Meksika, Endonezya, Güney Kore, Türkiye ve Avustralya arasında gayriresmi bir istişare ve eşgüdüm platformu olan MIKTA, 25 Eylül 2013’te, 68. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu genel görüşmeleri sırasında hayata geçirildi.
MIKTA’ya dahil olan 5 ülkenin hepsi G20 üyesi olup, demokratik ve çoğulcu sisteme sahip açık ekonomiler. Bölgelerinde etkin birer aktör bu 5 ülke, bölgesel-küresel barış ve istikrara önemli katkılarda bulunmanın yanı sıra uluslararası sorunlar karşısında çoğunlukla benzer ve yapıcı yaklaşımlar izliyor.
MIKTA ülkeleri, küresel ve bölgesel meseleler başta olmak üzere görüş değişiminde bulunmayı, bu doğrultuda uluslararası örgütlerde daha yakın işbirliği ve eşgüdüm yapmayı ve aralarındaki ikili ilişkilerin geliştirilmesini hedefliyor.
MIKTA ülkelerinin, enerji, terörizmle mücadele ve güvenlik, ticari ve ekonomik işbirliği, iyi yönetişim ve demokrasi, sürdürülebilir kalkınma, cinsiyet eşitliği, barışı koruma operasyonları olmak üzere 7 daimi önceliği bulunuyor.
Daimi bir sekretaryası bulunmamakla birlikte, platformun faaliyetlerinin koordinasyonu her yıl rotasyon uygulamasıyla belirlenen MIKTA Dönem Başkanı ülke tarafından sağlanıyor.
Kurulduğu günden bu yana 22 Dışişleri Bakanları Toplantısı, 7 Meclis Başkanları Toplantısı ve 18 Kıdemli Memurlar Toplantısı düzenlendi. MIKTA tarafından küresel ve bölgesel konulara dair 100 civarında ortak açıklama yapıldı, ülkelerinin kurumları arasında farklı düzeylerde tematik toplantılar düzenlendi.
Ayrıca, MIKTA ülkelerinin dış temsilciliklerince uluslararası örgütlerde ve birçok ülkede, resmi makamlar, iş çevreleri, sivil toplum örgütleri ve benzerleriyle ortak etkinlikler gerçekleştirildi.
Türkiye ve MIKTA
MIKTA’nın, bölgesel ve küresel sorunlara yapıcı çözümlerin kolaylaştırılması, küresel yönetişimin daha da etkinleştirilmesi bakımından önem taşıdığını düşünen Türkiye, bu bağlamda MIKTA işbirliğinin daha da geliştirilmesini destekliyor.
Buna ek olarak MIKTA, Türkiye’nin, Meksika, Endonezya, Güney Kore ve Avustralya ile ikili ilişkilerini derinleştirmesine katkı sağlıyor.
Türkiye’nin 2022 MIKTA Dönem Başkanlığı
Türkiye, MIKTA Dönem Başkanlığını ilk olarak 2017’de yürüttü. Türkiye’nin 2017’deki dönem başkanlığı süresince 7 daimi işbirliği alanında somut ve uygulamaya dönük etkinlikler düzenlendi. Ayrıca bu süreçte özellikle ticari ve ekonomik işbirliğinin geliştirilmesi, terörizmle mücadele, güvenlik, göç ve mülteciler konularına öncelik verildi.
Türkiye, 2022’de MIKTA Dönem Başkanlığını ikinci kez üstlendi. 7 Mart 2022’de yapılan çevrim içi MIKTA Dışişleri Bakanları Toplantısı’nda Türkiye dönem başkanlığını Avustralya’dan devraldı.
Diplomatik kaynaklardan yapılan bilgilendirmeye göre, dünyada giderek artan ve karmaşıklaşan kriz ve sınamalar da dikkate alınarak Türkiye’nin dönem başkanlığında, küresel sağlık, etnik göç yönetimi ve gıda güvenliği öncelik olarak belirlendi.
