Antalya’nın kalbindeki Yivli Minare, yapılan bir çalışmayla 35 santimetre güneye doğru eğilmiş olarak belirlendi. Akdeniz Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ramazan Özçelik, bu eğilmenin yapısal risklere yol açabileceğini ve bölgedeki depremlerle bağlantılı olabileceğini belirtti. İnceleme sonuçlarına göre Yivli Minare’nin, muhtemel bir depremde hasar görme riski bulunduğu açıklandı.
Antalya’nın tarihi yapıları risk altında
13. yüzyılda Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubad tarafından yaptırılan ve Antalya’nın simgesi haline gelen Yivli Minare, uzun yıllar boyunca doğal afetlere direnmiş olsa da, yeni yapılan incelemelerle deprem riski yeniden gündeme geldi. Prof. Dr. Özçelik, “Yivli Minare’ye yerleştirdiğimiz ivme ölçerler sayesinde yapının sismik dayanıklılığını değerlendirdik. Bu testler, minarenin Antalya’da beklenen depremlere direnemeyeceğini gösteriyor” dedi.
Sismik hareketlerin etkisiyle eğilme olabilir
Prof. Dr. Özçelik, minaredeki eğilmenin farklı nedenlerden kaynaklanabileceğini vurgulayarak, yapının eğimli bir zemine oturmasının veya zamanla yaşanan sismik hareketlerin buna neden olabileceğini belirtti. Özçelik, “Zemin yapısı veya geçmişteki depremler bu eğilme sorununu yaratmış olabilir. Restorasyon çalışmaları yapılsa bile, eğilmenin etkisini artıracak düzeyde bir müdahale yapılmamış” diyerek, yapıdaki risklerin devam ettiğine dikkat çekti.
Restorasyonlar yeterli mi?
Uzmanlar, özellikle tarihi yapılarda yapılan restorasyonların yalnızca görsel iyileştirmeye yönelik olduğunu ve yapısal dayanıklılığı artırmadığını belirtiyor. Prof. Dr. Özçelik, “Restorasyonlar genelde yapının orijinal halini korumaya odaklanıyor. Ancak depreme dayanıklılık artırılmadığında bu yapılar risk altında kalıyor” diyerek kapsamlı bir güçlendirme ihtiyacına dikkat çekti.
Türkiye’nin Pisa Kulesi: Aksaray’daki eğri minare de tehlikede
Antalya’daki Yivli Minare gibi, Aksaray’daki ünlü Eğri Minare de zamanla eğilmiş durumda ve çelik halatlarla sabitlenmiş olsa da deprem riskine karşı korunmasız. Bu tür yapıların korunması için düzenli yapısal gözlemlerin şart olduğunu ifade eden Özçelik, “Bu tip tarihi yapılarda deprem dayanıklılığını artırmak için kalıcı gözlem sistemleri kurulması gerekiyor” dedi.
Deprem ve tsunami i̇zleri Antalya’nın antik kentlerinde görülüyor
Yivli Minare dışında, Kekova Adası, Aspendos ve Perge gibi Antalya’nın tarihi bölgelerinde de depremlerin izleri görülüyor. Prof. Dr. Özçelik, bu tarihi yapıların dayanıklılığının gözden geçirilmesi gerektiğini belirterek, bölgedeki tüm eserlerin sismik dayanıklılık bakımından incelenmesi gerektiğini ifade etti.
Hatay depremleri tarihi yapılar için uyarıcı olmalı
2023 Hatay depremlerinde kurtarılamayan tarihi yapılar, Türkiye’deki tüm antik yapıların dayanıklılıklarını sorgulatıyor. Prof. Dr. Özçelik, Hatay’daki ibadethanelerin ve diğer tarihi yapıların yıkılmasının kültürel bir kayıp olduğunu ifade ederek, “Bu yapıları koruyamamış olmak üzücü. Yivli Minare gibi yapılar için önlemler alınması şart” dedi.