Ürdün’ün El-Mafrak ilinde Yavuz Sultan Selim döneminde inşa edilen ve hacı kafilelerinin güvenliğini sağlamak için kullanılan Fudayn Kalesi, Osmanlı’nın bu ülkedeki tarihi varlığının bir işareti olmaya devam ediyor.
Başkent Amman’a yaklaşık 70 kilometre mesafedeki Mafrak ilinde yer alan Fudayn sit alanında, tarihe tanıklık etmiş eserler ve eski uygarlıklara ait kalıntılar bulunuyor.
Mafrak’ın özellikle Fudayn bölgesi; Demir Çağı, Helenistik ve Yunan dönemleri ile Bizans, Emevi, Abbasi, Eyyubi, Memluklular ve Osmanlı’ya kadar farklı medeniyetlerin bıraktığı eserlere ev sahipliği yapıyor.
Bu eserler arasında, Osmanlı Devleti döneminde özellikle Şam’dan gelerek Ürdün üzerinden kutsal topraklara ulaşacak hacı adaylarının yol güvenliğini sağlamak için inşa edilen kaleler ön plana çıkıyor.
Osmanlı kalesi: Fudayn
Mafrak’taki en önemli eserler arasında Osmanlı dönemine ait bir kale de bulunuyor.
Yavuz Sultan Selim zamanında 1517’de inşa edilen kalenin, o dönem bölgenin ve hacı kafilelerinin güvenliği için idari bir merkez, hacılara su, erzak ve tedavi için gerekli malzemelerin teminini sağlayan stratejik bir durak olarak kullanıldığı belirtiliyor.
Kaleye; Mafrak bölgesinin daha önceki ismi olan “inşa edilmiş saray” ya da “müstahkem kale” anlamlarına gelen “Fudayn” adı veriliyor.
361 metrekare alana sahip, kare, iki katlı, 9 oda olarak inşa edilen kalenin günümüzde sadece tek katı bulunuyor.
Kalenin orta kesiminde beyaz kireçtaşı ve siyah bazalt taşlarla döşenmiş bir avlu ile yağmur suyu depolamak için bir kuyu yer alıyor.
Aynı zamanda kalenin 335 metre doğusunda bulunan Hicaz Demir Yolu’ndan geçen trenleri korumak için de kullanıldığı ifade ediliyor.
“Küçük bir askeri garnizon”
Tarihsel araştırmalara göre, 1809’da burayı ziyaret eden İsviçreli gezgin ve tarihçi Johann Ludwig Burckhardt, kaleyi “küçük bir askeri garnizon” olarak tanımlıyor.
Tunuslu seyyah Muhammed es-Senusi ile Osmanlı seyyahlarından Süleyman Şefik de yazılarında bu kaleden söz ediyor.
19. yüzyılın sonlarına kadar ilk halini koruyabilen kalenin, daha sonra terk edilmişlik ve bakımsızlık nedeniyle yavaş yavaş yok olmaya yüz tuttuğu ifade ediliyor.
Halihazırda sadece bir katı kalan kale, Ürdün’deki Osmanlı geçmişine ışık tutmaya devam ediyor.
Kalenin restorasyonu
Konuyla ilgili AA muhabirine bilgi veren Mafrak Tarihi Eserler Müdürü İmad Ubeydat, kalenin, farklı dönemlere ait tarihi eserlerin bulunduğu bir bölgede yer aldığını söyledi.
Ubeydat, yapılan araştırmalara göre kalenin 1930’lu yıllara kadar iki katlı ve 9 odalı ilk halini koruduğunu belirtti.
Mafrak Tarihi Eserler Müdürlüğünün 2013 yılında Fudayn sit alanı dahil olmak üzere arkeolojik alanları iyileştirmeyi amaçlayan bir dizi projeye imza attığını kaydeden Ubeydat, Osmanlı kalesinin de özellikle dış cephesinin ve taş döşemelerinin restore edildiğini, kaleye gerekli bakımların yapıldığını anlattı.
Ürdün, 1516-1918 yıllarında Osmanlı Devleti’nin idaresinde bulunuyordu.