Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM), 2008’de yaşanan Güney Osetya Savaşı ile ilgili Gürcistan tarafından 2009’da Rusya’ya karşı açılan davada, “savaş sırasında orantısız güç kullanılması” ve “etnik Gürcü savaş esirlerine karşı işkence yapılması” gibi konularda Güney Osetyalı güçler ile Rusya’nın da sorumlu tutulduğu bildirildi.
Merkezi Strazburg’da bulunan AİHM’den yapılan yazılı açıklamaya göre, Büyük Daire’nin verdiği karara göre, 2008’deki Güney Osetya savaşı sırasında Rusya’nın, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin birkaç maddesini ihlal etmekle suçlandığı belirtildi.
Mahkemenin elindeki delillere göre, Güney Osetya güçleri tarafından Gürcü savaş esirlere yönelik işkence ile çeşitli suçların işlendiği ve Rus güçlerinin bunu engellemediğinin ortaya çıktığı kaydedilen açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“Her ne kadar Rus güçlerinin doğrudan katılımı her durumda açıkça gösterilmese de savaş esirlerinin Rusya’nın yetki alanına girmesi ile Rusya’nın da söz konusu esrilerle ilgili sorumlu olduğunu gösteriyordu. Rus kuvvetleri sahada olmasına rağmen, bu tür muameleye (işkence) karşı önlem almadı.”
Karara göre ayrıca Rusya, Güney Osetya’daki etnik Gürcülerin güvenlik, özel ve aile hayatını koruma, mülkiyeti koruma, eğitim hakları ve hareket özgürlüğü ile ilgili uluslararası ilkeleri ihlal etmekle de suçladı.
“Bugün Strazburg’un bu tarihi kararı vermesi çok önemli”
Mahkeme kararını değerlendiren Gürcistan Cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili, “Bugün Strazburg’un bu tarihi kararı vermesi çok önemli.” değerlendirmesinde bulundu.
Brüksel’de resmi temaslarda bulunan Zurabişvili, mahkeme kararıyla Gürcistan’ın yasal olarak haklı olduğunu dünyanın da gördüğünü belirterek ülkesinin bu savaşın kurbanı olduğunu vurguladı.
Gürcistan Başbakanı Giorgi Gakharia ise konu hakkında yaptığı açıklamasında şu mesajı verdi:
“Bugün, Gürcistan’ın yakın tarihinin en önemli günüdür. Gürcistan ile Rusya arasındaki dava, Gürcistan’ın Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ndeki (AİHM) zaferiyle sonuçlandı.”
Gürcistan Adalet Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada da “Mahkemenin (AİHM) Büyük Dairesi tarafından söz konusu ihlallerin tanınması, Rusya’nın Ağustos 2008 savaşı sırasında Gürcülere yönelik etnik temizlik yaptığını doğruluyor.” ifadeleri kullanıldı.
Güney Osetya ve Abhazya sorunu
Gürcistan ordusu ile Rusya’nın desteklediği Abhazyalı ayrılıkçılar arasında 1992-1993’te 13 ay boyunca savaş yaşanmıştı.
Rusya ile Gürcistan arasında 2008’de Güney Osetya Savaşı olarak bilinen çatışmalar çıkmıştı. Savaşın ardından Rusya’nın desteklediği Abhazya ve Güney Osetya bölgeleri, Gürcistan’dan tek taraflı bağımsızlığını ilan etmişti.
Rusya, 2008’de bu iki bölgenin sözde bağımsızlığını tanımıştı. Gürcistan ise buna karşılık olarak Rusya ile diplomatik ilişkileri kesmişti. İki ülke arasında diplomatik ilişkilerin kesilmesi sonrası ara buluculuk rolünü İsviçre üstlenmişti.