AA muhabirinin 1 Aralık Dünya AIDS Günü nedeniyle Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğünden edindiği bilgiye göre, Birleşmiş Milletler HIV/AIDS Ortak Programı (UNAIDS) tarafından, bu yıl için “Eşitsizlikleri sona erdir, AIDS’i sona erdir, pandemiyi sona erdir” sloganı tema olarak belirlendi.
UNAIDS, AIDS dahil tüm sağlık sorunlarına karşı, yeni ve küresel bakış açısıyla ülkeleri daha sağlıklı toplumlar için çaba göstermeye davet etti.
UNAIDS 2021 Raporu’na göre, dünyada HIV epidemisinin başlangıcından bugüne kadar 79,3 milyon kişi HIV ile enfekte oldu, 36,3 milyon kişi ise AIDS ile ilişkili hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetti.
HIV pozitif kişi sayısı 2020’de dünya genelinde 37,7 milyon olurken, bu kişilerin 1,7 milyonunu 0-14 yaş grubu çocuklar oluşturdu. 2020 yılı içinde 1,5 milyon kişi HIV ile enfekte oldu, 680 bin kişi ise AIDS ile ilişkili hastalıklar nedeniyle yaşamını yitirdi.
Batı/merkez Avrupa ve Kuzey Amerika bölgesinde son 10 yılda yeni HIV enfeksiyonu sayısında azalma olurken, Türkiye’yi çevreleyen Doğu Avrupa ve merkez Asya bölgesi ile Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgelerindeki yeni HIV enfeksiyonlarında artış oldu.
Türkiye’deki HIV ve AIDS vakaları
Bakanlık verilerine göre Türkiye’de 1985’ten 15 Kasım 2021’e kadar 29 bin 284 HIV pozitif kişi ve 2 bin 52 AIDS vakası tespit edildi.
Vakaların yüzde 81,2’si erkek, yüzde 18,8’i kadın, yüzde 16’sı yabancı uyruklulardan oluştu. Vakalar en fazla 25-29 ve 30-34 yaş grubunda görüldü.
Türkiye’de bu yıl bildirimi yapılan vakaların yüzde 62,05’inin bulaş yolu bildirilmedi. Bulaş yolu bildirilen vakalar içinde, cinsel yolla bulaş yüzde 97,8, damar içi madde kullanımı yoluyla bulaş yüzde 1,4, anneden bebeğe geçiş ise yüzde 0,8 olarak kayıtlara geçti.
Son 2 yılda HIV ve AIDS vakaları azaldı
Türkiye’de 2019’da 3 bin 927 HIV pozitif kişi ve 131 AIDS vakası olmak üzere toplam 4 bin 58 kişi doğrulama testi pozitif tespit edilerek bildirildi.
Ülke genelinde 2020’de 2 bin 76’sı HIV pozitif kişi, 46’sı AIDS vakası olmak üzere toplam 2 bin 122, 1 Ocak-15 Kasım 2021’de ise 2 bin 21’i HIV pozitif kişi ve 53’ü AIDS vakası olmak üzere toplam vaka 2 bin 74 vaka kayıtlara geçti.
Böylece, 2019’da 4 bin 58 olan HIV pozitif ve AIDS toplam vaka sayısı, 1 Ocak-15 Kasım 2021’de 2 bin 74’e geriledi.
Bu yıl bildirimi yapılan vakaların yüzde 84,08’ini erkekler, yüzde 15,92’sini ise kadınlar oluşturdu. Bu yıl en fazla vaka 25-29 yaş grubunda görüldü.
HIV/AIDS nedir?
HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü), doğrudan bağışıklık sistemine zarar veriyor ve bu virüsü taşıyanlar “HIV pozitif” olarak adlandırılıyor. HIV, vücut direncini azaltarak insanların kolayca hasta olmasına neden oluyor.
AIDS (Edinilmiş Bağışıklık Yetersizliği Sendromu) ise HIV virüsünün bağışıklık sistemini zayıflatmasından sonra ortaya çıkan hastalık hali olarak tanımlanıyor.
İlk defa ortaya çıktığı 1980’li yıllardan bu yana dünyada artarak yayılmaya devam eden HIV enfeksiyonu, korunmasız her türlü cinsel temas, ortak enjektörlerle damar içi madde kullanımı, enfekte kan ve kan ürünlerinin verilmesiyle ya da anneden bebeğe gebelik döneminde, doğum sırasında veya doğum sonrasında emzirmeyle bulaşabiliyor.
Bulaşma yollarının çeşitliliğine bağlı olarak HIV enfeksiyonu tüm yaş gruplarında görülebiliyor.