Osaka Üniversitesi’nden Prof. Katsuhiko Hayashi’nin gerçekleştirdiği araştırma, Londra’daki Crick Enstitüsü’nde düzenlenen insan geni düzenleme zirvesinde sunuldu.
İleride eşcinsel erkek çiftlerin çocuk sahibi olmasının önünü açabilecek bir buluş ortaya koyduklarını duyuran bilim insanları, erkek hücrelerden elde edilen yumurtaları kullanarak yavru fare ürettiklerini açıkladı.
Buna göre araştırmacılar, erkek farelerin deri hücrelerindeki XY kromozomlarını dişi farelerin XX kromozomlarına çevirerek başarılı bir şekilde yumurta üretti. Uzmanlar bu işlem için önce deri hücresini kök hücreye dönüştürdü, ardından Y kromozomunu silip X kromozomunu kopyalayarak üretilen yeni X kromozomunu orijinal X kromozomuyla eşleştirdi. Bu sayede kök hücrenin yumurtaya dönüşmek üzere programlanması sağlandı. Ardından üretilen yumurta, diğer erkek farenin spermi ile döllendi.
Kök hücre yöntemiyle 7 yavru fare elde ettiklerini söyleyen uzmanlar, şimdiye dek yavruların sağlıklı ve uzun ömürlü göründüklerini kaydetti.
Araştırmacılar ileride insan erkek çiftlerin de bu teknik sayesinde kendi hücrelerinden üretilen yumurtalarla bebek sahibi olabileceğini dile getirdi.
Bunun yanı sıra tekniğin ‘Turner sendromu’ olarak bilinen bir genetik hastalığı tedavi etmek için de kullanılabileceğini düşünüyor. Turner sendromu, X kromozomlarından biri eksik veya kısmen eksik olduğunda ortaya çıkan ve yalnızca kadınlarda görülen bir hastalık.
‘İnsanlarda başarılı olabilmesi yıllar alabilir’
Araştırmayı yürüten Prof. Katsuhiko Hayashi, tekniğin insan hücrelerinde başarıya ulaşabilmesinin yıllar alabileceğini belirtiyor. Olgun bir yumurta üretme sürecinin daha uzun sürmesi nedeniyle uzmanlar, insan hücreleriyle bu tekniğin uygulanmasının zor olabileceği konusunda da uyardı.
Etkinlikte konuşan Prof. Mitinori Saitou, yetiştirme sürecinin daha uzun sürmesinin hücrelerin toplanmasında anormalliklere sebep olması ihtimalini arttırdığını kaydetti. Prof. Hayashi ise bu endişelere, “Mevcut problemler önümüzdeki 10 yıl içerisinde çözülebilir. Ekibimiz araştırma tekniğini insan hücreleri üzerinde uygulamayı deneyecek” diyerek yanıt verdi.
Harvard Tıp Fakültesi’nden Prof. George Daley, araştırma sonuçlarını ‘büyüleyici’ diye tanımlarken, tekniği insan hücreleri üzerinde denemenin farelere kıyasla çok daha zor olacağı görüşünü de destekledi.