için sağlamaları da yasaklanıyordu. Anlaşma taslağında ayrıca Japonya’nın, kendisine teslim edilmesinden sonra adaları askerlerden arındırması öngörülmüştü, bunun yanı sıra her iki taraf, birbirlerine yeni toprak talebinde bulunmamayı taahhüt ediyordu.
Sovyet yönetiminin tavrının, Tokyo’nun 4 adanın tamamının teslim edilmesi konusunda ısrarcı olduğunun anlaşılmasıyla değiştiği belirtilen haberde, bu nedenle o zamanki Japonya Başbakanı Kakuei Tanaka’nın 1973’te yaptığı Moskova ziyareti sırasında anlaşma taslağının kendisine sunulmadığı vurgulandı.
İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra barış anlaşması imzalanmamıştı
Sovyetler Birliği, Japonya’nın Kuzey Bölgeler olarak adlandırdığı Kuril Adaları’nın en güneyindeki 4 adayı 2. Dünya Savaşı’nın son günlerinde topraklarına dahil etmişti.
Japonya, Rusya’nın 2. Dünya Savaşı’nın sonunda kontrolü altına aldığı Kuril Adaları’nın kendilerine geri verilmesini, barış anlaşmasının imzalanması için şart koşuyor.
Japonya’nın hak iddiası nedeniyle iki ülke arasında 2. Dünya Savaşı’nın bitiminde barış anlaşması imzalanmamıştı.
1956’da Sovyetler Birliği ve Japonya, Moskova’nın barış anlaşmasının sonuçlanmasından sonra Habomai ve Şikotan’ın devredilmesi olasılığını gözden geçirmeyi kabul ettiği Ortak Deklerasyonu imzalamıştı, ancak sonraki görüşmelerde bu yönde ilerleme sağlanamamıştı.