Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), üretici fiyatlarındaki artışın kasım ayında önemli ölçüde zayıfladığını, yıllık üretici enflasyonunun gerileme eğilimini sürdürdüğünü ve bu görünüm altında, tüketici enflasyonu ana eğiliminin yataya yakın seyir izlediğini bildirdi.
TCMB Kasım Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu’na göre, kasım ayında tüketici fiyatları yüzde 2,24 oranında yükseldi ve yıllık enflasyon 1,49 puan azalarak yüzde 47,09 seviyesine geriledi. Mevsimsellikten arındırılmış verilerle incelendiğinde, gıda dışı tüketici fiyatlarında aylık artışın manşet enflasyona oranla daha ılımlı olduğu izlendi. B endeksinin yıllık değişim oranı 1,42 puan azalarak yüzde 45,68 olurken C endeksinin yıllık değişim oranı 0,62 puan düşüşle yüzde 47,13 olarak gerçekleşti.
Yıllık tüketici enflasyonuna katkılar incelendiğinde, bu dönemde enerji, hizmet ve alkol-tütün-altın gruplarının katkıları sırasıyla 1,07, 0,72 ve 0,41 puan düştü, temel mal grubunun katkısı sabit kalırken gıda grubunun katkısı ise 0,71 puan arttı.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle, aylık artışlar bir önceki aya kıyasla B ve C göstergelerinde sınırlı şekilde yükseldi. Fiyat artışları, B endeksini oluşturan gruplardan işlenmiş gıdada geriledi, hizmetlerde yatay seyrederken temel mallarda ise bir miktar yükseliş gösterdi.
Dağılım ve model bazlı ana eğilim göstergeleri ise bir önceki aya kıyasla belirgin bir değişim sergiledi. TCMB bünyesinde takip edilen göstergeler, kasım ayında enflasyonun ana eğiliminde yataya yakın seyre işaret etti. Ayrıca, dağılım ve model bazlı ana eğilim göstergelerinin, B ve C gibi kalıcı dışlamaya dayalı göstergelere kıyasla daha düşük değerler aldığı gözlendi.
Hizmet fiyatları kasım ayında yüzde 1,61 artarken, grup yıllık enflasyonu 1,89 puan azalarak yüzde 67,89’a yavaşladı. Yıllık enflasyon ulaştırma dışındaki tüm alt gruplarda geriledi. Hizmet grubu aylık fiyat artışında ekim ayında gerçekleşen yavaşlama bu dönemde de devam etti. Böylelikle son üç yıllık dönemdeki en düşük aylık artış oranı gözlendi.
Aylık bazda kira grubu yüzde 4,18 ile görece yüksek oranda artış kaydetse de sözleşme yenileme oranındaki düşüşün yanı sıra sözleşmelerdeki artış oranının gerilemesinin etkisiyle, kiraların bir önceki aya kıyasla yavaşladığı izlendi.
Kira dışındaki hizmetlerde aylık enflasyon yüzde 0,90 ile düşük seyretti. Lokanta-otel grubunda yemek hizmetlerinde aylık fiyat artışı yavaşlarken, konaklama fiyatlarındaki düşüş devam etti. Böylece grup aylık enflasyonu yüzde 0,79 ile önemli oranda zayıfladı.
Kasım ayında ulaştırma hizmetleri fiyatları görece yatay (yüzde 0,33) seyrederken, bir önceki aya kıyasla nispeten güçlenen haberleşme alt grubu aylık fiyat artışında (yüzde 1,88) sabit telefonla yapılan görüşme ile internet ücretlerindeki yükselişler etkili oldu. Bu dönemde diğer hizmetler grubu fiyatlarındaki ılımlı artış (yüzde 0,97) bu grupta yavaşlamanın sürdüğüne işaret etti.
“Kasım ayında, temel mal grubu yıllık enflasyonu 0,45 puan yükselerek yüzde 28,90 seviyesinde gerçekleşti”
Kasım ayında, temel mal grubu yıllık enflasyonu 0,45 puan yükselerek yüzde 28,90 seviyesinde gerçekleşti. Aylık olarak ise temel mal enflasyonu düşük seyretmeye devam etti. Dayanıklı mal fiyatları yüzde 1,27 oranında artarken grup yıllık enflasyonu 0,74 puan yükselişle yüzde 23,84 oldu.
Alt kalemler bazında, beyaz eşya ve tüketici elektroniği fiyatları belirgin oranlarda yükselirken, otomobil ve mobilya fiyatları oldukça ılımlı seyretti. Giyim ve ayakkabı grubu fiyatları mevsimsel etkilerle gerilerken, yıllık enflasyon bu grupta görece yatay seyir izledi. Diğer temel mal fiyatları ise referans avro kurundaki güncellemenin neticesinde oluşan ilaçların sarkan etkisi yanında, ev ile ilgili temizlik malzemeleri ve kişisel bakım kalemleri öncülüğünde yükseldi.
Enerji fiyatları kasım ayında yüzde 0,81 artarken, grup yıllık enflasyonu 13,29 puan düşerek yüzde 46,08 oldu. Uluslararası petrol fiyatlarındaki gelişmelerin katkısıyla akaryakıt fiyatları aylık yüzde 0,24’lük artışla nispeten yatay seyretti. Katı yakıt ve tüp gaz fiyatları ise yükseldi.
Kasım ayında tüketici enflasyonu üzerinde gıda fiyatlarının etkisi öne çıktı. Diğer taraftan, gıda hariç aylık tüketici enflasyonu yüzde 1,34 ile ılımlı seyir izledi. Gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları bu dönemde yüzde 5,10 artarken, yıllık enflasyonu 3,29 puan yükselerek yüzde 48,57 seviyesine ulaştı.
Yıllık enflasyon işlenmemiş gıda grubunda 12,74 puan artarak yüzde 59,79 düzeyinde gerçekleşirken, işlenmiş gıda grubunda 4,62 puan gerileyerek yüzde 39,10 oldu. İşlenmemiş gıda fiyatları (yüzde 9,00), sebze (yüzde 29,55) ve yumurta (yüzde 14,10) öncülüğünde yüksek aylık artış sergiledi. İşlenmiş gıda fiyatları yüzde 1,58 artış ile bir önceki aya kıyasla yavaşlarken, bu alt grupta (ekmek dışında kalan) tahıl ürünleri ile şeker-çikolata kalemlerinin etkisi öne çıktı.
Yurt içi üretici fiyatları kasım ayında yüzde 0,66 artarken, yıllık enflasyon 2,77 puan düşerek yüzde 29,47’ye geriledi. Bu dönemde ana sanayi grupları itibarıyla, dayanıksız tüketim malı grubundaki fiyat artışı yüzde 2,21 olurken, sermaye ve ara malları (yüzde 0,62 ve yüzde 0,64) ile enerji (yüzde -2,32) manşet oranı sınırlayan gruplar olarak öne çıktı.