Tüketici Dernekleri Federasyonu (TÜDEF) Genel Başkanı Aziz Koçal, gıdada ve temel tüketim ürünlerinde “gramaj oyununu” önlemeye yönelik yönetmelik değişikliğinin olumlu bir adım olduğunu belirterek, “Haksız kazanç sağlayan, ticari ahlak ve etik kurallarına aykırı davrananların ‘ticari sabıka ve sicil kaydı’ tutulmalı.” dedi.
Koçal, AA muhabirine, Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanarak Resmi Gazete’nin dünkü sayısında yayımlanan yönetmelik değişikliğiyle gıda, temel tüketim, kozmetik ve temizlik ürünlerindeki gramaj oyunlarına karşı idari para cezası uygulanacağını söyledi.
Tüketicilere sunulan bir malda birim fiyatını farklılaştıracak şekilde adet, uzunluk, ağırlık, alan, hacim ölçüleri ve benzeri unsurlarından birinde değişiklik yapılmasına rağmen değişiklik yapılmadığı izlenimi uyandıran yanıltıcı ambalajlama yöntemlerinin “aldatıcı ticari uygulamalar” kapsamına alındığını anımsatan Koçal, “Uzun süredir, bazı paket ürünlerde gramaj düşürülüp fiyatlar azaltılmadan ya da çok az zam yapılarak, ‘ürüne zam yapılmadığı’ algısıyla tüketici yanıltılmaktaydı. Bakanlık, çıkardığı yönetmelikle, gramajların azaltılması halinde ambalajında da değişiklik yapılması ya da farklılık uygulaması gerektiği yönünde yasal düzenleme yapmıştır. Bu uygulama olumlu gelişmedir.” diye konuştu.
Koçal, para cezalarının tek başına yeterli olmadığının yapılan uygulamalarda görüldüğüne dikkati çekerek, “Ceza alanların büyük bir bölümü ya şirket değiştiriyor ya da bir başkasının üzerine başka firmalar kurabiliyor. Tüketicinin ekonomik çıkarlarının korunması hakkı, evrensel bir haktır.” ifadelerini kullandı.
“Zabıtalar da görevlendirilmeli”
Ticari reklamlar ve ilanlar, çeşitli satış türleri ve bu satışlara ilişkin sözleşmeler, fiyat uygulamaları, çeşitli kamu hizmetleri gibi konularda evrensel tüketici haklarına ve ilgili kanunlara göre uygulamalar ve düzenlemeler yapılması gerektiğini vurgulayan Koçal, tüketicilere daha iyi ve uygun koşullarda mal ve hizmet sunulmasına yönelik tüm tedbirlerin, yasal, idari, teknik, sosyal, ticari ve ekonomik önlemleri içermesinin önem taşıdığını dile getirdi.
Koçal, bu nedenle para cezası uygulamasının yanı sıra çeşitli tedbirler alınıp, yasal düzenlemeler yapılması gerektiğini belirterek, şunları kaydetti:
“Tüketiciyi istismar eden, tüketici üzerinden haksız kazanç sağlayan, ticari ahlak ve etik kurallarına aykırı davrananların ticari sabıka ve sicil kaydı tutulmalı. Fiilin durumuna ve tekrarına göre bir süreliğine ticaretten men cezası verilebilecek, meslek ve esnaf odalarının üyelerini denetleyecek ve etik kurallarını oluşturacak yasal düzenlemeler mutlaka yapılmalıdır. Denetimlerin caydırıcı özelliğinin olduğu genel kabul görmektedir. Yerel yönetimlerde özellikle zabıtaların belli bir kısmı etiket, fiyat ve gramaj denetimleri konusunda gerekli eğitimden geçirilerek görevlendirilmeli, diğer il veya merkezi denetim elemanlarına destek olunmalıdır. Bu görevlilerin bağımsız denetimlere çıkabilmesi ve gerektiğinde tutanak düzenlemesi için yasal düzenleme yapılmalıdır.”
Koçal, Ticaret Bakanlığının, tüketicide etiket okuma bilincinin oluşturulması için tüketici örgütleriyle ortak çalışmalar yapması ve bu örgütleri desteklemesi gerektiğini sözlerine ekledi.