Iğdır Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Biyoteknoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Zafer Tel, Nemrut Dağı’nda yürüttüğü araştırmalar sonucunda, halk arasında “ters lale” veya “ağlayan gelin” olarak bilinen bitki ailesine ait yeni bir tür keşfetti. Bu nadir lale türüne, eşi Arzu Tel’in adını vererek “Fritillaria Arzuae” olarak bilim dünyasına kazandırdı.
Uluslararası tanınırlık kazandı
Keşfe ilişkin bilimsel makale, Finlandiya’daki Finnish Zoological and Botanical Publishing Board tarafından yayımlandı. Yeni ters lale türü, Uluslararası Doğa Koruma Birliği’nin (IUCN) kırmızı listesinde “kritik” statüde yer alıyor.
Prof. Dr. Tel, keşfiyle ilgili yaptığı açıklamada, bitkinin zambakgiller (Liliaceae) familyasına ait olduğunu belirtti. “Bu tür, ekonomik ve tıbbi açıdan değerli olan soğanlı bitkiler sınıfında yer alıyor. Türün kimyasal içeriklerini, tıbbi ve ekonomik potansiyelini araştırmaya devam ediyoruz.” dedi.
Çok dar bir alanda yetişiyor
Tel, Nemrut Dağı’ndaki dar bir bölgede yetişen bu bitkinin son derece hassas olduğunu vurguladı. Türkiye’de 53 farklı ters lale türü bulunduğunu ve bunların 29’unun endemik olduğunu belirten Tel, “Bu rakam, Türkiye’nin biyoçeşitlilik açısından ne kadar zengin olduğunu gösteriyor.” ifadelerini kullandı.
Koruma altına alınmalı
Prof. Dr. Tel, türün korunması gerektiğini belirterek şu ifadeleri kullandı:
“Bu endemik türümüzün korunması için Tarım ve Orman Bakanlığı ile Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nün yaptığı çalışmalara destek veriyoruz. Bakanlığımızın biyoçeşitlilik konusundaki hassasiyeti son derece önemli.”
Bilimsel destek ve özel bir ad
Prof. Dr. Tel, araştırmaya destek veren Iğdır ve Adıyaman üniversitelerine teşekkür ederek, “Bu keşif, üniversitelerimizin ve bilim insanlarımızın ne kadar değerli işler yaptığını bir kez daha gösteriyor. Akademik hayatımda bana en büyük desteği veren eşimin adını bu türe vermek benim için anlamlıydı.” dedi.
Türkiye’nin biyoçeşitliliğine katkı
163. Fritillaria türü olarak bilim literatürüne giren Fritillaria Arzuae, Türkiye’nin zengin biyoçeşitliliğini bir kez daha gözler önüne serdi. Keşif, yalnızca doğa koruma için değil, aynı zamanda ekonomik ve bilimsel açıdan da büyük bir öneme sahip.