Ülkede Kasım 2020’de düzenlenen milletvekili seçimine katılımın yüzde 29,9 düzeyinde kalması vatandaşların seçim sisteminden memnun olmadığı şeklinde yorumlanarak seçim kanunu ve anayasa değişikliğini gündeme getirdi.
Kral 2. Abdullah tarafından kurulan Siyasal Sistemi Yenileme Kraliyet Komitesi, gençlik, kadın, yerel yönetimler, seçim, partiler ve anayasal değişikliklerle ilgili 6 konuda reform yapılması konusunda 10 Haziran’da çalışmalara başladı.
Siyasal Sistemi Yenileme Kraliyet Komitesi, seçim kanununa ilişkin tasarı ve anayasada değişiklik önerileriyle ilgili hazırladığı raporu dün Kral 2. Abdullah’a sundu.
Komitenin tavsiye niteliğindeki raporunu teslim alan Kral Abdullah, siyasal sistemde öngörülen yeniliklerin, anayasaya uygun bir şekilde yürütüleceğini, hükümetin bunları gündeme alarak parlamentoya sunacağını açıkladı.
Uzmanlar, siyasi sistemde yapılacak değişiklikle seçimlere katılımın canlandırılması ve ülkede Meclisin önem kazanabilmesi konusunda AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
“Halkın beklentisi Meclisin feshedilmesi yönünde”
Ürdün Alman Üniversitesi Siyaset Bilimi Profesörü Bedr el-Madi, Siyasal Sistemi Yenileme Kraliyet Komitesinin, Ürdün devletinin geçtiği “kritik ve hassas bir dönemde” kurulduğunu ve vatandaşların siyasi katılımının karar alma süreçlerinde zorunlu bir ihtiyaç olduğunu söyledi.
Madi, “Bu durumun devlet başkanı ve hükümet nezdinde ayrı sonuçları var, zira siyasi sistemde halkın baskısı ve güven kaybı hissediliyor.” dedi.
Temsilciler Meclisi üyelerinin çoğunluğunun Kral’a destek verdiğine dikkati çeken Madi, bu nedenle alınan kararların uygulanması konusunda bir sorun oluşmasını beklemediğini ifade etti.
Düzenlemelerin ardından Meclisin feshedilerek seçimlerin yeniden yapılması gerektiğini savunan Madi, şunları kaydetti:
“Son seçimlerdeki düşük katılım nedeniyle Temsilciler Meclisinin halk nezdindeki desteği yüksek değil. Bu nedenle, Meclisin feshedilmesi ve yeniden milletvekili seçimlerinin yapılması, halkın geniş bir kesiminin taleplerinin gerçekleştirilmesi adına Komitenin alacağı kararların önemli bir parçası olacaktır.”
Hükümetin de yüksek bir halk desteğine sahip olmadığını vurgulayan Madi, “Bu durum, devlet başkanının (Kral) kolay değişiklikler yapabilmesine imkan veriyor.” diye konuştu.
“Siyasi reform acil bir ihtiyaç”
Yermuk Üniversitesi Siyaset Bilimi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Muhammed eş-Şara, ülkede siyasi reformun krallıktan beklendiğini işaret etti.
Şara, “Siyasi reform acil bir ihtiyaç haline geldi. Meclisin önerilen yasa tasarıları konusunda karar almaya hakkı var, ancak bu kararın bir formaliteden ibaret olacağını düşünüyorum.” diye konuştu.
Yasa değişikliğin Meclisin gündemine alınması, reformların yapılmasının ve Meclisin feshedilmesinin Kral’ın iradesine dayandığının altını çizen Şara, Meclisin feshedilmesinin ardından yeni seçim kanunuyla seçimlerin yapılabileceğini kaydetti.
Şara, halkın daha önceki başarısız tecrübeler nedeniyle hükümetlerin reform yapma konusundaki iradesine güvenini kaybettiğini ifade ederek, bu kez Komitenin önerilerinin hızlı bir şekilde uygulanmasıyla durumun farklı olacağı değerlendirmesinde bulundu.
“Acele etmek başarısızlığa neden olacaktır”
Hayat Partisi Genel Sekreteri Abdulfettah el-Geylani ise Meclisin yakında feshedilmesini beklemediğini dile getirdi.
Geylani, “Meclisin feshedilmesinin acil bir çözüm olmadığını düşünüyorum ve umuyorum. Zira, bu konuda acele etmek başarısızlığa neden olacaktır ve sonuçlar istenilen seviyede olmayacaktır.” dedi.
Siyasal Sistemi Yenileme Kraliyet Komitesi Başkanı Samir er-Rifai ile görüştüklerini söyleyen Geylani, Rifai’nin kendilerine “Durumunuzu düzeltme fırsatınız var, çünkü 3 yıldan önce seçim olmayacak.” dediğini aktardı.
Geylani, “Gelen bilgiler, Meclisin 2023’te görev süresi dolana kadar bu şekilde devam edeceğini gösteriyor.” şeklinde konuştu.
Kral 2. Abdullah’ın reform istemesine rağmen direnen bir kesim olduğuna dikkati çeken Geylani, “Kral, reformların kademeli bir şekilde yapılmasını ve 10 yıldan kısa bir sürede tamamlanmasını istiyor, fakat buna direnenler sürecin 20 yılda bitmesi için uğraşıyor.” ifadelerini kullandı.
Ürdün’de 10 Kasım 2020’de yapılan milletvekili seçimine katılım yüzde 29,9 düzeyinde kalmıştı. Seçimde, 130 sandalyeli Meclise girebilmek için 80’i siyasi partilerden toplam 1674 aday yarışmıştı.
Seçim sonucunda 4 siyasi partiden sadece 12 aday Meclise girmeyi başarırken, diğer 118 sandalyeyi bağımsızlar kazanmıştı.