AA muhabirinin derlediği bilgiye göre, ABD ve ticari partnerleri arasındaki tarife restleşmeleri devam ederken, bu durum küresel ticaretin de seyri konusundaki belirsizliklere sebep oluyor.
ABD Başkanı Donald Trump’ın açıkladığı “karşılıklılık esaslı” tarifeler sonrasında Çin’in ABD’nin karşılıklı tarife artışına karşı bazı nadir toprak elementlerinin ihracatını kısıtlaması ticaret savaşlarını kızıştırdı.
Çin Ticaret Bakanlığı, samaryum, gadolinyum, terbiyum, disprosyum, lütesyum, skandiyum, itriyum ve alaşımlarının olduğu 7 kategorideki orta ve ağır nadir metallerin 4 Nisan’dan itibaren ihracat kontrol listesine alınacağını bildirmişti.
Bu kapsamda Çinli tedarikçiler, söz konusu nadir toprak elementlerini ancak hükümet izniyle ihracat edebilecek. Öte yandan, Çin gümrük görevlileri, içeriğinde kısıtlanan elementlerin bulunduğundan şüphelenilen sevkiyatlara el koyabilecek.
Küresel çip üretim tedarikini de sıkıntıya girebilir
Ülkenin küresel arzının büyük bölümünü sağladığı söz konusu elementler, silah sistemlerinden yüksek performans motorlarına, nükleer reaktörlerden elektronik ve optik donanımlara, uzay araçlarından tıbbi görüntüleme makinelerine, batarya ve yakıt hücrelerinden yarı iletken ve süper iletkenlere dek çok sayıda üründe kullanılıyor.
17 grup nadir toprak elementinin üretiminde büyük bir paya sahip olan Çin, ihracat kısıtlamasıyla bu alandaki küresel hakimiyetini ekonomik bir koza çevirme niyetini bir kez ortaya koydu.
Ülkenin bu adımı, ABD’de Başkan Donald Trump’ın karşılıklılık esaslı tarifeler kapsamında Çin’e ek yüzde 34 gümrük tarifesi getireceğini açıklamasının ardından geldi.
Çin, bazı nadir toprak elementlerinin ihracatını kısıtlayarak ticaret savaşlarında yeni bir cephe açarken, bu durum yüksek teknoloji ürünlerinin küresel çaptaki tedarikini nasıl etkileyebileceğine dair soru işaretlerine neden oldu.
Samaryum, gadolinyum, terbiyum, disprosyum, lutesyum, skandiyum ve itriyum gibi önemli metaller savunma sanayii, elektronik ve yenilenebilir enerji gibi sektörlerde kritik öneme sahip bulunuyor.
Nadir metaller, savunma sanayii, elektronik ve yenilenebilir enerji gibi sektörlerde kritik öneme sahip bulunurken, cep telefonu ve elektrikli araçlarda yoğun olarak kullanılıyor.
Çin’in nadir toprak elementi ihracat kısıtlamalarının küresel çip üretim tedarikini de sıkıntıya sokabileceği tahmin ediliyor.
Öte yandan Çin, Başkan Trump’ın yüzde 50 ek gümrük tarifesi getirme tehdidine karşı geri adım atmayacağını, haklarını ve çıkarlarını korumak için karalı tedbirler alacağını bildirdi.
“Nadir metaller Çin için önemli bir koz niteliği taşıyor”
Asya Piyasaları Uzmanı Süleyman Mete Özbalaban, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, “Söz konusu nadir metaller çok önemli bir konu ve gerçekten Çin için önemli bir koz niteliği taşıyor.” dedi.
Çin’in nadir metalleri son gelişmeler üzerine ABD, Japonya ve AB ülkelerine karşı kullanmaya başladığını ifade eden Özbalaban, “Ancak, Çin bunu daha çok müzakerelerde koz olarak kullanmak istiyor gibi. Yani ihracatı tamamen durdurup ilişkileri daha da zorlamak istemiyor. Bu bakımdan bahse konu nadir metallerin ihracatına ihracat sınırlamaları getiriyor.” diye konuştu.
Özbalaban, özellikle ABD ve Japonya’nın nadir metaller konusunda alternatif çözümler bulmak için uğraştığını aktardı.
Nadir metallerin büyük kısmında Çin’in üretimdeki payı yüzde 50’yi geçtiğini dile getiren Özbalaban, sözlerine şöyle devam etti:
“2018 yılından beri yoğunluğu artarak devam eden ticaret savaşlarında Çin bu durumu ABD, Japonya ve AB’ye karşı bir silah olarak kullanmaya başladı. 2 Aralıkta ABD’nin Çin’e karşı yarı iletken sektöründeki kontrol ve sınırlamaları genişletmesi üzerine, Çin 3 Aralık itibarıyla ABD2ye germanyum ve galyum ihracatını durdurdu. Bu arada, galyum ihracatını Ağustos 2023’te bir sınırlama zaten getirilmişti. Eylül ayında ise antimon ihracatına sınırlama getirildi. Bunun sonucunda Çin’in antimon ihracatı ekim ayında yüzde 90 azaldı ve Rusya ile Hindistan hariç hiçbir ülkeye ihracat yapılmadı.”
Trump yönetiminin Çin’e karşı getireceği ek vergilerin Çin’in nadir metal silahını daha etkili kullanmasına, bu metallerin ihracatını ABD dışındaki ülkeleri de kapsayacak şekilde tamamen yasaklamasına neden olabileceğini aktaran Özbalaban, “ABD halihazırda galyum, germanyum ve grafitte Çin’e olan bağımlılığını 2024 yılında azaltmaya başladı. 2023 yılında ABD’nin ithalatında Çin’in payı yaklaşık olarak galyumda yüzde 18, germanyumda yüzde 38 ve grafitte yüzde 40 civarındayken 2024 yılında galyumda yüzde 9, germanyumda yüzde 32 ve grafitte yüzde 38 civarlarına indi.” ifadelerini kullandı.