Türkiye, elektrikli otobüs üretiminde hem yurt içinde hem de dünyada büyümeye devam ederken, üretici firmalar da Türkiye ekonomisine önemli katkı sağlıyor.
Türkiye Elektrikli ve Hibrid Araçlar Derneği (TEHAD) Yönetim Kurulu Başkanı Berkan Bayram, AA muhabirine, Türkiye’de elektrikli otobüs üretebilme potansiyeline sahip, altyapısı müsait 6 firma bulunduğunu belirterek, “Bunlar, Bozankaya, Temsa, Karsan, Otokar, BMC ve Anadolu Isuzu. Fabrikalarımızın büyük kapasite oranlarının yanında yüzdesel olarak ne kadar oranda tam kapasite çalışabildiği ve üretim yapabildikleri de önemlidir. Ayrıca otobüs markalarımızın birbiri arasındaki iş birlikleri de önemlidir. Örneğin, Bozankaya elektrikli otobüsleri Karsan ile yapılan iş birliği çerçevesinde Karsan fabrikasında üretilmektedir.” diye konuştu.
Türkiye’nin otobüs üretim sisteminin, dünya çapında karşılık bulmuş başarılı bir üretim modeli olduğuna işaret eden Bayram, Avrupa’nın otobüs tedarikçisi olmakla birlikte yurt içine dönük üretim kapasitesinin de arttığını dile getirdi.
Bayram, elektrikli otobüs tarafında ise üretim fırsatını sınırlandıran en önemli iki maliyet kaleminin, batarya paketi ve şarj altyapısı olduğunu kaydederek şunları söyledi:
“Bu iki alan doğru değerlendirilebilirse, şehirlerimizin ideal ihtiyaç talepleri ve işletme koşulları altında uygun maliyetli ulaşım konseptleri ortaya konulabilir. Bu yüzden ülkemiz elektrikli otobüs konsepti, şehirlerimizin şartlarına bağlı olarak harici havai hat üzerinde enerji beslemeli elektrikli otobüs ve elektrikli metrobüs ana kategorileri üzerinde yükselebilir. Elektrikli şehir içi ulaşım dediğimizde odağımız elektrik motoru kullanan tüm araç yelpazesi olmalıdır. Yani ülkemizde milli elektrikli otobüs üretebildiğimiz gibi, elektrikli minibüs, midibüs, posta araçları ve kargo araçları da üretebiliyoruz. Burada üretimimizi tetikleyecek yegane unsur pazar fırsatları ve siparişlerdir. Ülkemizde bugüne kadar 32 adeti troleybüs olmak üzere çeşitli ebatlarda 116 adet elektrikli otobüs alımına yönelik 9 belediye anlaşması mevcuttur.”
Berkan Bayram, bu belediyelerin de Malatya Büyükşehir Belediyesi, Eskişehir Tepebaşı Belediyesi, Konya Büyükşehir Belediyesi, İzmir Büyükşehir Belediyesi, Elazığ Belediyesi, Manisa Büyükşehir Belediyesi, Kayseri Büyükşehir Belediyesi, Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi ve Gaziantep Büyükşehir Belediyesi olduğunu aktardı.
“Şehirler arası yolculuk için tasarladığımız elektrikli aracımız Silikon Vadisi’nde pilot uygulamalarına devam ediyor”
Temsa Üst Yöneticisi (CEO) Tolga Kaan Doğancıoğlu, elektrikli araçlar konusundaki bilgi birikimi, teknolojik altyapısı ve halihazırda seri üretime hazır hale getirdiği birden fazla modelleriyle bugün dünyada bu alanda en uzman şirketlerin başında geldiklerine işaret etti.
Yerli mühendis ve yazılımcılar tarafından tasarlanan elektrikli araçların kalbi olarak nitelendirebilecek batarya paketlemelerini de Adana’daki özel tesiste gerçekleştirerek hem Türkiye hem de Türk sanayisi için çok büyük bir katma değer yarattıklarını belirten Doğancıoğlu, şu bilgileri verdi:
“Bu sayede artık her şehre özgün bir şarj sistemi, batarya kapasitesi, şarj süresi gibi detayları tahmin etme ve yönetme becerimiz var. Temsa’nın uzun yıllara dayanan elektrikli araç yolculuğunun ilk meyvesini geçtiğimiz yıl içinde aldık ve Temsa tarihinin ilk elektrikli araç teslimatını geçtiğimiz yıl içinde İsveç’e gerçekleştirdik. Diğer yandan, kardeş şirketimiz Skoda ile birlikte geliştirdiğimiz elektrikli araçlarımızı da Adana’daki fabrikamızda üreterek Prag’a teslim ettik. Yine Romanya, Sırbistan, Buzau, Arad, Druskininkai ile yaptığımız anlaşmalarla Temsa’nın elektrikli araçları bu ülkelerde de yollarda olacak.
Ayrıca şehirler arası yolculuk için tasarladığımız elektrikli aracımız bugün ABD’nin California eyaletinde, dünya teknoloji devlerine ev sahipliği yapan Silikon Vadisi’nde pilot uygulamalarına devam ediyor. Yurt dışında bunları yaparken, yurt içinde de ASELSAN ile birlikte geliştirdiğimiz Türkiye’nin ilk yüzde 100 yerli elektrikli otobüsünün yollara çıkması için Samsun Büyükşehir Belediyemiz ile imzaları attık. Umuyoruz yakın zamanda diğer belediyelerimizle ortak vizyonda buluşarak, Türkiye’nin geleceği için çok önemli adımlar atacağız.”
