Türkiye’nin 2005’te Afrika Birliğine (AfB) gözlemci üye kabul edilmesiyle hayata geçirilip, 2008’de AfB Stratejik Ortaklığıyla ivme kazanan “Afrika Açılım Politikası” ile 2013’ten itibaren uygulanan “Afrika Ortaklık Politikası”, Türk diplomasisinin kıtadaki varlığı açısından önemli dönüm noktaları oldu.
Bu politikalar kapsamında yürütülen çalışmalarla 2009 öncesinde Afrika’nın sadece 12 ülkesinde büyükelçiliği bulunan Türkiye’nin, kıtadaki büyükelçilik sayısı 43’e yükseldi.
Türkiye, aynı zamanda 21. yüzyılda Afrika kıtasında en fazla sayıda büyükelçilik açan ülke oldu.
Afrika’daki ilk büyükelçilikler
Türkiye, Afrika kıtasındaki ilk büyükelçiliğini 1925’te Kahire’de açtı.
Etiyopya’da 1926’da faaliyete geçirilen Addis Ababa Büyükelçiliği, Sahra Altı Afrika’daki ilk Türk Büyükelçiliği oldu.
Afrikalı ulusların Batılı sömürgecilere karşı bağımsızlıklarını kazanmaya başladıkları 1950’li yıllardan itibaren, Türkiye’nin kıtadaki diplomatik faaliyetlerinde artış gözlendi.
Türkiye, 1954-1994 döneminde Libya, Fas, Tunus, Sudan, Nijerya, Senegal, Kenya, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Somali ve Güney Afrika Cumhuriyeti’nde açtığı Büyükelçiliklerle, Afrika’daki büyükelçilik sayısını 12’ye yükseltti.
Bununla birlikte Türkiye’nin 20. yüzyıl boyunca özellikle Sahra Altı Afrika ile olan ilişkileri sınırlı düzeyde kaldı.
Türk diplomasisinin 2005 sonrası Afrika atağı
Türkiye’nin Afrika Birliğine gözlemci üye seçildiği 2005, Türkiye-Afrika ilişkileri açısından milat oldu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, 2005-2007 yıllarında başbakan olarak gerçekleştirdiği Afrika ziyaretleri ile büyük ivme kazanan ilişkiler, 2008 yılında Türkiye’nin Afrika Birliğinin Stratejik Ortağı ilan edilmesiyle yeni boyuta taşındı.
Fildişi Sahili’nde 2009’da açılan Abidjan Büyükelçiliği, Türkiye’nin kıtada yaklaşık 15 yıllık aranın ardından açtığı ilk büyükelçilik olurken, bunu 2010’da Angola, Gana, Madagaskar, Mali, Morityus, Uganda ve Kamerun’daki büyükelçilikler izledi.
Türkiye’nin kıtadaki diplomatik atağı 2011’de Güney Sudan, Moritanya, Mozambik, Zambiya, Zimbabve ve Gambiya’da, 2012’de Gabon, Namibya ve Nijer’de, 2013’te Cibuti, Çad, Eritre ve Gine’de, 2014’te de Benin, Botsvana, Burkina Faso, Kongo ve Ruanda’da ardı ardına açılan büyükelçiliklerle doruk noktasına ulaştı.
2018’de Burundi, Ekvator Ginesi ve Sierra Leone’de, 2019’da Tanzanya’da, 2021’de ise Togo’da Türk büyükelçiliklerinin faaliyete geçmesiyle Türkiye’nin 54 ülkeli kıtadaki büyükelçilik sayısı 43’e yükseldi.
Türkiye kıtadaki büyükelçilik sayısını 50’ye yükseltmeyi hedefliyor
Türkiye, diplomatik açıdan Afrika kıtasında en fazla temsil edilen ülkelerden biri olma özelliği taşıyor.
Bu yılın haziran ayında Gine Bissau’nun Türkiye’deki Büyükelçiliğinin faaliyete geçmesiyle, Afrika ülkelerinin Ankara’daki büyükelçiliklerinin sayısı da 37’ye yükseldi.
Türkiye yakın zamanda Gine Bissau’nun başkenti Bissau’da kıtadaki 44’üncü büyükelçiliğini açmayı planlıyor.
Öte yandan Türkiye kıtadaki büyükelçilik sayısını gelecekte 50’ye yükseltmeyi hedefliyor.