Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğünce 26 ilde 18 yaş üstü 1952 tüketicinin katılımıyla “Tüketici Profili ve Bilinç Düzeyi Araştırma Raporu” hazırlandı.
Söz konusu rapor, Türkiye genelinde tüketicilerin hakları ve korunması konusunda bilinç ve bilgi düzeylerini belirlemek, toplumda değişen tüketim eğilimlerini, tutum ve davranışlarını saptamak, alışveriş ve tüketim davranışlarına göre genel bir tüketici profili ortaya koymak amacıyla yapıldı.
Raporda elde edilen bulgularla tüketicilerin bilinç, bilgi düzeylerinin artırılmasına yönelik gerçekleştirilecek eğitim, bilinçlendirme ve araştırma faaliyetlerine, yasal düzenlemelere yön verilmesi amaçlanıyor.
Katılımcıların yüzde 47,5’i kadın, yüzde 52,5’i erkek
AA muhabirinin rapordan derlediği bilgilere göre, araştırmaya katılan tüketicilerin yüzde 38’i 25-34, yüzde 22,7’si 35-44, yüzde 14,9’u 18-24, yüzde 14,3’ü 45-54, yüzde 10,1’i 55 ve üzeri yaş grubunda yer aldı.
Katılımcıların yüzde 47,5’i kadın, yüzde 52,5’inin erkek olduğu araştırmada, tüketiciler arasında üniversite düzeyinde (yüzde 59,6) eğitim görenlerin çoğunlukta bulunduğu yüzde 59,6’sının da evli olduğu belirlendi.
Tüketicilerin yüzde 42,3’ü memur, idari personel, asker, polis, akademisyen, yüzde 11,1’i maaşlı işçi, yüzde 7,8’i öğrenci, yüzde 6,7’si ise ev hanımlarından oluştu.
Gelir kaynaklarının maaş olduğunu belirten tüketiciler yüzde 74 ile oldukça yüksek bir oranda temsil edildi.
Aylık toplam hane geliri ortalama 2022-4000 lira arasında olanlar yüzde 34 ile ilk sırada yer aldı. Tüketicilerin yüzde 25,9’unun 4001-6000 lira, yüzde 16’sının 6001-8000 lira, yüzde 6,6’sının da 10 bin lira ve üzeri gelir grubunda olduğu görüldü.
Yüksek bilinç düzeyinde en yüksek oran 4001-6000 lira gelir grubunda
Tüketicilerin, yüzde 55,8’inin yüksek bilinç düzeyinde, yüzde 44,2’sinin orta bilinç düzeyinde olduğu tespit edildi. Düşük bilinç düzeyindeki tüketicilerin oranı çok az olduğu için söz konusu gruplamada yer almadı.
Yüksek bilinç düzeyinde en yüksek oranın (yüzde 30,3) 4001-6000 lira gelir grubunda olduğu görüldü. Düşük ve orta bilinç düzeyinde 2022-4000 lira aylık hane gelirine sahip olanların oranının, yüksek bilinç düzeyindeki tüketicilerin oranından daha yüksek olduğu tespit edildi.
Tüketiciler en çok “Alo 175 Tüketici Danışma Hattı”ndan haberdar
Katılımcıların 3’te 1’inin Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğünün vatandaşa yönelik hizmetleri hakkında bilgi sahibi olduğu görüldü. Yüzde 84,6’sının bu hizmetlerden memnun ve “Alo 175 Tüketici Danışma Hattının” yüzde 66,2 ile tüketiciler tarafından en fazla bilinen hizmet olduğu ortaya çıktı.
Tüketicilerin yüzde 98’inin ise tüketiciyi koruyan hiçbir sivil toplum kuruluşuna üye olmadığı belirlendi.
Katılımcılar, tüketicinin korunması amacıyla akıllarına ilk gelen kamu kuruluşunun “Tüketici Hakem Heyeti” olduğunu belirtirken, Ticaret Bakanlığı da ikinci sırada yer aldı.
Tüketicilerin aldatıcı ve yanıltıcı reklam ile ilanlarla ilgili şikayetleri için başvuracağını ifade ettiği kurumlar arasında ilk sırada yüzde 20,6 ile “Ticaret Bakanlığı ve Reklam Kurulu” geldi.
Tüketicilerin yüzde 68,6’sının sorunları çözüldü
Tüketicilerin yaklaşık yarısı yaşadıkları sorunla ilgili “Tüketici Hakem Heyeti”ne en az bir başvuru yaptığını aktarırken, tüketicilerin çoğunluğu başvurusunun hızlı sonuçlandığını, adil çözüm üretildiğini ve başvuru sürecinde etkin yöntemlerin kullanıldığını düşündüğünü ifade etti.
Sorunun çözümüne yönelik tüketici mahkemelerine başvuruda bulunanların oranının yüzde 9,3 olduğu görüldü.
Ticaret Bakanlığınca hazırlanan Tüketici Profili ve Bilinç Düzeyi Araştırma Raporu’na göre, tüketicilerin yüzde 29,6’sı son bir yılda satın aldığı mal veya hizmetle ilgili sorun yaşadı. En fazla sorun yaşanan ürün grubu yüzde 36,4 ile “giyim” oldu.
Son bir yılda satın aldığı ürüne ilişkin sorun yaşayan tüketicilerin yüzde 57,9’u çözüm için satın aldığı firma veya mağazaya, yüzde 43’ü “Tüketici Hakem Heyeti”ne başvurdu. Bu başvuruları yapan tüketicilerin yüzde 68,6’sının da sorunları çözümlendi.