Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, Türkiye’nin cari işlemler hesabı, haziranda 1 milyar 127 milyon dolarla beklentilerin altında açık verdi. Bu rakam geçen yılın ekim ayında kaydedilen 154 milyon dolarlık cari açığın ardından en düşük seviye olarak kayıtlara geçti.
- Ödemeler dengesi verileri açıklandı
Böylece 12 aylık cari işlemler açığı da 29 milyar 679 milyon dolar ile son 10 ayın en düşük seviyesinde gerçekleşti. Söz konusu veri geçen yılın ağustos ayında 24,9 milyar dolar düzeyinde gerçekleşmiş, bu yılın şubat ayı itibarıyla da kademeli düşüşe geçmişti.
AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, beklentilerin altında gelen haziran ayı cari denge verisi ile son 12 aylık açığın milli gelire oranla yüzde 4,1’e gerileyerek iyileşme eğilimini devam ettirdiğini söyledi.
Cari açıkta haziran ayında gözlenen iyileşmede; dış ticaret açığının sınırlı da olsa azalması ve turizm ile taşımacılık gelirlerinin yükselişini sürdürmesinin ana etken olduğunu anlatan Bürümcekçi, “Dış ticaret açığı, haziranda yıllık bazda yüzde 0,2 azalmıştı. Buna ek olarak, hizmetler dengesi içinde turizm gelirlerinin 1 milyar 161mn dolara yükselmesine karşılık turizm giderlerinin 135 milyon dolarla sınırlı kalmasıyla turizm net gelirleri geçen yıla göre 1 milyar dolar arttı. Bavul ticareti de 111 milyon dolara çıkarken, taşımacılık gelirlerinde yüzde 465,4 artış kaydedildi. Böylece, hizmetler dengesinde yıllık artış 1,86 milyar dolar oldu.” diye konuştu.
Bürümcekçi, temmuz ayı gümrük dış ticaret öncü verilerinin geçen yılın 1,5 milyar dolar üzerinde dış açığa işaret ettiğini belirterek, ancak turizm ve taşımacılık gelirlerinde gözlenen toparlanma sayesinde yıllık cari açıkta düşüşün devam edeceği öngörüsünde bulundu.
“Cari açıkta umut veren gelişmelere rağmen yıl sonu tahminimizi koruyoruz”
Haluk Bürümcekçi, geçen yıl cari dengenin birçok olumsuz faktörün bir araya gelmesi nedeniyle 37,3 milyar dolarla belirgin açık verdiğini anımsatarak, bu yılın seyri açısından bu faktörlerin gelişiminin kritik olmaya devam ettiğini vurguladı.
Petrol fiyatlarının bu yıl 70 doların üzerindeki seyrini korumasıyla 2020 ortalaması olan 43 doların çok üzerinde bulunduğuna işaret eden Bürümcekçi, bu durumun enerji ithalatına yukarı yönde etkisinin 13-15 milyar dolar olabileceğini söyledi.
Bürümcekçi, emtia fiyatlarındaki genele yayılan artışın da cari denge üzerinde olumsuz yansımalarının gözlendiğine değinerek, şunları kaydetti:
“Enerji ve diğer emtialar ithalatında fiyat etkisi kaynaklı artışa karşılık, altın ithalatındaki azalış ve turizm net gelirlerindeki toparlanma birbirini telafi edebilir. Bu bağlamda, cari açığın ne boyutta azalacağı açısından esas belirleyici iç talep ve ekonomik aktivitenin seyri olacak gibi görünmektedir. Ekonomik aktivite ve iç talepte bir yavaşlama gözlenmemesi ve hatta üçüncü çeyreğe ivmelenme ile başlanması dış ticaret açığı yönünden riskleri yukarı yönde göstermektedir. Bu doğrultuda, 2021 için 25 milyar dolar cari açık tahminimiz üzerindeki riskler aşağı yöne dönmüş gibi görünse de, şimdilik bu tahmini korumaktan yanayız.” değerlendirmelerini yaptı.
“Cari açık yılın kalanında gerilemeye devam edecek”
Gedik Yatırım Ekonomisti Serkan Gönençler de haziran ayı cari açığının kendi beklentileri dahilinde gerçekleştiğini söyledi.
Sermaye hesabı tarafında 7 milyar dolarlık fazla olduğuna işaret eden Gönençler, “Bu fazlaya neden olan ana kalemler de Çin ile yapılan 3,2 milyar dolarlık swap anlaşması ve Hazine’nin net 1,5 milyar dolarlık eurobono ihracı olarak ortaya çıkıyor. Bunun dışında net-hata noksan kalemi altında kaydedilen 2,95 milyar dolarlık daha kayıt dışı sermaye girişi olduğu görülüyor.” dedi.
Gönençler, resmi rezervlerde 8,8 milyar dolarlık artış yaşandığını aktararak, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Artan enerji maliyetleri cari açığa önemli bir yük getirse de, altın ithalatındaki durulma, turizm gelirlerinde iyileşme, güçlü ihracat performansı ve iç talepte, dolayısıyla da ithalatta beklediğimiz yavaşlama cari açığın yılın geri kalanında da gerilemesini sağlayacak. Özellikle ihracatın güçlü seyrinin yardımıyla, 2021 sonunda cari açığı 18-19 milyar dolar civarında bekliyoruz. Bu da piyasadaki ortalama 23-24 milyar dolarlık tahminlerin altında kalıyor. Öte yandan, Merkez Bankası enflasyonda son çeyrekte hızlı gerileme beklentisinin altında yatan temel faktörlerden biri olarak yılın geri kalanında cari fazla verileceği yönündeki tahminini öne çıkarıyor. Buna göre, 6 aylık dönemdeki cari açığın 13,6 milyar dolar olduğu dikkate alındığında, TCMB’nin 2021 sonu cari açık tahmininin ise 12-13 milyar dolar civarlarında olduğu söylenebilir.”