Brüksel’de üye 27 ülkenin devlet veya hükümet başkanlarının katılımıyla düzenlenecek zirve toplantısı iki gün sürecek.
AB Konseyi Başkanı Charles Michel’in başkanlık edeceği toplantıya AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de katılacak.
Enerji fiyatları
Liderler, ilk oturumda enerji fiyatlarındaki artışı ele alacak.
AB Komisyonu, geçen hafta, üye ülkelerin artan enerji fiyatlarına karşı Birlik hukukuyla uyumlu uygulayabilecekleri tedbirleri içeren bir paket açıklamıştı.
Paket, enerji fiyatlarındaki artışa karşı üye ülkelere kısa vadede elektrik ve gaz faturalarını erteleme, hanelere doğrudan ödeme yapma ve vergi indirimi gibi seçenekler içeriyordu. Söz konusu paket uzun vadede yenilenebilir yatırımların artırılmasını, ülkelerin ortak doğal gaz tedarik etmelerini ve gaz stoku oluşturma ihtimallerini kapsıyordu.
Liderler, vatandaşlara ve işletmelere artan gaz ve elektrik faturaları konusunda nasıl destek olunabileceğini tartışacak.
Bu noktada başını Fransa’nın çektiği nükleer enerji santrallerine sahip AB üyesi 10 ülke söz konusu santrallerin dışa bağımlılığı azalttığını savunuyor. Bu nedenle, nükleer santrallerin rolünün de liderlerce konuşulması bekleniyor.
Enerji tartışmalarında AB ülkelerine önemli miktarda doğal gaz tedarik eden Rusya ile ilişkilerin de gündeme gelmesi öngörülüyor.
Kış aylarında Avrupa ülkelerinin doğal gaz talebinin daha da artması ve elektrik fiyatlarının daha fazla yükselmesi bekleniyor.
Avrupa’da tüketiciler artan doğal gaz ve elektrik fiyatlarından şikayet ediyor.
Kovid-19
Liderler, Kovid-19 salgınında mevcut epidemiyolojik durumu değerlendirecek. AB genelinde ortalama yüzde 75’i geçen yetişkin nüfusun aşılanma oranına rağmen bazı üye ülkelerde vaka sayılarında artış yaşanıyor.
Bu noktada liderlerin 3. doz “hatırlatma aşısı” uygulanması, aşı konusunda çekimserliğin giderilmesi ve yanlış bilgilendirmeye karşı neler yapılabileceğini görüşmesi planlanıyor.
Ayrıca, AB ülkelerinin özellikle yoksul ülkelere aşı bağışlarının artırılması konusunun da gündeme gelmesi öngörülüyor.
Hukukun üstünlüğü
İlk günün son gündem konusunu bazı AB ülkelerinin talebi üzerine hukukun üstünlüğü oluşturacak.
Liderler, Polonya Anayasa Mahkemesinin 8 Ekim’de ülkenin “ulusal yasalarının bazı AB yasalarından önce geldiğine” yönelik kararı üzerine başlayan tartışmayı masaya yatıracak.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, dün Avrupa Parlamentosu (AP) Genel Kurulunda yaptığı konuşmada, ilk kez bir üye ülke mahkemesinin AB anlaşmalarının ulusal anayasayla uyumlu olmadığına yönelik karar verdiğini belirtmişti.
Von der Leyen, AB Komisyonunun değerlendirmesi sonucunda birkaç seçenekleri bulunduğunu, bunların Polonya hakkında hukuki süreç başlatma, AB fonlarının kullandırılmaması ve haklarının askıya alınmasını öngören AB anlaşmalarının 7’inci maddesiyle ilgili süreci başlatmak olduğunu açıklamıştı.
Ticaret
Liderler, akşam yemeğinde ticaret stratejisini değerlendirecek. Bu noktada AB’nin Arjantin, Brezilya, Paraguay ve Uruguay’ın üyeleri olduğu Güney Amerika Ortak Pazarı (MERCOSUR) ve Çin’le müzakere ettiği ticaret anlaşmalarının onay süreçlerindeki tıkanıklığın nasıl giderileceği tartışılacak.
AB Komisyonunun söz konusu müzakere süreçlerinde üye ülkeleri ve AP’yi daha yoğun bilgilendirme içeren, Brexit müzakereleri benzeri bir süreç izleyebileceği de gündeme gelecek. Böylece anlaşmaların daha kolay onaylanabileceği bekleniyor.
İklim değişikliği
Liderlerin masasındaki bir diğer gündem maddesi de iklim değişikliğiyle mücadele olacak.
Ay sonunda İskoçya’nın Glasgow kentinde düzenlenecek Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) Taraflar Konferansı (COP26) öncesinde durum değerlendirmesi yapacak liderler, AB için ortak duruş belirleyecek ve zirve için hazırlıkları ele alacak.
Göç ve Belarus
AB Liderler Zirvesi’nin ikinci günü, göç konusu ve bunun özellikle finansman boyutunun ele alınmasıyla başlayacak.
AB sınırlarına yönelik göç hareketleriyle ilgili durum değerlendirmesi yapacak liderler, “bir AB ülkesine ulaşıp sığınma başvurusu yaptıktan sonra başka bir üye ülkede daha aynı süreci başlatmak” anlamına gelen “ikincil hareketleri” azaltmak için çözüm önerilerini tartışacak.
Zirvede, Belarus’taki Aleksandr Lukaşenko rejiminin göçmenleri siyasi araç olarak kullanması bağlamında bu ülke ile ilişkilerin de ele alınması, muhtemel yaptırımların değerlendirilmesi bekleniyor.
Komisyonun İçişlerinden Sorumlu Üyesi Komiseri Ylva Johansson, 29 Eylül’deki açıklamasında düzensiz göçte durumun salgın öncesi dönemden farksız olduğunu, bu sene daha fazla artış beklendiğini bildirmişti.
Johansson, Belarus devlet yetkilileri için vize prosedürlerini sıkılaştırmak gibi daha fazla yaptırımın sinyalini vermişti.
Dijital dönüşüm
Liderlerin masasındaki son konu dijital dönüşüm olacak. AB liderleri dijital dönüşümün, ekonomik büyümeye, istihdama ve rekabetçiliğe katkısına odaklanacak.
Liderler, bu alanda atılacak adımları ve siber güvenlik konularını tartışacak.
Merkel’in katıldığı son zirve olması bekleniyor
21-22 Ekim’deki toplantı Almanya Başbakanı Angela Merkel’in katılacağı son AB Liderler Zirvesi olması ihtimaliyle ayrı bir özellik taşıyor.
Merkel, iktidarda olduğu 16 yıl içerisinde 107 defa AB Liderler Zirvesi’ne katılmıştı.
Zirvede, Liderlerin Alman mevkidaşlarıyla vedalaşmaları vesilesiyle aile fotoğrafı çektirmesi bekleniyor.