“İhracatımızın şu an yüzde 6’sı bu sıfır emisyonlu elektrikli araçlardan geliyor”
Doğancıoğlu, elektrikli araçlar konusunda kendilerine çok önemli hedefler koyduklarını aktardı.
İhracatlarının şu an yüzde 6’sının sıfır emisyonlu elektrikli araçlardan oluştuğunu bildiren Doğancıoğlu, bu oranı her yıl artırarak 2025’te yüzde 80’e çıkarma hedefinde olduklarını söyledi.
Doğancıoğlu, “Ayrıca 2025 yılında toplam otobüs hacmimizin yarısından fazlasını elektrikli araçlarla karşılayacağız. Elektrikli araçların Türkiye’nin yazacağı yeni başarı hikayesinde başrol oyuncularından biri olacağına yürekten inanıyoruz. Biz teknolojimizle, altyapımızla, insan kaynağımızla buna hazırız. Türk sanayisi, Türk otomotiv sektörü buna hazır.” ifadelerini kullandı.
Şirketten verilen bilgiye göre, Temsa, Adana’da bulunan 555 bin metrekarelik alana sahip üretim tesislerinde, 1.500’den fazla çalışanıyla 4 bin adet otobüs, midibus ve 7 bin 500 adet hafif kamyon olmak üzere yılda tek vardiyada, toplam 11 bin 500 adet araç üretim kapasitesine sahip bulunuyor.
Karsan 2021’de 133 adet elektrikli araç ihracatı gerçekleştirdi
Karsan’ın ise 90 bin metrekaresi kapalı alan olmak üzere toplam 200 bin metrekareye kurulu fabrikasında 3 vardiya ile yıllık 65 bin adede kadar üretim kapasitesi bulunuyor.
Şirketten yapılan açıklamaya göre, Romanya, Fransa, Almanya, Portekiz, İspanya, Norveç, Amerika’ya ihracat yapan Karsan, 2021 yılında 133 adet elektrikli araç ihraç etti.
Açıklamada şu bilgiler verildi:
“Karsan ileri teknolojili araçlar alanında Türkiye’nin öncü firması. Elektrikli JEST’in segmentinde pazar liderliği bunun en önemli göstergesi. Karsan’ın 250’nin üzerinde elektrikli aracı Avrupa’da yollarda hizmet veriyor. Elektriklinin bizim için bir sonraki adımı olan otonom ve elektrikli araçlar konusunda da yol aldık ve Avrupa ve Amerika’nın ilk otonom tam boy otobüsünü hazırladık. Bu aracın Romanya satışının ardından, Amerika Michigan State Üniversitesi’nde hizmet vermek üzere hazırız. Çok yakında öğrencileri taşımaya başlayacağız.
Norveç’te ise otonom e-ATAK şehir içinde yolcu taşıyacak, bu anlamda ilk kez bir otonom otobüs şehir içi yol kullanımına geçecek ve bunun gerçekleştiği yer elektrikli araç pazarı anlamında öncü ülkelerden Norveç olması da ayrıca çarpıcı. Fabrikada üretim, kaynak, boya ve montaj hatları mevcuttur. Kataforez havuzu ve test pisti de fabrikamız içinde bulunmaktadır.”
Bozankaya AŞ’nin Türkiye’de 70’den fazla elektrikli otobüsü hizmet veriyor
Bozankaya AŞ’den yapılan açıklamaya göre, şirketin Sincan OSB’de 100 bin metrekare kapalı alanı bulunan elektrikli araçlar üretim merkezinde, yıllık 360 e-bus, 360 troleybüs, 150 tramvay ve 120 metro üretim kapasitesi bulunuyor.
Aynı tesiste hem lastik tekerlekli hem de raylı sistem araçları üreten firma, bu konuda dünyanın sayılı firmaları arasında yer alırken, yine Ankara’da bulunan ve 40 bin metrekare kapalı alana sahip Saray tesisinde MAN için aktif olarak günlük 17 adet otobüs gövdesi üretip teslim ediliyor.
Verilen bilgiye göre, şirket bugüne kadar Almanya ve Lüksemburg başta olmak üzere 60’ın üzerinde elektrikli otobüs ihracatı gerçekleştirerek Türkiye ekonomisine katkı sağlamaya da devam ediyor.
Bozankaya AŞ’nin ihraç ettiği araçların yanı sıra Türkiye’de 70’den fazla elektrikli otobüsü hizmet verirken, bunlara ek olarak Türkiye’de işletmede olan tüm elektrikli otobüsler de Bozankaya’ya ait.
İmzaladıkları son sözleşmeler ile birlikte yurt içinde araçlarını kullanan belediye sayısının 13’e ulaşacağını bildiren şirket, bununla beraber Ostim Teknik Üniversitesi ile öğrencilerin staj ve istihdam edilmesi konusunda bir iş birlikleri bulunduğunu aktardı.