Türkiye, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının küresel ekonomileri derinden etkilediği 2020 yılında yaşanan tüm zorluklara rağmen yaklaşık 8 milyar dolarlık uluslararası doğrudan yatırım (UDY) çekmeyi başardı.
Tarihte eşine az rastlanan bir yıl geride kalırken, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler ve merkez bankaları, salgının etkilerini azaltmaya yönelik politikaları hayata geçirdi. Bu dönemde ekonomilerde çift haneli daralmalar görülürken, küresel doğrudan yatırımlarda da sert düşüşler yaşandı.
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı’nın (UNCTAD) 2020’ye ait Küresel Yatırım Trendleri İzleme Raporu’nda, 2019’da 1 trilyon 489 milyar dolar düzeyinde gerçekleşen uluslararası doğrudan yatırımın, salgının yıkıcı etkisiyle 2020’de yüzde 42 düşerek 859 milyar dolara gerileyeceği tahmin edildi.
Söz konusu dönemde gelişmiş ülkelere uluslararası doğrudan yatırımlar yüzde 69 azalarak 229 milyar dolar, gelişmekte olan ekonomilere yatırımlar da yüzde 12 düşüşle 616 milyar dolar oldu.
Yatırımda İtalya ilk sırada
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, Türkiye’ye gelen uluslararası doğrudan yatırım tutarı, salgının etkisiyle 2020’de bir önceki yıla kıyasla yüzde 16,5 azalarak 7 milyar 733 milyon dolara geriledi. 2019’da ülkeye çekilen UDY tutarı, 9 milyar 266 milyon dolar seviyesinde gerçekleşmişti.
Yurt dışında yerleşiklerin Türkiye’deki doğrudan sermaye yatırımları geçen yıl 5 milyar 669 milyon dolar oldu. Bir önceki yıl bu tutar 5 milyar 878 milyon dolar düzeyinde gerçekleşmişti. Salgına rağmen sermaye yatırımlarında sadece yüzde 3,6’lık düşüş görüldü.
Türkiye’ye en fazla sermaye yatırımı yapan ülke 977 milyon dolarla İtalya olurken, bu ülkeyi, 798 milyon dolarla ABD, 693 milyon dolarla İngiltere, 436 milyon dolarla Lüksemburg ve 399 milyon dolarla Katar takip etti.
En fazla yatırımın yapıldığı sektör, 1 milyar 387 milyon dolarla finans oldu. Finans sektörünü, 1 milyar 373 milyon dolarla bilgi ve iletişim, 572 milyon dolarla toptan ve perakende, 525 milyon dolarla ulaştırma izledi.
Analistler, salgının etkisi göz önüne alındığında Türkiye’nin yaklaşık 8 milyar dolarlık uluslararası doğrudan yatırım çekmesinin önemli bir başarı olduğunu belirtti.
Türkiye’ye yapılan UDY’de düşüş meydana gelse de yatırımlardan alınan payın arttığına işaret eden analistler, geçen yıl yabancıların Türkiye’den 4,4 milyar dolarlık gayrimenkul satın almasının da sektör için önemli olduğunu vurguladı.
Analistler, Türkiye’nin 2019’da küresel uluslararası doğrudan yatırımlardan aldığı payın yüzde 0,6 seviyesinde olduğunu hatırlatarak, salgına rağmen 2020’de bu oranın yüzde 1’e yaklaştığını söyledi.
“Uluslararası doğrudan yatırımlardan alınan payı artırmaya devam edeceğiz”
Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanı Burak Dağlıoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bilindiği üzere salgının her alanı etkilediği gibi küresel doğrudan yatırımları da olumsuz etkilediğini belirtti.
UNCTAD’a göre, küresel doğrudan yatırımların 2020 yılında 859 milyar dolar olarak gerçekleşerek bir önceki yıla göre yüzde 42 düşüş kaydettiğini bildiren Dağlıoğlu, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bu düşüşe öncelikle gelişmiş ülkelere giden UDY’nin yüzde 69 düşüşünün neden olduğu görülmektedir. Uluslararası yatırımcılar, 2020’de Türkiye’de önemli yatırımları gerçekleştirmeye devam etti. Devam eden yatırımcı iştahının ve salgının ardından hızlı toparlanmanın bir işareti olarak son çeyrekte UDY kazanımlarının arttığı gözlenmektedir. Bu çerçevede Türkiye, 2020’de 7,73 milyar dolar uluslararası doğrudan yatırım çekti. Bu dönemde gelen UDY, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yaklaşık yüzde 16,5 düşüş kaydetmiş olsa da Türkiye’nin küresel UDY’deki sert düşüşe rağmen daha az etkilendiğini görüyoruz.
2020 yılında Türkiye’ye yatırım yapan ülkeler sıralamasına baktığımızda İtalya, ABD, Hollanda, İngiltere, Lüksemburg, Katar, Almanya, İrlanda, Azerbaycan ve Hong Kong’un ilk 10’da yer aldığını görmekteyiz. Sermaye girişi açısından ilk 3 sektör ise finansal hizmetler, bilişim ve imalat sanayi olmuştur.”
Dağlıoğlu, UNCTAD’ın 2021 tahminlerine göre, küresel UDY’nin yüzde 5-10 arası bir düşüş sergileyebileceğini söyledi.
Dünya ekonomisinin ciddi bir dönüşümden geçtiği, ekonomik merkezlerin yer değiştirdiği bir ortamda bu olumsuz tahminlere rağmen Yatırım Ofisi olarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde tüm paydaşlarla birlikte Türkiye’ye yeni yılda da daha fazla uluslararası doğrudan yatırım çekerek küresel UDY’den alınan payı artırmaya devam etmek istediklerini ifade eden Dağlıoğlu, “Bu kapsamda, salgın dönemi ve sonrasına uygun olarak hazırlanan uluslararası doğrudan yatırım stratejisi üzerindeki çalışmalarımıza devam ediyoruz.” dedi.