Geçen yıl yaşanan ve tüm dünyayı etkileyen gıda fiyatlarındaki artış, gübre tedarik zincirlerindeki sorunlar, Ukrayna’dan yaşanan göç, Kovid-19 salgının etkileri gibi gelişmeler, Türkiye’nin MIKTA Dönem Başkanlığındaki önceliklerinin önemini daha da artırdı.
Türkiye’nin dönem başkanlığında, uluslararası toplumun karşı karşıya bulunduğu eş zamanlı krizler bağlamında esnek ancak etkin bir platform olan MIKTA, bu dönemde ihtiyaç duyulan çok taraflılığa katkılarını artma yönünde çaba harcadı. Böylelikle MIKTA’daki işbirliğinin ilerlemesine ve grubun profilinin yükseltilmesine yönelik etkili çalışmalarda bulunuldu.
Türkiye’nin dönem başkanlığında, Endonezya’nın Bali Adası’nda düzenlenen G20 zirvesinde, ilk MIKTA liderler buluşması yapıldı. Geçen yıl eylülde BM Genel Kurulu sırasında Polonya Dışişleri Bakanı Zbigniew Rau’nun katılımıyla ilk kez “MIKTA Plus” formatında Dışişleri Bakanları Toplantısı yapıldı.
Ayrıca, MIKTA adına ilk kez Ukrayna’ya, Pakistan’a ve Bangladeş’teki Rohingyalar’a insani yardımlarda bulunuldu.
Türkiye dönem başkanlığı sırasında, 22 ortak açıklama yayımlandı, 77 etkinlik gerçekleştirildi. Söz konusu etkinliklerin 47’si Türkiye’nin dış temsilciliklerinin işbirliğinde yapıldı. Böylece, Türkiye MIKTA işbirliğini 25 farklı ülke ve 8 uluslararası platforma yaydı.
– Türkiye, dönem başkanlığını Endonezya’ya devretti
G20 Dışişleri Bakanları Toplantısı marjında Hindistan’ın başkenti Yeni Delhi’de, Türkiye’nin ev sahipliğinde bugün düzenlenen 23. Dışişleri Bakanları Toplantısı ile MIKTA dönem başkanlığı Endonezya’ya geçti.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu başkanlığında düzenlenen toplantıda, Türkiye’nin dönem başkanlığı değerlendirildi ve MIKTA’nın ikinci 10 yılında izleyebileceği hareket tarzı ele alındı.
MIKTA 23. Dışişleri Bakanları Toplantısı’nın ardından ortak açıklama kabul edildi. Açıklamanın bir bölümünde, 6 Şubat’ta Türkiye’de meydana gelen depremlerle ilgili dayanışmaya yer verildi.
Açıklamada ayrıca, MIKTA ülkelerinin, küresel sınamalar, krizler karşısında ortak bir hareket tarzı oluşturulması için yapıcı bir rol oynamaya ve fikir birliği oluşturulmasına katkıda bulunmaya kararlı olduğu ifade edildi.
Türkiye’nin 2022’deki dönem başkanlığı sırasında gerçekleştirdiği faaliyetlerin hem MIKTA ülkeleri arasında, hem de diğer ülkeler ve uluslararası kuruluşlarla koordinasyonu, işbirliğini artırdığı vurgulanan açıklamada, gıda güvenliği bakımından Karadeniz Tahıl Girişimi’nin öneminin altı çizildi.
Açıklamada, etkin göç yönetimine duyulan ihtiyacın, pandemilerin önlenmesinin, küresel salgınlara hazırlık ve müdahalenin güçlendirilmesinin önemine dikkat çekildi.
Bunlara ek olarak ayrıca, BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri, iklim değişikliği, insani yardımlar, kadın hakları, Ukrayna’daki durum ve BM’nin yapısının güçlendirilmesi konularındaki ortak yaklaşımlara yer verildi.