Suudi Arabistan, Irak, Suriye ve İsrail’le komşu olan 10 milyonu aşkın nüfusa sahip Ürdün, bu yıl hareketli bir siyasi atmosfer soludu. Yaşanan siyasi gelişmelerin arka planında ise daha çok ekonomik sebeplerin etkin olduğu neredeyse genel kabul görmüş durumda.
Yıl içerisinde ülkenin kuzey komşusu Suriye ile sınırlarını tekrar açması ve İsrail’le arıtılmış su karşılığında elektrik almak için “niyet beyanı” imzalanması Ürdün’ün daralan ekonomisine nefes aldırma çabaları olarak yorumlandı.
Yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) devam eden etkileri sebebiyle bu yıl ülkede çetin geçti.
Ürdün vatandaşlarının yeni vergilerden muaf tutularak, yeni yıl bütçe taslağının ilan edilmesi ve 2022’nin ilk ayından itibaren elektrik tarifesinin yeniden yapılandırılması da ülkedeki yeni ekonomik düzenlemeler ve çalkantılardan halkı korumak için alınan önlemler arasında yer aldı.
Niyet beyanı imzalanması
Ekonomik olarak olduğu kadar vatandaşlara temiz su ulaştırılması konusunda da sıkıntılar yaşayan Ürdün, 22 Kasım’da Ürdün, İsrail ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) 2022 yılında enerji ve su alanında ortak bir projenin fizibilite sürecine başlanması için “niyet beyanı” imzaladığın açıkladı.
Ürdün Su Bakanlığı’nın açıkladığı söz konusu projeye göre Ürdün İsrail’e yıllık 600 megavat güneş enerjisi, İsrail de Ürdün’e 200 milyon metreküp arıtılmış su ihraç edecek.
Ürdün Başbakanı Bişr el-Hasavne ise, BAE ve İsrail’le enerji ve su alanında imzaladıkları “niyet beyanının” bir anlaşma olmadığını söyledi.
Hükümetin İsrail’le imzaladığı enerji karşılığında su teminini kapsayan “niyet beyanı” ülkede protestolara neden oluyor. Ülke üzerinde ekonomik baskılar olduğunu bildiklerini kaydeden halk hareketleri, bu baskıların İsrail’le anlaşmayı imzalamak için bir gerekçe olmayacağını savunuyor.
Bütçe taslağı açıklandı
Ürdün, Kasım 2021’de gelecek yılın bütçe taslağını açıkladı.
2021 yılında 2,5 milyar dinar (2,8 milyar dolar) olan bütçe açığının, 1,7 milyar dinar (2,4 milyar dolar) olmasının beklendiği belirtilen açıklamada, 2021’de 9,8 milyar dinar (13,82 milyar dolar) olan giderlerin 2022’de yaklaşık 10,6 milyar dinar (14,95 milyar dolar) olacağı tahmin edildi.
Kamu gelirlerinin ise 8,9 milyar dinar (12,55 milyar dolar) olması beklenen bütçeye göre, dış hibelerin 848 milyon dinara (1.195 milyar dolar) yükselmesi bekleniyor.
Ayrıca Ürdün hükümeti Haziran 2021’de Kovid-19 salgınıyla mücadele önlemleri kapsamında aldığı kararlara bağlı olarak, çeşitli sektörleri açmak için kademeli bir dönüş planı uygulamaya başladı.
Ürdün ve Suriye sınırı
İki ülke arasındaki ana sınır kapıları olan “Ramsa (El-Cumruk el-Kadim)” ve “Nasib (Cabir)”, Suriye’nin Dera kentindeki çatışmalar nedeniyle 2011 yılı itibarıyla farklı tarihlerde birçok kez kapatılıp, yeniden açıldı.
Ürdün’deki Ramsa Sınır Kapısı’nın karşısındaki El-Cumruk el-Kadim çatışmalar nedeniyle tamamen kullanılamaz hale gelirken, rejim ve destekçileri tarafından ele geçirilmeden önce 3 yıl boyunca muhaliflerin elinde kaldı.
Nasib-Cabir geçişi Ağustos 2018 ortalarında yeniden açılsa da 2020’de önce Kovid-19 salgını, 31 Temmuz’da da Dera’daki çatışmalar nedeniyle iki kez kapatıldı.
Suriye’nin güneyindeki Dera kentindeki çatışmalar nedeniyle 31 Temmuz’da kapanan sınır kapısı 29 Eylül’de yeniden açıldı.
Öte yandan Ürdün, Suriye ile arasındaki iş birliğini güçlendirmek amacıyla ikili toplantılar, Lübnan’a gaz ve elektrik tedariki için de görüşmeler gerçekleştiriyor.
Ürdün’deki elektrik sorunu
Geçen Ağustos ayında hükümet, 2022’nin ilk çeyreğinde yeni bir elektrik tarifesinin uygulanacağını ve bunun hane abonelerinin yüzde 90’ından fazlasını etkilemeyeceğini belirtti.
Mayıs 2021’de, özellikle 21 Mayıs cuma günü Ürdün genelinde elektrik tamamen kesildi, bu da hastanelerin ve hayati tesislerin birkaç saat boyunca jeneratörlerle çalışmaya başlamasına neden oldu.